Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, meneer Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, meneer?? Werkdruk als individueel en organisatorisch vraagstuk

Welkom

‘Definities’? ‘harde werkdruk’: mensen kunnen niet voldoen aan de eisen die het werk stelt en kunnen dat ook niet beïnvloeden ‘zachte werkdruk’: mensen hebben het gevoel dat ze niet kunnen voldoen aan de eisen die het werk stelt en dat ook niet kunnen beïnvloeden zowel hard als zacht: ervaren werkdruk is een graadmeter van de kwaliteit van arbeid

Wij en de ijsberg

Karasek: taakeisen en regelmogelijkheden stressrisico ontwikkelingsmogelijkheden laag hoog Taakeisen Slopend werk (overbelastend) Uitdagend werk (uitdagend en dynamisch) Passief werk (saai) Gemakkelijk werk Regelmogelijkheden hoog laag

Weg van de ijsberg Op weg naar een ander organiseren, waarin mensen zich gelukkiger, vrijer en positief geprikkeld voelen: - openheid: geen denkterreur, betekenisgeving wordt steeds getoetst, eerlijke feedback - ruimte: tijd om na te denken en te leren, weinig schotten in de organisatie - variatie: geen monocultuur, zelfstandig nadenken, niet bang zijn, met rare ideeën komen en kritisch zijn - prikkels: geen trainingen meer maar goede vragen stellen - gevoel: leren is emotie (het gaat over vertrouwen, twijfel, risico’s nemen, afscheid en opwinding), het mag over gevoel gaan, over verlangens, dromen, intuïtie

Twee perspectieven* ik (constructies) realiteit (v.d organisatie) waarneming(en) realiteit (v.d organisatie) betekenisgeving *Naar Niklas Luhmann

De landkaart is niet gelijk het landschap (kaart van de metro in Londen) Descriptieve modellen voor de werkelijkheid versus prescriptieve modellen van de werkelijkheid. De klassieke organisatie modellen en concepten (van de werkelijkheid) zijn reducties van een meervoudige wereld en hebben een waarheidsclaim in zich. De pragmatische waarde van de reductie wordt zichtbaar in de interactie met de klant. Wanneer een model de klant helpt om tot andere definities van zijn situatie te komen en tot variatie in het handelen is het model of concept bruikbaar. 9

*Naar Niklas Luhmann/Vandermeersch Ik versus zij ik realiteit *Naar Niklas Luhmann/Vandermeersch

waarneming(en)/perceptie Ik versus zij ik waarneming(en)/perceptie realiteit (v.d organisatie) *Naar Niklas Luhmann/Vandermeersch

waarneming(en)/perceptie Ik versus zij ik (constructies) waarneming(en)/perceptie realiteit (v.d organisatie) betekenisgeving *Naar Niklas Luhmann/Vandermeersch

waarneming(en)/perceptie Ik versus zij ik (constructies) waarneming(en)/perceptie realiteit (v.d organisatie) betekenisgeving proces van betekenisgeving* *Naar Niklas Luhmann/Vandermeersch

Kijken door 4 vensters© © K.K. Keizer/T. Vos 2005

Werkdruk = niets anders dan een vorm van betekenisgeving! Werkdruk = een negatief oordeel over de kwaliteit van arbeid!

16

Werkdruk: een containerbegrip! Waar hebben we het eigenlijk over? objectief teveel werk en/of te weinig mensen? onduidelijke aansturing, niet weten waar je aan toe bent? perfectionisme, niet voor jezelf op kunnen komen? conflicten met / te weinig steun van collega’s en leidinggevenden? onzekerheid over de toekomst? het gevoel er alleen voor te staan? extra druk door reorganisaties, dubbele of onduidelijke aansturing? agressie en geweld, mondige deelnemers, ouders? …………………. … er bestaat ook positieve werkdruk …

Aanpak van werkdruk geen eenduidig probleem, dus geen eenduidige oplossing: maatwerk! Sleutel: de dialoog van individu naar organisatie: wie zijn ‘probleemdelers’ – systeemgrenzen wie zijn functioneel betrokken bij dit probleem, wie kun je waarvoor inzetten, wat kan de groep zelf