Lic. Glenn BISCOP (Eur.Erg.) 28/01/2008 Basisvorming veiligheid GO! Beeldschermwerk Lic. Glenn BISCOP (Eur.Erg.) AristA, uw welzijnspartner Externe Dienst voor Preventie en Bescherming

Schema Wetgeving Risicofactoren Nieuwe trends Ergonomische hulpmiddelen

Codex over het welzijn op het werk: 1. Wetgeving Codex over het welzijn op het werk: Titel VI (arbeidsmiddelen) Hoofdstuk II Afdeling I: Beeldschermen + Bijlage Eur.richtlijn 90/270 van 1990 => KB 27/8/1993

1. Wetgeving Wettelijk kader beeldschermwerkpost: het geheel dat bestaat uit beelschermapparatuur, interface mens/machine, bepaalde programmatuur, facultatieve accessoires, nevenapparatuur met inbegrip van de schijveneenheid, een telefoon, een modem, printer, documenthouder, een stoel en een werktafel of werkvlak, alsmede de onmiddellijke werkomgeving.

1. Wetgeving Beeldschermwerkpost Informatica apparatuur Telefoon, printer… Meubilair Onmiddellijke werkomgeving

1. Wetgeving Risicoanalyse Opleiding Minimumeisen (bijlage) Evaluatie gezichtsvermogen, spieren en beendergestel

2. Risicofactoren Beeldschermwerkpost Informaticamateriaal Programmatuur Meubilair Opstelling Fysische omgevingsparameters Werkorganisatie

Informaticamateriaal 2. Risicofactoren Informaticamateriaal Beeldscherm Reflectie, flikkering Toetsenbord Mat, licht hellend,verplaatsbaar PC muis Plat,lange kabel,vlot beweegbaar

2. Risicofactoren Programmatuur Zelfbeschrijvend Tolerant ten aanzien van fouten Duidelijke structuur Aanpasbaar aan de individuele gebruiker

2. Risicofactoren Meubilair Werktafel Afmeting Vorm Hoogte Bureaustoel Criteria

2. Risicofactoren MEUBILAIR Heeft het werkvlak voor beeldschermwerk een MINIMALE diepte van 80 cm? Is de hoogte van het werkvlak aangepast aan de gebruiker? Is het werkoppervlak mat en heeft het een heldere kleur?

Bureaustoel in hoogte aanpasbaar

Zithouding

DE STOEL AFSTELLEN OP EEN GOEDE HOOGTE JUIST Bekken tegen rugleuning, welving rugsteun tegen bekkenrand (broeksriem), bovenbenen zijn horizontaal en de voeten plat op de grond. FOUT Stoel te hoog = druk op de boven-benen thv de rand van de zitting. Stoel te laag = druk aan de achterzijde van het zitvlak. DE STOEL AFSTELLEN OP EEN GOEDE HOOGTE

2. Risicofactoren Opstelling Beeldscherm Toetsenbord PC muis Documenten

Werkpost

AFSTAND BEWAREN VAN 50 TOT 70 CM VAN HET SCHERM JUIST Aanbevolen afstand: 14’’scherm : 50-70 cm 17’’scherm: 60 – 85 cm FOUT Minimum afstand niet gerespecteerd. Dit kan aanleiding geven tot vermoeidheid van de ogen AFSTAND BEWAREN VAN 50 TOT 70 CM VAN HET SCHERM

PLAATS HET SCHERM RECHT VOOR U JUIST Scherm en toetsenbord zo opgesteld dat draaiing van romp en/of hoofd niet nodig zijn. FOUT Romp en/of hoofd moeten gedraaid worden om het scherm te kunnen lezen. Deze houding kan leiden tot lichamelijke klachten. PLAATS HET SCHERM RECHT VOOR U

PLAATS HET SCHERM OP DE GOEDE HOOGTE JUIST Het scherm is op de goede hoogte als de bovenrand van het scherm gelijk is aan de ooghoogte. FOUT Het scherm is te hoog geplaatst. Men moet omhoog kijken en het hoofd achterover gekanteld houden. Romp en/of hoofd moeten gedraaid worden om het scherm te kunnen lezen. Deze houding kan leiden tot lichamelijke klachten. PLAATS HET SCHERM OP DE GOEDE HOOGTE

HET TOETSENBORD ZO PLAT MOGELIJK OPSTELLEN JUIST Voorarm en pols liggen op één rechte lijn. FOUT Er is een hoekstand tussen voorarm en pols. De pols is geplooid. HET TOETSENBORD ZO PLAT MOGELIJK OPSTELLEN

LAAT VOOR HET TOETSENBORD PLAATS VRIJ VOOR VOORARMEN EN POLSEN JUIST Er is voldoende plaats om de voorarmen en polsen te laten rusten op de werktafel. FOUT De voorarmen en polsen steunen maar op een klein oppervlak of zijn niet ondersteund. LAAT VOOR HET TOETSENBORD PLAATS VRIJ VOOR VOORARMEN EN POLSEN

DE ZONE VOOR DE BENEN NIET VERSPERREN JUIST Er is plaats voor de benen. Men kan zich correct opstellen ten opzichte van beeldscherm en toetsenbord. FOUT Beperkte bewegingsruimte. Men moet een gedraaide houding van romp en/of hoofd aannemen om te kunnen werken. DE ZONE VOOR DE BENEN NIET VERSPERREN

SCHERM LOODRECHT PLAATSEN TEN OPZICHTE VAN DE VENSTERS JUIST Het scherm is goed geplaatst, er is geen weerkaatsing van het invallende op het beeldscherm. FOUT Invallend licht komt van vanachter, weerkaatsing. Invallend licht van vooraan, verblinding. SCHERM LOODRECHT PLAATSEN TEN OPZICHTE VAN DE VENSTERS

GEBRUIK MAKEN VAN ZONNEWERING JUIST Een zonnewering schermt af tegen weerkaatsing en verblinding. FOUT Geen zonnewering = men kan niet afschermen tegen weerkaatsing en verblinding. GEBRUIK MAKEN VAN ZONNEWERING

NAGAAN OF DE VOETEN OP DE GROND STEUNEN JUIST De voeten plat op de grond door een goede stoelhoogte of door gebruik van een voetsteun. FOUT Kleine personen: de voeten rusten niet plat op de grond bij een goede stoelhoogte. NAGAAN OF DE VOETEN OP DE GROND STEUNEN

NIET TE LANG IN DEZELFDE HOUDING BLIJVEN ZITTEN JUIST  Neem een dynamische zithouding aan, beweeg regelmatig. FOUT 8 uur in dezelfde houding blijven zitten = vastgroeien aan de werkstoel. NIET TE LANG IN DEZELFDE HOUDING BLIJVEN ZITTEN

REGELMATIG PROPER MAKEN VAN HET BEELDSCHERM JUIST Gebruik een schoonmaak kit of een simpele doek. FOUT Het beeldscherm nooit proper maken. REGELMATIG PROPER MAKEN VAN HET BEELDSCHERM

Fysische omgevingsparameters Klimaat Luchtkwaliteit Geluid Verlichting 2. Risicofactoren Fysische omgevingsparameters Klimaat Warmte,tocht,airco Luchtkwaliteit Schimmels,stof, CO2 Geluid Verlichting Verlichtingssterkte,luminatie

Klimaat !

2. Risicofactoren Klimaat Overdreven warmte Tocht en koude Stralingswarmte,overbezetting,apparatuur…. Tocht en koude Airco PMV-PPD (NBN ISO 7730:2005) Luchtvochtigheid

2. Risicofactoren Luchtkwaliteit Ongezonde lucht Geurhinder CO2 gehalte,ozon Schimmels,stof… Geurhinder tabak

Klimaat Winterperiode (periode waarin verwarming aan staat): -  Droge temperatuur tussen 20 en 24°C - Het verschil in temperatuur van de lucht ter hoogte van de enkels (0,1 m van de grond) en van het hoofd (1,1 m van de grond) moet minder zijn dan 3°C. - Temperatuur van de vloer tussen 19 en 26 °C, behalve bij vloerverwarming, hier mag temperatuur oplopen tot 29°C -  De relatieve vochtigheid van de lucht tussen 30 en 70% .

Klimaat Zomerperiode: - Droge temperatuur tussen 23 en 26°C - Het verschil in temperatuur van de lucht ter hoogte van de enkels (0,1 m van de grond) en van het hoofd (1,1 m van de grond) moet minder zijn dan 3°C. -  De relatieve vochtigheid van de lucht tussen 30 en 70%.

Klimaat

2. Risicofactoren Geluid Fysiologische (niet auditieve) effecten = hinderlijk geluid (< 80 dB(A)) Fysiologische (niet auditieve) effecten Reflexmatig – stresssituatie Hoge bloeddruk Nervositeit Hoofdpijn Slaapstoornissen Spraakverstaanbaarheid Concentratiestoornis

2. Risicofactoren Geluid Fysiologische (niet auditieve) effecten = hinderlijk geluid (< 80 dB(A)) Fysiologische (niet auditieve) effecten Spraakverstaanbaarheid Goed verstaanbaar: omgeving < 5dB(A) boven spraak > 10 dB(A) => men zal luider spreken Informatief ruis Visueel contact Concentratiestoornis

2. Risicofactoren Geluid Fysiologische (niet auditieve) effecten = hinderlijk geluid (< 80 dB(A)) Fysiologische (niet auditieve) effecten Spraakverstaanbaarheid Concentratiestoornis Hoeveelheid Aard (informatie, voorspelbaarheid, taakgebonden) Persoonsgebonden Taakinhoud

2. Risicofactoren Verlichting Verlichtingssterkte: 400 – 800 lux Luminantieverhouding: 1 : 3 : 10 Kleurtemperatuur: 3000 – 4000 K Kleurweergave index: >80 NBN-EN12464-1

Verlichting

Verlichting

2. Risicofactoren Werkorganisatie Beeldschermwerk minder dan 4 uur per dag? Duur van het beeldschermwerk minder dan 2 uur na elkaar? Werkritme aanpasbaar door de gebruiker? Regelmatige verandering van werkhouding (opstaan, zich verplaatsen)? Piekbelasting

2. Risicofactoren Werkgerelateerde overbelastingsletsels van het bovenste lidmaat Houding Kracht Herhaling Trillingen Precisie Ontbreken van pauzes Hoge werkdruk Hoge taakeisen Gebrek aan controle Gebrek aan steun

Beeldschermergonomie

3. Ergonomische hulpmiddelen PC muis Muismat Klavier Beeldschermfilter Pauze software Bureaustoel Headset PC instellingen

PC muis

PC muis - werkhoudingen

PC muis - werkhoudingen

PC muis - werkhoudingen

Documenthouder

Polssteunen

Polssteunen

Voetsteun - beeldschermfilter

Headset

4. Nieuwe trends

4. Nieuwe trends

4. Nieuwe trends

Kantoorergonomie

Werkhouding

Werkhouding

Literatuur Handboek Ergonomie 2004; P. Voskamp; Kluwer; 2004; ISBN 90 13 01253 1 Kantoorergonomie; G. Biscop en A. Boschmans; Kluwer 2006; ISBN 9046507904 Praktijkboek Arbo in kantoren; R.H. Hagen; Kluwer, 2003; ISBN 90 13 00457 1