De Middel-eeuwen Glas-in-lood afbeelding van de gelijkenis van de verloren zoon ca. 1210 Lucas 15

De Middeleeuwen Inhoudsopgave Instaptekst Paragraaf 5.1 Heer en vazal Paragraaf 5.2 Kerstbomen en paaseieren Paragraaf 5.3 Bidden, vechter, werken Paragraaf 5.4 En Mohammed zijn profeet Paragraaf 5.5 Christenen, moslims en joden Extra

De Middeleeuwen Instaptekst

De Middeleeuwen Instaptekst Dirk II en Hildegarde zien er oud uit op de afbeelding, toch touwden ze met elkaar toen Dirk 15 jaar en Hildegarde 12 jaar oud was. Uit het huwelijk werden in ieder geval drie kinderen geboren, Arnulf, die hem later als Graaf opvolgde, Egbert, die later aartsbisschop van Trier werd, en een dochter Erlindis.

De Middeleeuwen Paragraaf 5.1, Middeleeuwen

De Middeleeuwen Paragraaf 5.1, Feodalisme Eed van trouw

De Middeleeuwen Leenheer Leenman (vazal) Paragraaf 5.1, Feodalisme   Leenheer Leenman (vazal) Paragraaf 5.1, Feodalisme   De leenheer geeft de leenman land (leen), macht en bescherming in ruil voor raad en daad (advies bij rechtspraak en hulp in oorlog.

De Middeleeuwen  Koning (leenheer)   Graaf (leenman) Graaf Paragraaf 5.1, Feodalisme  Koning (leenheer)   Graaf (leenman) Graaf

Baron Baron Baron Baron Graaf Graaf   Koning    Graaf Bisschop Hertog       Baron Baron Baron Baron Graaf Graaf Ridders Boeren Een hoge edelman beloofde bescherming aan een aantal boeren die op hun beurt tot gehoorzaamheid en herendiensten waren verplicht

De Middeleeuwen Paragraaf 5.1, Oorlogen en ridders Infantrie

De Middeleeuwen Paragraaf 5.1, Oorlogen en ridders Ridder 14e eeuw

De Middeleeuwen Paragraaf 5.1, Oorlogen en ridders Cavalerie

De Middeleeuwen Paragraaf 5.1, Oorlogen en ridders Een boog- en kruisboogschutter

De Middeleeuwen Paragraaf 5.1, Oorlogen en ridders                                                                                                              Artillerie; katapult, ballista en trebuchet

De Middeleeuwen Paragraaf 5.1, Extra Filmfragment

De Middeleeuwen Paragraaf 5.2, Heidenen en Christenen Germaanse goden; Wodan (donar) en Frija (Hun namen leven nog voort in de dagen van de week, namelijk woensdag, donderdag en vrijdag.)

De Middeleeuwen Paragraaf 5.2, Heidenen en Christenen Het Bonifatiusbeeld in Dokkum waar de heilige staat afgebeeld met het evangelieboek beschermend op zijn hoofd, als herinnering aan zijn marteldood.

De Middeleeuwen Paragraaf 5.2, Geestelijkheid In een klooster waren monniken de gehele dag bezig met bidden, zingen, werken in de bibliotheek/scriptorium en werken op de akkers rondom het klooster.

De Middeleeuwen Paragraaf 5.2, Geestelijkheid Monniken werkten uren achtereen om een boek of een bijbel te schrijven. Ze versierden vooral de beginletters. Het waren kleine schilderijtjes/miniaturen. Hier zie je een afbeelding van de Heilige Johannes uit de 15e eeuw

Een klooster in de Middeleeuwen bestond uit een aantal onderdelen, namelijk een bibliotheek, een school, een kerk, een schijfzaal, begraafplaats en een aantal akkers.

De Middeleeuwen   Aartsbisschop Aartsbisschop   Bisschop Bisschop Paragraaf 5.2, Geestelijkheid   Paus   Aartsbisschop Aartsbisschop   Bisschop Bisschop    Priester Priester Priester

De Middeleeuwen De Paus Paragraaf 5.2, Geestelijkheid Het woord paus heeft zowel een Griekse (pappas) als Latijnse (papa) herkomst. Het betekent letterlijk "vader", en is de titel van de leider van de rooms-katholieke kerk. De paus is de bisschop van Rome en zo de opvolger van de apostel Petrus.

De Middeleeuwen Aartsbisschop Paragraaf 5.2, Geestelijkheid Een aartsbisschop is een bisschop die aan het hoofd staat van een kerkprovincie, gevormd door een aantal bisdommen. De meneer links is Dr. A. Simonis de aartsbisschop van Utrecht.

De Middeleeuwen Bisschop Paragraaf 5.2, Geestelijkheid                                             Paragraaf 5.2, Geestelijkheid Bisschop Een bisschop is een geestelijke die veelal aan het hoofd staat van een bisdom. Hiernaast zie je drs. A.L.M. Hurkmans de bisschop van 's-Hertogenbosch

De Middeleeuwen Priester Paragraaf 5.2, Geestelijkheid Een priester een geestelijke die van een bisschop de priesterwijding heeft ontvangen en daarom mag preken. Het is het hoofd van een parochie/gemeente en word tegenwoordig pastoor of pastor genoemd. Recht zie je Mr. J.Smith een pastoor in Rotterdam

De Middeleeuwen Paragraaf 5.2, Extra Filmfragment

De Middeleeuwen  Edelman (domeinheer)   Boer (horige) Boer Paragraaf 5.3, Horigheid, Hofstelsel  Edelman (domeinheer)   Boer (horige) Boer In ruil voor bescherming en het kunnen pachten van een stukje grond werkten de boeren voor een domeinheer. Ze hadden dan werkzaamheden (corvee) in de werkplaatsen of op de akkers van de heer. Verder betaalden ze voor het pachten de heer vaak in natura (natuurproducten).

Een domein bestond uit twee delen Een domein bestond uit twee delen. Een gedeelte voor de domeinheer en het andere deel voor de horigen die de grond bij de heer pachten.

De Middeleeuwen Paragraaf 5.3, Horigheid, Hofstelsel Een aantal herendiensten die men moest verrichten voor de domeinheer.

De Middeleeuwen Paragraaf 5.3, Hofstelsel Om de opbrengst te verhogen, ging men rond het jaar 1000 het land in drie stukken verdelen. Een stuk voor het zomergraan, een stuk voor het wintergraan en het derde stuk werd niet verbouwd.

De Middeleeuwen Paragraaf 5.3, Hofstelsel Jaar 1 Jaar 2 Jaar3 Stuk A   Jaar 1 Jaar 2 Jaar3 Stuk A Zomergraan (haver,gerst) Braak Wintergraan Stuk B (tarwe,rogge) Stuk C Braakliggend (onbebouwd) Dat blijft braak liggen; zo kan de grond rusten. Dit heet het drieslagstelsel. Ze kenden namelijk nog geen kunstmest en gewone mest was schaars, waardoor de grond snel was uitgeput.

Maaier (fragment psalmenboek dertiende eeuw) De Middeleeuwen Paragraaf 5.3, Hofstelsel Maaier (fragment psalmenboek dertiende eeuw)

De Middeleeuwen Paragraaf 5.3, Drie groepen De drie standen: zij die bidden (geestelijkheid), zij die vechten (adel) en zij die werken (boeren).

De Middeleeuwen Paragraaf 5.3, Drie groepen In de 8e, 9e en 10e eeuw hielden de vikingen vanuit Noorwegen,Denemarken en Zweden plundertochten over heel europa.

De Middeleeuwen Paragraaf 5.3, Drie groepen Vikingschip

De Middeleeuwen Paragraaf 5.3, Drie groepen Een mantelspeld met parels, glas en edelstenen uit ca.800 n.Chr is gevonden onderin een waterput in Dorestad. Dergelijke kostbaarheden trokken de vikingen naar Dorestad. Deze forbula is waarschijnlijk bij gevaar verborgen in een zakje en aan een touwtje in de put gehangen.

De Middeleeuwen Paragraaf 5.3, Extra Filmfragment

De Middeleeuwen Paragraaf 5.4, De profeet Arabische nomaden

Handelskaravanen (toeristen)

De Middeleeuwen Paragraaf 5.4, De profeet Mohammed (rechts) krijgt een visioen. Let op de vlammen op zijn hoofd! Waar zouden ze dat vandaan hebben.

De Middeleeuwen Paragraaf 5.4, De profeet Een andere afbeelding van hetzelfde tafereel. Mohammed krijgt een visioen.

De Middeleeuwen Paragraaf 5.4, De profeet Mohammed onderwijst een aantal arabieren. Let weer op de vlammen.

Vanaf 610 preekte Mohammed nieuwe godsdienst, de Islam in Mekka Vanaf 610 preekte Mohammed nieuwe godsdienst, de Islam in Mekka. De priesters van de Ka'aba (zwarte steen, meteoriet)waren hier niet erg gelukkig mee en dwongen Mohammed te vluchten (622 : begin Mohammedaanse jaartelling).

De Middeleeuwen Paragraaf 5.4, Het Arabische rijk De profeet kreeg in zijn geboorteplaats Medina wel veel aanhang en keerde 10 jaar later zegevierend terug naar Mekka. Niet lang daarna was geheel Arabië tot de nieuwe godsdienst bekeerd. Mohammed spoorde zijn volgelingen aan om in de zgn. Heilige oorlog ongelovigen te onderwerpen en te bekeren tot de Islam.

De Middeleeuwen Paragraaf 5.4, Het Arabische rijk Mohammed gaf de mohammedanen 5 regels/opdrachten. Zuil 1: Sjahada: (geloofsgetuigenis opzeggen) Zuil 2: Salaat (gebed,bidden)  Zuil 3: Ramadan (vasten in de maand Ramadan) Zuil 4: Zakaat (aalmoezen geven) Zuil 5: Hadji (bedevaart naar Mekka)

De Middeleeuwen Paragraaf 5.5, Gibraltar Gibraltar

De Middeleeuwen Paragraaf 5.5, Oorlog en verovering De Moskee (kerk) van Cordoba

De Middeleeuwen Paragraaf 5.5, Oorlog en verovering Karel de Grote

Moorse verovering van Spanje

De Middeleeuwen Paragraaf 5.5, Oorlog en verovering Reconquista

De Middeleeuwen Paragraaf 5.5, Extra Filmfragment