Inhoud 1.Wat is evolutie? 2.Waarom is evolutie waar? 3.De diepe tijd en de evolutie van de mens 4.Recente wetenschappelijke ontdekkingen (neurowetenschappen, moleculaire genetica, e.a.) 5.Evolutionair ingeslepen mentale sjablonen 1.Empathie 2.Bewustzijn 3.Denkfouten en zelfbedrog vs. wetenschap 4.Moraal 6.Hedendaags geluk en motivatie onderzoek, socialistische versus kapitalistische waarden

Gezien de menselijke natuur zijn de waarden volgens het socialistisch concept van samenleven en samenwerken superieur aan het kapitalistisch concept op uitkomsten van: Geluks- en welzijnsonderzoek Motivatie onderzoek

socialistischkapitalistisch Collectivisme Individualisme Empathie – altruïsme – onderlinge hulp – solidariteit Egoïsme - uitbuiting Samenwerking – uitwisseling – delen Concurrentie – monopolie – bezitten - nemen Verbinden van de 99% - inclusie – antiracisme, internationalisme Verdelen van de 99% - uitsluiten racisme, national., ethnicisme Arbeid als emancipatie en hulp Arbeid voor uitbuiting Eerlijkheid, vertrouwen, eenheid woord en daden Bedrog, misleiding, hypocrisie, breuk woord en daad Gelijkheid, gelijkwaardigheid, rechtvaardigheid Ongelijkheid, dominantie, elitisme, onrechtvaardigheid Wetenschappelijkheid, rationaliteit Onwetenschappelijkheid, idealisme, irrationalisme Humanisme, ‘eerst de mens’ ‘eerst de winst’ Waarden – normen - ethiek

De wetenschap van geluk. Mentale ziekte en gezondheid? Jan Walburg 27 april 2011 Studium generale Utrecht

Patiënten tussen 18 en 50 jaar die consulteren Zelfdodingsgedachte afgelopen jaar: 10% voor de hele studiepopulatie (België: 5%) 18% bij jobverlies omgeving 28% bij werkonzekerheid 33% bij verlies van job

Geluk en werk Vijf kenmerken duurzaam positieve organisatie 1.Ruimte voor eigen inrichting van het werk 2.Ruimte voor het ontwikkelen en benutten van persoonlijke vaardigheden, talenten en die van anderen 3.Maatschappelijk aansprekende missie 4.Werken met anderen die aan hun werk zijn toegewijd en die elkaar positief stimuleren 5.Een ruimtegevende stijl van leiderschap met persoonlijke aandacht van leidinggevenden

Dan Pink: The puzzle of motivation Ted talk – Motivatie psychologie 1.Intrinsieke motivatie >>> extrensieke motivatie (wortel en stok) 2.Belangrijker voor conceptuele, complexe taken 3.Geld (extrensieke) incentive alleen voor louter uitvoerend, mechanistisch werk met plafond en in vergelijking met anderen De huidige ‘evidence’:

De huidige ‘evidence’ 4.Motivatieverdringing (motivation crowding) Eens je naast eender welk motivatie-systeem een monetaire incentive systeem plaatst, gaat het monetaire systeem altijd overheersen en de andere motiverende systemen verdringen. Overal waar mensen iets niet om geldelijke redenen doen, leidt betaling tot het wegvallen van die bereidheid. Geldelijke motivatie verdringt niet-geldelijke motivatie. (‘Motivation crowding theory: a survey of empirical evidence’ Journal of Economic Surveys, 2001 ; ‘Freakonomics’ Harper Collins, 2009; ‘Does pay for performance increase or decrease intrinsic motivation?’ Journal of Personality and Social Psychology, 1999 ‘Psychological Foundations of Incentives’ Institute for Economic Research, 2002 …)

Geld in beweging wordt kapitaal Marx: Hfstk 4 van Het Kapitaal Engels: besluit Oorsprong van het gezin, particuliere eigendom en staat) Marx over het warenfetishme : “koopwaren, geld en kapitaal krijgen een fetish karakter” (fetish: bovennatuurlijke eigenschappen toekennen aan een object, het aanbidden-vereren- erdoor geobsedeerd zijn) Circulatie van geld als kapitaal W-W -> W-G-W -> G – W – G’ = Handelskapitaal Begint met koop en eindigt met verkoop G – G’ = Financierskapitaal Tijdsverschil G – W (V & C)…P… W’ – G’ = Industrieel kapitaal

Eigenschappen & gevolgen van geld als kapitaal G -> WW -> G Van universeel -> particulier = makkelijk en onbeperkt (met geld is alles te koop) Van particulier -> universeel = moeilijk en beperkt ( :f: koopkrachtige vraag)  Accumulatie van G (kapitaal) is onbegrensd, accumulatie van W (gebruikswaarde) is beperkt  Beweging van G (kapitaal) is onbeperkt,G kan uit en kan in circulatie, onbegrensd in termen van tijd, plaats en bewegingssnelheid  G – G’=> Kredietsysteem => Schuldeiser/crediteur >< Schuldenaar/debiteur ~ machtsverhoudingen/ afhankelijkheidsrelaties  G – G’  Overheid – nationale staat – nationale munt – nationale bank  G – G’=> Speculatie/virtuele economie los van reële economie/ zeepbellen=> crisis

Dan Pink: The puzzle of motivation Ted talk >< vervreemding (3X) ~participatie Oplossing kapitalisme -> participatief management, teamwork, Q cirkels, polyvalentie

Prof. Dan Ariely (gedragseconomie-Duke) : Wat geeft ons een goed gevoel over ons werk? – Ted talk Adam Smith versus Karl Marx Smith: voorbeeld van de naaldenfabriek. Elf handelingen om een naald te maken, serieel, iedere arbeider telkens dezelfde handeling drijft productiviteit op Marx kritiek: conflict van de vervreemding van die arbeider (3X) “Smith had een punt bij de opkomst van de industriële revolutie, Marx heeft meer te zeggen in het tijdperk van de kenniseconomie”

Relatieve meerwaardegroei Karl Marx in‘Loonarbeid en Kapitaal’ gebruikt volgende metafoor: “Een huis mag groot zijn of klein, zolang de huizen die er om heen staan ook klein zijn, bevredigt het alle maatschappelijke eisen die men aan een huis stelt. Zodra echter naast het kleine huis een paleis verrijst, krimpt het kleine huis tot een hut ineen. Het kleine huis bewijst nu dat zijn inwoner geen of maar heel weinig eisen te stellen heeft. En het mag in de loop van de beschaving ook nog zozeer in de hoogte schieten, wanneer het naburige paleis in dezelfde of in nog groter mate in de hoogte schiet, zal de bewoner van het naar verhouding kleine huis zich tussen zijn vier muren steeds onbehagelijker, onbevredigder, gedrukter voelen.”

Proximate ~ ultimate argumenten

Deze gedragseconomen en psychologen, ten dienste van Big Business Une discipline inspirée de la psychologie comportementale. Pire que l’autre, la nouvelle science économique (Le Monde Diplomatique juli 2013) “ Nourrie de psychologie, l’économie dite comportementale étudie donc nos réactions et nos décisions afin de les anticiper. Et de les influencer par des incitations subtiles. Il suffirait en effet d’un simple coup de pouce pour remettre travailleurs et consommateurs sur le droit chemin. »

Gallup survey (Daniel Kahneman – 2010 – N: ) euro

Europese Unie: 26 miljoen werklozen 1,000 miljard euro = 20 miljoen keer euro = 20 miljoen arbeidsplaatsen => Werkloosheid weg Veel jobs in: Onderwijs Zorg Bouw sociale woningen Isolatie woningen Hernieuwbare energie …

Gallup survey (Daniel Kahneman – 2010 – N: ) euro Voldoet volledig aan het criterium van de utilitaristische moraalfilosofen: ”Iets is moreel goed als het het grootst mogelijke geluk brengt voor zoveel mogelijk mensen” (Hume, Bentham, John-Stuart Mill)

‘Ultimate’ argumenten

Sociale gradiënt in gezondheid doorheen hele samenleving, niet alleen de armsten

Waarom die toenemende ongelijkheid? Waarom de 1%? => “Marx, Darwin, sociaaldarwinisme, toen en nu”