Depot-aan-Zee de bakens verzetten in de digitale wereld Hans Jansen Directeur e-Strategie, Koninklijke Bibliotheek, Den Haag Oostende, 10 september 2009

Oostendse Compagnie vs Vereenigde Oostindische Compagnie Depot-aan-Zee Oostendse Compagnie vs Vereenigde Oostindische Compagnie

Galg bij de Vliet in Den Haag Depot-aan-Zee Galg bij de Vliet in Den Haag

NRC Handelsblad 7 september 2009 Depot-aan-Zee NRC Handelsblad 7 september 2009

Depot-aan-Zee De inhoud De uitdaging De oplossing De hangijzers Koninklijke Bibliotheek Den Haag Nederland Europa

Depot-aan-Zee De uitdaging Digitale informatie is alom vertegenwoordig

Depot-aan-Zee De uitdaging Digitale informatie is alom vertegenwoordig Producenten: Wetenschap – Overheid – Cultuur - Bedrijfsleven STM: >15 miljoen wetenschappelijke artikelen (2009) CERN: >15 petabyte aan onderzoeksgegevens per jaar (2010) Nederlandse overheid: 75% van de dienstverlening via internet (2008) Google indexeert 1 triljoen unieke URLs (2008) Google Books: van 10 miljoen (2009) gedigitaliseerde boeken naar 20/30 miljoen (201?) Europeana: van 4,6 miljoen afbeeldingen (2009) naar 10 miljoen (2010)

Depot-aan-Zee De uitdaging Digitale informatie is alom vertegenwoordig Gebruikers: 89% van de studenten gebruikt als eerste een zoekmachine om informatie te vinden (en 93% is tevreden met het resultaat) Mobiele apparaten bieden tekst, beeld en geluid De e-books staan op punt van doorbreken [en uitgevers moeten naarstig op zoek naar nieuwe verdienmodellen op basis van digitale producten] Web 2.0 aanbod en gebruik blijft groeien Als de informatie niet digitaal is, bestaat ze niet

Depot-aan-Zee De uitdaging Digitale informatie is alom vertegenwoordig Digitale informatie is vaak waardevol, maar ook kwetsbaar Digitale informatiedragers verouderen snel

Depot-aan-Zee De uitdaging

Depot-aan-Zee De uitdaging Digitale informatie is alom vertegenwoordig Digitale informatie is vaak waardevol, maar ook kwetsbaar Digitale informatiedragers verouderen snel Digitale gegevens krijgen pas betekenis bij gebruikmaking van specifieke programmatuur en apparatuur

Hoe zorgen we voor duurzame toegang tot digitale informatie? Depot-aan-Zee De uitdaging Digitale informatie is alom vertegenwoordig Digitale informatie is waardevol, maar kwetsbaar Digitale informatiedragers verouderen snel Digitale gegevens zijn nutteloos zonder bijbehorende programmatuur en apparatuur Hoe zorgen we voor duurzame toegang tot digitale informatie?

Depot-aan-Zee De oplossing We gaan aan digital preservation doen ! We gaan aan duurzame beschikbaarstelling doen !

Wat is digital preservation ? Depot-aan-Zee De oplossing Wat is digital preservation ? ‘series of managed activities necessary to ensure continued access to digital materials for as long as necessary’ Handbook / Digital Preservation Coalition (UK)

De oplossing Hoe lang is nodig ? Depot-aan-Zee De oplossing Hoe lang is nodig ? ‘series of managed activities necessary to ensure continued access to digital materials for as long as necessary’ ‘long-term preservation: continued access to digital materials, or at least to the information contained in them, indefinitely’ Handbook / Digital Preservation Coalition (UK)

Wat is nodig voor duurzame beschikbaarstelling? Techniek + Depot-aan-Zee De oplossing Wat is nodig voor duurzame beschikbaarstelling? Techniek +

Depot-aan-Zee De oplossing Wat is nodig voor duurzame beschikbaarstelling? Techniek + Beleid & Organisatie +

Depot-aan-Zee De oplossing Wat is nodig voor duurzame beschikbaarstelling? Techniek + Beleid & Organisatie + Structurele Financiering

Depot-aan-Zee De hangijzers

Bewustzijn Bij de producenten, hoeders, gebruikers, politiek… Depot-aan-Zee De hangijzers Bewustzijn Bij de producenten, hoeders, gebruikers, politiek…

Depot-aan-Zee De hangijzers Bewustzijn Selectie Wat moeten we bewaren en wat niet? (Bestaande) richtlijnen, wettelijke kaders?

Depot-aan-Zee De hangijzers Bewustzijn Selectie Verantwoordelijkheden Wie moet de duurzame toegang garanderen?

Depot-aan-Zee De hangijzers Bewustzijn Selectie Verantwoordelijkheden Kosten Wat gaat dat allemaal kosten?

Depot-aan-Zee De hangijzers Bewustzijn Selectie Verantwoordelijkheden Kosten Toetsing Certificering, accreditatie

Depot-aan-Zee Intermezzo

Depot-aan-Zee Intermezzo

Depot-aan-Zee Intermezzo

Depot-aan-Zee Intermezzo

Depot-aan-Zee De hangijzers Bewustzijn Selectie Verantwoordelijkheden Kosten Toetsing Onderzoek en ontwikkeling Structureel investeren in vernieuwing ! Steeds nieuwe oplossingen nodig voor behoud van nieuwe vormen van digitale informatie

Depot-aan-Zee De hangijzers Bewustzijn Selectie Verantwoordelijkheden Kosten Toetsing Onderzoek en ontwikkeling Planning, toepassingen, raamwerk, onderhoud

Depot-aan-Zee De hangijzers Bewustzijn Selectie Verantwoordelijkheden Kosten Toetsing Onderzoek en ontwikkeling Europese onderzoeksprojecten Planets, KEEP, Parse …

Koninklijke Bibliotheek (KB) Depot-aan-Zee Koninklijke Bibliotheek (KB)

Depot-aan-Zee e-Depot: de kalender 1994: beleid: ook digitale werken in de depotcollectie 1995-2000: experimenteren met technische oplossingen draagvlak overheid: financiering inrichten van de organisatie 2000-2002: ontwikkeling e-Depot systeem (DIAS) 2002: archiefovereenkomsten met uitgevers 2003: start met operationeel systeem 2008: start ontwikkeling volgende generatie 2013: nieuw e-Depot operationeel

Depot-aan-Zee e-Depot: de inhoud in 2013 digitale masters (275 Tb)

e-Depot: de organisatie Depot-aan-Zee e-Depot: de organisatie

e-Depot: de organisatie Depot-aan-Zee e-Depot: de organisatie

e-Depot: de kosten Depot-aan-Zee Gemiddeld per jaar (K€) Personeel Operatie 500 Onderzoek 1500 Beheer 250 Materieel Hosting & back-up 1500 LTP applicatie 1000 Applicatie ontwikkeling 1000 Reservering Preservation acties 250 Totaal 6000

e-Depot: de lessen na zeven jaar Depot-aan-Zee e-Depot: de lessen na zeven jaar Het laden van digitale objecten (ingest) blijft de grootste uitdaging dus meer standaardisatie en losse componenten Het opschalen van het verwerkingsproces is lastig meer van hetzelfde en/of andere formaten Er zijn nog geen kant-en-klare oplossingen voor het garanderen van duurzaamheid samenwerken in R&D en in exploitatie van resultaten De markt is nog klein, dus er zijn weinig aanbieders samenwerken in vraag

Depot-aan-Zee Nederland Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid (NCDD) ‘ervoor zorgen dat er binnen 5 jaar in Nederland een stabiele organisatorische en technische infrastructuur bestaat die de duurzame toegankelijkheid tot digitale informatie garandeert’ Opgericht door belanghebbenden: bibliotheken, archieven, onderzoeksinstellingen Naar voorbeeld: DPC (UK - 2001) en nestor (D - 2003)

NCDD Verkenning: Wie bewaart Wat en Hoe? Depot-aan-Zee NCDD Verkenning: Wie bewaart Wat en Hoe? Wetenschap Overheid Cultuur

Depot-aan-Zee NCDD Verkenning Probleembewustzijn Rollen en verantwoordelijkheden Faciliteiten voor opslag en duurzaam beheer Diensten en gereedschappen Structurele financiering Selectie Kennis en expertise Volgende stappen: strategie / plan van aanpak

Depot-aan-Zee Europa

Depot-aan-Zee ‘The [European] Alliance aims to develop a shared vision and framework for a sustainable organisational infrastructure for permanent access to scientific information’ Opgericht door belanghebbenden: onderzoeksinstellingen, bibliotheken, archieven, uitgevers Betreft ‘alleen’ wetenschappelijke informatie (onderzoeksgegevens en –publicaties)

Depot-aan-Zee Gezamenlijke agenda voor onderzoek -> EU Gemeenschappelijke voorzieningen Certificering / accreditatie Organisatie per wetenschapsgebied

De bakens verzetten in de digitale wereld Depot-aan-Zee De bakens verzetten in de digitale wereld

hans.jansen@kb.nl www.kb.nl www.ncdd.nl www.alliancepermanentaccess.eu Depot-aan-Zee hans.jansen@kb.nl www.kb.nl www.ncdd.nl www.alliancepermanentaccess.eu