Vrijdag 16 Februari 2007 Scriptieonderwerpen TaalPsychologie

16/2/2007 Wat is taalpsychologie? De studie naar de cognitieve architectuur en mechanismen die mensen in staat stelt om taal te verwerken, in alle modaliteiten van de taal (spreken, verstaan, lezen, schrijven, gebaren) Waarom interessant? Taalverwerking is immers vanzelfsprekend:  Je denkt ergens aan en je “flapt” het eruit …  Iemand zegt iets, en je begrijpt het meteen …

16/2/2007 Toch niet zo vanzelfsprekend… • Taalpathologie (dyslexie, afasie, stotteren, …) • Tweetaligheid • Normale Ontwikkeling • Niet-vloeiendheden in normale spraak • Automatische Spraak Herkenning

16/2/2007 Toch niet zo vanzelfsprekend…spreken • Woord vinden tussen ± woorden • aan ± 2 a 3 woorden / minuut • met minder dan 1 verspreking op 1000 woorden • informatie verwerken op allerlei niveaus:  Conversatie: klopt mijn boodschap wel in deze context?  Syntaxis: woorden in de juiste volgorde zetten  Morfologie: overeen laten stemmen elementen  Fonologie: klanken bepalen, lettergrepen maken  Articulatie: controleren tientallen spieren

16/2/2007 Toch niet zo vanzelfsprekend…verstaan • Ambiguiteit: ‣ Globaal: Ik sloeg de man met de stok ‣ Tijdelijk: De sheriff zag de indiaan en de cowboy zadelde zijn paard ‣ Lexicaal: geef mij die tas eens aan •Figuratief taalgebruik: Tijdens Irak…. • Gesproken taal: geen woordgrenzen, variabele realizatie spraakklanken • Niet-vloeiendheden - naar links uh rechts

16/2/2007 Woordproductie: plaatje-woord interferentie Gerelateerde distracter (kat) vertraagt doorgaans de benoeming Vaak beschouwd als bewijs voor lexicale competitie KAT

16/2/2007 BEER (X) KAT (X) KAT “TAAK ACTIVATIE”

16/2/2007 Het vinden van het juiste woord: een oogbewegingsstudie • Miozzo en Carammaza: laagfrequente distractors hinderen meer dan hoogfrequente. Pleit tegen lexicale competitie • Maar is dit niet een effect van aandacht? • Plaatje-woord interferentie m.b.v. oogbewegingen • Als aandachtsverklaring klopt: langere fixatietijden op laagfrequent woord

16/2/2007 Onderzoek naar emotionele afleiders in de prent-woord interferentie-taak • Test aandacht- verklaring op een andere manier •Emotionele distractors meer interferentie dan neutrale klootzak

16/2/2007 De semantische en fonologische paradox in woordproductie • Soms helpt gerelateerdheid, soms hindert het • Doel scriptie: nagaan hoe de polariteit van effecten afhangt van  tijd tussen stimuli  verwerking distracter

16/2/2007 Zinsproduktie: syntactische priming PRIME TARGET Subject Confederate “The mixer that is red.” The mixer that is red …

16/2/2007 Syntactische priming PrimeTarget De rode geit1% bijzin De geit die rood is20% bijzin Sterker effect wanneer het naamwoord identiek of gerelateerd is (geit - schaap)

16/2/2007 Model Geit Schaap de groene X de X die groen is

16/2/2007 Is syntactische priming doelgebaseerd? Een test aan de hand van assymetrisch geassocieerde woordparen "Ooievaar" roept "baby" op, maar andersom niet Prime: Target: de ooievaar die groen is de (rode) baby (die rood is) de groene ooievaar de baby die rood is de (groene) ooievaar (die groen is) de rode baby

16/2/2007 Zelf-monitoring van spraak.... dan ga je naar links^... uhm... rechts naar wit ________________^|________|____________ Originele uitingEditing fase Reparatie Drie aspecten aan monitoring: –Detectie problemen / fouten –Interrumperen –Repareren

16/2/2007 Zwijg! Een studie naar het onderbreken van spraak • Hartsuiker & Kolk: stoppen buiten linguistisch plannen om • spraaksnelheid irrelevant voor stoptijd •Systematisch stoptijd meten in condities met snelle en langzame spraak

16/2/2007 Corrigeren van doelgerichte bewegingen • replanning paradigma: de duur van BRIL is langer bij slechtere kwaliteit appel •simultane productie van "fout" en herstelling • toepassen op niet-talige acties, namelijk (muis) bewegingen

16/2/2007 Replanning beweging +

16/2/2007 Haperingen • uh, um, pauzes, herhalingen, verlengingen, … • 1 op de 6 woorden! •Maar waarom haperen wij?

16/2/2007 Perspectieven op niet-vloeiendheid in de spraak • Valse sporen uitgesloten (o.a. trait of state anxiety) • Maar diverse perspectieven, die elkaar volledig negeren:  Bij-effect van cognitieve overload  Herstellingen van versprekingen  Signaalfunctie aan luisteraar  Doel: in kaart brengen perspectieven en deze evalueren a.d. hand bestaande evidentie

16/2/2007 Waarom uh haperen sprekers? Bepalen "boodschap"? herkenbaarheid prentje Vinden juiste woord? aantal namen prentje Verklanken van het woord? frequentie en lengte naam prentje

16/2/2007 Tweetaligheid • Merendeel van de wereldbevolking beheerst meer dan een taal • Wat is de cognitieve architectuur van het tweetalige systeem?  Representaties gescheiden of gedeeld?

16/2/2007 Tweetaligheid en syntax

16/2/2007 Wisselen van taal Doel: testen hypothese "gedeelde syntax" pomme rouge witte arm petit chat

16/2/2007 Lezen en spellen in een tweede taal • Bij het monolinguaal lezen wordt de fonologie actief A flower ROWS • Wordt bij het lezen in een tweede taal (L2) de fonologie van de eerste taal (L1) actief?

16/2/2007 A ROWS is a ROSE, maar is een BED een BET? • Semantische gelijkenisoordelen Pillow - Bet (targetitem) Pillow - Bell (spellingcontrole) • Predictie: targets meer fouten, tragere RTs

16/2/2007 De rol van moedertaal-fonologie bij spelfouten in een tweede taal • spelfouten (monolinguaal) worden door fonologie beinvloed: their ipv there • bij bilinguale spelfouten rol van moedertaalfonologie? than ipv then • onsystematisch turven van fouten in s suggereert van wel. •Doel - systematisch uitlokken verspellingen en deze hypothese toetsen

16/2/2007 Bij alle scriptie-onderwerpen • Probleem is theoretisch relevant • Mate van uitwerking varieert • Streven naar publiceerheid • 1e Master: literatuurstudie + Expt 1 • 2e Master: vervolgexpt'en en rapportage