Hst 1: De wereld: Systeem van landen en relaties

Planning van vandaag Paragraaf 1.5: De economische dimensie Opdrachten maken

Paragraaf 1.5 De economische dimensie Deelvragen: -Op welke wijze wordt de samenhang in het wereldsysteem beïnvloed door de dienstverlening en de buitenlandse investeringen? -Op welke wijze wordt de samenhang in het wereldsysteem beïnvloed door de handelsorganisaties en de multinationals?

Economische triade + handelsstromingen

De economische triade ►Binnen het wereldsysteem bestaan drie ‘subsystemen’, samen de economische triade.

Economische banden, ... meer dan handel ►Veel informatiestromen tussen de drie delen van de kern en de (semi-)periferie laten een sterker informatieverkeer zien tussen Latijns-Amerika en de VS, tussen Afrika en Europa, en tussen Japan en Azië. Dat patroon herken je ook bij de investeringen.

Multinationals ►Multinationale ondernemingen ontstonden al tijdens het handelskapitalisme. De hoofdzetels bevinden zich in ‘global cities’, vooral in de kernregio’s. Ze hebben de internationalisering sterk bevorderd. ►Multinationals maken gebruik van kosten- en opbrengstverschillen tussen gebieden. Veel perifere landen lokten multinationale ondernemingen naar speciale exportzones, bijvoorbeeld in de Pacific Rim. Perifere landen zijn voor hun economische ontwikkeling sterk afhankelijk van de belangstelling van buitenlands kapitaal.

Hoe verhogen bedrijven hun winsten? Hun productieketen in stukjes knippen (zie figuur hieronder) Bedrijfsonderdelen worden verplaatst naar lagelonenlanden. Naar gebieden die ergens gespecialiseerd in zijn. (regionale specialisatie) Vaak gemakkelijk werk maar wel arbeidsintensief werk. Maar je ziet ook steeds hoogwaardig/moeilijk werk richting lagelonenlanden vertrekken. Dit heet outsourcing.

Call-center in India Toekomst of slechts een droom Call-center in India Toekomst of slechts een droom? Een vorm van outsourcing Aangewakkerd door globalisering en MNO’s Call centers in India: Lange film 47 minuten, zeer interessant! 24-uurseconomie: ergens stopt het werk en wordt op een andere plek opgepakt

De film ‘even India bellen’ Indruk van BRIC-land India Outsourcen van hoogwaardig werk (callcenters) MNO’s veel profijt van  drukt loonkosten en efficiënter India veel profijt van  Veel werkgelegenheid

Investeren, … een ‘must’ ►Kostenverlaging en/of opbrengstverhoging kan op tal van manieren bereikt worden: via schaalvergroting; opzetten van ‘joint ventures’; onderdelen van de productieketen daar vestigen waar dat economisch het meest verantwoord is; uitbesteding (‘outsourcing’); het binnendringen van nieuwe afzetmarkten.

Organisaties van landen ►Ook instellingen en regionale organisaties van staten zorgen voor samenhang tussen landen. Voorbeeld: de wereldhandelsorganisatie (WTO), die zich richt op de spelregels van de handel en dienstverlening tussen landen. Liberaliseren kan zich richten op de drie zaken: handelsbelemmeringen kapitaal vrijere migratie. Dat laatste is in de praktijk zeer moeilijk te realiseren.

►Overal komt blokvorming voor. Een aantal economische vormen zijn:

Economische integratie ladder

►Overal komt blokvorming voor. Een aantal economische vormen zijn: vrijhandelszone de douane-unie een gemeenschappelijke markt een economische unie ►Vooral in de centrumregio’s zijn deze blokken economisch en politiek machtig (NAFTA en EU). Naar buiten toe zijn het voor een deel nog gesloten handelsblokken.

Voor nu: Paragraaf 1.5: 3 opdrachten uitkiezen