SCEPTRE symposium, 29 januari 2009 De kosteneffectiviteit van psychotherapie voor cluster C persoonlijkheidsstoornissen Djøra Soeteman Viersprong Institute for Studies on Personality Disorders Erasmus Medical Center, Rotterdam Harvard School of Public Health, Boston, MA SCEPTRE symposium, 29 januari 2009

Verschillende doseringen Kortdurend ambulant X Langdurend ambulant 21.4% Kortdurend dagklinisch 19.0% Kortdurend klinisch 14.1% Langdurend dagklinisch 23.0% Langdurend klinisch 22.5% Kort = korter of gelijk aan 6 maanden Lang = langer dan 6 maanden

Verschillende kosten 10.005 16.813 27.648 25.933 49.260 Psychotherapie dosering Behandelkosten (€) Lang ambulant 10.005 Kort dagklinisch 16.813 Lang dagklinisch 27.648 Kort klinisch 25.933 Lang klinisch 49.260

Totale kosten over 5 jaar Psychotherapie dosering Behandelkosten (€) Totale kosten over 5 jaar (€) Lang ambulant 10.005 89.936 Kort dagklinisch 16.813 89.411 Lang dagklinisch 27.648 105.940 Kort klinisch 25.933 91.620 Lang klinisch 49.260 119.946

Alleen kosten? Economie is meer dan kosten… Effecten net zo belangrijk: Kosteneffectiviteit Zijn de effecten de kosten waard? Wat als de dure therapie beter geneest? Wat zijn de kosten per genezen patiënt?

Definitie “herstelde patiënt” Klinisch significante verandering: (Jacobson and Truax, 1991) Hersteld: statistisch betrouwbare  + einde in de normale range Verbeterd: statistisch betrouwbare  maar einde disfunctioneel Onveranderd:  niet statistisch betrouwbaar Terugval of verslechterd: statistisch betrouwbare  in de tegenovergestelde richting General Symptom Index (BSI/SCL-90) 6 6

Verschillende effecten Psychotherapie dosering % herstel na 12 mnd Lang ambulant 19% Kort dagklinisch 26% Lang dagklinisch 37% Kort klinisch 61% Lang klinisch 41% 7 7

Kosten per hersteld patiënt jaar Psychotherapie dosering % herstel na 12 mnd Kosten (€) Lang ambulant 19% 64.735 Kort dagklinisch 26% 46.131 Lang dagklinisch 37% 45.442 Kort klinisch 61% 32.837 Lang klinisch 41% 57.285 8 8

Is dat veel? Hoe moet je bepalen of € x ,- per hersteld patiënt jaar ‘kosteneffectief’ is? Vergelijken met andere interventies Bijvoorbeeld t.o.v. longtransplantatie of borstkankerscreening Universele uitkomstmaat nodig om interventies voor verschillende ziektebeelden te kunnen vergelijken Overleving Kwaliteit van leven

Quality Adjusted Life Years (QALY) Aantal levensjaren x kwaliteit van leven index Kwaliteit van leven index 1.0 = perfecte gezondheidstoestand 0.0 = dood (extreem slechte gezondheidstoestand) Voorbeeld Verlies van gezichtsvermogen Kwaliteit van leven index = 0,5 Levensjaren = 80 0,5 x 80 = 40 QALYs 10 10

Voorbeeld van gezondheidswinst door psychotherapie Winst in QALYs = blauwe oppervlakte 11

QALY klassement

Effecten over 5 jaar 3,30 3,44 3,49 3,57 Psychotherapie dosering QALYs Lang ambulant 3,30 Kort dagklinisch 3,44 Lang dagklinisch 3,49 Kort klinisch 3,57 Lang klinisch

Kosten per QALY Psychotherapie dosering QALYs Kosten (€) Lang ambulant 3,30 27.239 Kort dagklinisch 3,44 26.027 Lang dagklinisch 3,49 30.353 Kort klinisch 3,57 25.674 Lang klinisch 34.350

Interesse in zowel kosten als effecten Lage kosten (besparingen) Hoge kosten Vergeet het ! Goed Beter Minder effectief Meer effectief Moeilijk… Super !

Sensitiviteitsanalyse Lage kosten (besparingen) Hoge kosten Vergeet het! Goed Beter Minder effectief Meer effectief Moeilijk… Super !

Kosteneffectiviteit kaart Goed Beter 17 17

Aanvaardbaarheidscurve

Kosten per hersteld patiënt jaar Doelmatigheid van verschillende doseringen psychotherapie bij cluster C Psychotherapie dosering Kosten per hersteld patiënt jaar Lang ambulant Kort dagklinisch 3de voorkeur Lang dagklinisch 2de voorkeur Kort klinisch 1ste voorkeur Lang klinisch 19

Doelmatigheid van verschillende doseringen psychotherapie bij cluster C Psychotherapie dosering Kosten per hersteld patiënt jaar Kosten per QALY (interval €0 - 17.000,=) Kosten per QALY (interval vanaf €17.000,=) Lang ambulant 3de voorkeur Kort dagklinisch 1ste voorkeur 2de voorkeur Lang dagklinisch Kort klinisch Lang klinisch 20

Doelmatigheid van verschillende doseringen psychotherapie bij cluster C Psychotherapie dosering Kosten per hersteld patiënt jaar Kosten per QALY (bij drempelwaarde € 40.000,=) Conclusie Lang ambulant 3de voorkeur Kort dagklinisch 2de voorkeur Lang dagklinisch Kort klinisch 1ste voorkeur Lang klinisch 21

Conclusie Kosteneffectiviteitsonderzoek geeft antwoord op de vraag in hoeverre effecten de kosten waard zijn (en dus welke behandeling optimaal is) SCEPTRE bij cluster C persoonlijkheidsstoornissen: Kortdurende klinische psychotherapie 1ste keuze Kortdurende dagklinische psychotherapie 2de keuze Niet kosteneffectief zijn: Langdurend dagklinisch en klinisch Replicatie en verder onderzoek zijn nodig