Hoofdstuk 6 De hyperactieve aardkorst
Paragraaf 1 Down under in Aotearoa Nieuw-Zeeland ligt precies aan de andere kant van de aarde: 20 000 kilometer van ons vandaan. Het is bekend vanwege: fraaie landschappen; unieke flora en fauna; - bijzondere cultuur van de Maori’s.
Paragraaf 2 Hoe ontstonden de aarde en de andere hemellichamen? Godsdiensten: heelal gemaakt door goden. Wetenschap: heelal ontstaan door oerknal of big bang. Deze zorgde voor het ontstaan van zonnestelsels. Zonnestelsel: één centrale ster, eromheen draaiende planeten en satellieten.
Rotatie: een planeet draait om zijn as. Revolutie: een planeet draait om de zon (of een andere ster).
De situatie in Nieuw-Zeeland: Paragraaf 3 Waarom is er sprake van een gebarsten aardkorst? De situatie in Nieuw-Zeeland:
Platentektoniek: Breuken scheiden continentale en oceanische platen. Deze platen liggen op magmastromingen, die veroorzaakt worden door endogene krachten.
1 Convergent (bijv. subductie) 2 Divergent 3 Transform (schuifbreuk) Plaatbewegingen: 1 Convergent (bijv. subductie) 2 Divergent 3 Transform (schuifbreuk)
Er zijn twee soorten vulkanen: 1 Kegelvulkanen, bij convergente plaatbewegingen. Paragraaf 4 Wanneer spuwt de aarde vuur en as?
2 Schildvulkanen, bij divergente plaatbewegingen.
Paragraaf 5 Wanneer beeft de aarde? Aardbevingen komen voor bij plaatranden. Bij divergente bewegingen: vooral lichte aardbevingen. Bij subductie en transforme bewegingen: kans op zware aardbevingen.
Paragraaf 6 Hoe ziet de levensloop van een gebergte eruit? 1 Gebergten ontstaan door convergentie: twee continentale platen botsen.
2 Gebergten ontstaan door convergentie: een continentale en een oceanische plaat botsen tegen elkaar. Door subductie ontstaat een diepzeetrog.
3 Gebergten ontstaan door divergentie: een middenoceanische rug ontstaat.
Paragraaf 6 Hoe ziet de levensloop van een gebergte eruit?
Paragraaf 7 Wat doet de tand des tijds met de aardkorst? Exogene krachten zorgen voor verwering van gesteente, zodat het uiteenvalt. Transport van het verweringsmateriaal zorgt voor erosie. Zo ontstaan bijvoorbeeld fjorden. Wordt dit materiaal ergens weer afgezet, dan noemen we dat sedimentatie.