B1 Hoofdstuk 1 Informatie digitaal

§1 Bits, bytes en getallen “Een computer werkt alleen met enen en nullen.” §1 Bits, bytes en getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 1 Bits en bytes

§1 Bits, bytes en getallen Het kleinst mogelijke stukje informatie Twee mogelijke waarden ja of nee aan of uit man of vrouw 1 of 0 §1 Bits, bytes en getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM

§1 Bits, bytes en getallen Je kunt informatie vastleggen met één bit. §1 Bits, bytes en getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM

§1 Bits, bytes en getallen Als je twee bits bij elkaar houdt, zijn er al vier mogelijkheden. Goede afspraken maken! §1 Bits, bytes en getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM

§1 Bits, bytes en getallen Niet alleen het aantal enen is belangrijk. Ook de plaats van een 1! §1 Bits, bytes en getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM

§1 Bits, bytes en getallen Als je 3 bits bij elkaar houdt, zijn er 8 mogelijkheden 0 0 0 1 0 0 0 0 1 1 0 1 0 1 0 1 1 0 0 1 1 1 1 1 §1 Bits, bytes en getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM

§1 Bits, bytes en getallen Met vier bits zijn er 16 mogelijkheden. 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 1 0 1 0 1 1 0 0 1 1 1 0 1 0 0 1 0 0 1 1 0 1 0 1 0 1 1 1 0 0 0 1 1 0 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 §1 Bits, bytes en getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM

§1 Bits, bytes en getallen Elk volgende bit geeft een verdubbeling van het aantal mogelijkheden. 5 bits 32 6 bits 64 7 bits 128 8 bits 256 16 bits 65.536 32 bits 4.294.967.296 §1 Bits, bytes en getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM

§1 Bits, bytes en getallen 8 bits op een rij wordt 1 byte genoemd. In een byte kunnen de bits 256 verschillende combinaties geven. Byte wordt afgekort met een hoofdletter B Bit met een kleine letter b B, kB, MB, GB, TB, PB, EB §1 Bits, bytes en getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM

§1 Bits, bytes en getallen In 1 byte kan één teken. bv. A of € of é 1 byte = 8 bits bv. 1001 1000 of 1111 0011 of 0010 0111 §1 Bits, bytes en getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM

§1 Bits, bytes en getallen 1 kB = 1 kilobyte 210 = 1024 Vroeger betekende kilo (in de IT) 1024 En mega 1024 x 1024 = 1.048.576 (=220) Dat is afgeschaft. Ook hier: kilo = 1.000 mega = 1.000.000 §1 Bits, bytes en getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM

§1 Bits, bytes en getallen De oude kilo (= 1024) wordt nu kibi genoemd. De oude mega (= 1.048.576) wordt nu mebi genoemd. Althans, dat zou moeten. §1 Bits, bytes en getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM

§1 Bits, bytes en getallen 4,20 GiB = 4,2 x 1024 x 1024 x 1024 byte 4,20 GiB = 4.509.715.660 byte 4,200363159 GiB = 4.510.105.600 byte §1 Bits, bytes en getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM

§1 Bits, bytes en getallen B1H01 Onderwerp 1 Theorie bestuderen Opdrachten maken §1 Bits, bytes en getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 2a Getallen in het binaire stelsel

§2 Getallen B1H01 Informatie digitaal §1 Bits en bytes §2 Getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM

§2 Binaire talstelsel Er zijn slechts twee tekens: 0 en 1 Hoe kun je nu het getal 3649 schrijven met alleen enen en nullen? §2 Binaire talstelsel

Schrijf het getal 3649 dus als een getal in het tweetallig (binaire) getalstelsel. Bij het gewone talstelsel zijn de machten van 10 belangrijk! In het binaire stelsel zijn de machten van 2 belangrijk. Er zijn maar twee opties: 1 en 0 §2 Binaire talstelsel

Wij zijn gewend aan het decimale of 10-tallig stelsel 3649 3 x 1000 = 3 x 103 6 x 100 = 6 x 102 4 x 10 = 4 x 101 9 x 1 = 9 x 100 §2 Binaire talstelsel

§2 Binaire talstelsel Decimale stelsel: grondtal 10 Binaire stelsel: grondtal 2 1011011 20 (= 1) 21 (= 2) 22 (= 4) 23 (= 8) 24 (= 16) 25 (= 32) 26 (= 64) §2 Binaire talstelsel

1011011 1 x 20 1 x 21 0 x 22 1 x 23 1 x 24 0 x 25 1 x 26 = 1 x 1 = 1 = 1 x 2 = 2 = 0 x 4 = 0 = 1 x 8 = 8 = 1 x 16 = 16 = 0 x 32 = 0 = 1 x 64 = 64 Samen 1+2+0+8+16+0+64 = 91 De decimale vertaling van 1011011 is dus 91 §2 Binaire talstelsel

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 2b Omrekenen binair en decimaal

§2 Omrekenen Hoe kun je 3649 binair schrijven? Met welke machten van 2 kun je 3649 maken? §2 Omrekenen

§2 Omrekenen Met welke machten van 2 kun je 3649 maken? 20 = 1 27 = 128 21 = 2 28 = 256 22 = 4 29 = 512 23 = 8 210 = 1024 24 = 16 211 = 2048 25 = 32 212 = 4096 26 = 64 213 = 8192 §2 Omrekenen

§2 Omrekenen Met welke machten van 2 kun je 3649 maken? 20 = 1 27 = 128 21 = 2 28 = 256 22 = 4 29 = 512 23 = 8 210 = 1024 24 = 16 211 = 2048 25 = 32 212 = 4096 26 = 64 213 = 8192 §2 Omrekenen

§2 Omrekenen Met welke machten van 2 kun je 3649 maken? 20 = 1 27 = 128 21 = 2 28 = 256 22 = 4 29 = 512 23 = 8 210 = 1024 24 = 16 211 = 2048 25 = 32 212 = 4096 26 = 64 213 = 8192 §2 Omrekenen

§2 Omrekenen Met welke machten van 2 kun je 3649 maken? 20 = 1 27 = 128 21 = 2 28 = 256 22 = 4 29 = 512 23 = 8 210 = 1024 24 = 16 211 = 2048 25 = 32 212 = 4096 26 = 64 213 = 8192 §2 Omrekenen

§2 Omrekenen Met welke machten van 2 kun je 3649 maken? 20 = 1 27 = 128 21 = 2 28 = 256 22 = 4 29 = 512 23 = 8 210 = 1024 24 = 16 211 = 2048 25 = 32 212 = 4096 26 = 64 213 = 8192 §2 Omrekenen

§2 Omrekenen Met welke machten van 2 kun je 3649 maken? 20 = 1 27 = 128 21 = 2 28 = 256 22 = 4 29 = 512 23 = 8 210 = 1024 24 = 16 211 = 2048 25 = 32 212 = 4096 26 = 64 213 = 8192 §2 Omrekenen

§2 Omrekenen Met welke machten van 2 kun je 3649 maken? 1 x 20 = 1 0 x 27 = 128 0 x 21 = 2 0 x 28 = 256 0 x 22 = 4 1 x 29 = 512 0 x 23 = 8 1 x 210 = 1024 0 x 24 = 16 1 x 211 = 2048 0 x 25 = 32 0 x 212 = 4096 1 x 26 = 64 0 x 213 = 8192 364910 =001110010000012 §2 Omrekenen

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 2c Rekenen met binaire getallen

Tel op (binair) 1001 en 1011 1001 1011+ §2 Binair rekenen

Tel op (binair) 1001 en 1011 1 1001 1011+ §2 Binair rekenen

Tel op (binair) 1001 en 1011 11 1001 1011+ 00 §2 Binair rekenen

Tel op (binair) 1001 en 1011 11 1001 1011+ 100 §2 Binair rekenen

§2 Binair rekenen Tel op (binair) 1001 en 1011 11 1001 1011+ 10100 NB: 1001 1011+ 10100 NB: Met lettertype Courier New zijn alle tekens even breed. §2 Binair rekenen

§2 Binair rekenen Negatieve getallen? Idee! Plaats één bit vóór het getal. is dat bit 0, dan positief is dat bit 1 dan negatief +3  011 -3  111 +3 + - 3 = 0  011 + 111 = 000? Werkt niet, rekent erg onhandig Kommagetallen? §2 Binair rekenen

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 2d Hexadecimaal rekenen

§2 Hexadecimale getallen In plaats van 2 tekens (binair) of 10 tekens (decimaal) kun je ook elk ander aantal nemen. decimaal basis 10 binair basis 2 hexadecimaal basis 16 16 tekens 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F §2 Hexadecimale getallen

§2 Hexadecimale getallen B 9 1 10 2 11 3 12 4 13 5 14 6 15 7 16 8 17 0 0000 1 0001 2 0010 3 0011 4 0100 5 0101 6 0110 7 0111 8 1000 9 1001 A 1010 B 1011 C 1100 D 1101 E 1110 F 1111 10 10000 11 10001 §2 Hexadecimale getallen

§2 Hexadecimale getallen B 9 1 10 2 11 3 12 4 13 5 14 6 15 7 16 8 17 0 0000 1 0001 2 0010 3 0011 4 0100 5 0101 6 0110 7 0111 8 1000 9 1001 A 1010 B 1011 C 1100 D 1101 E 1110 F 1111 10 10000 11 10001 §2 Hexadecimale getallen

§2 Hexadecimale getallen Hexadecimaal stelsel; 16 tekens 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F Neem het getal F Decimaal is dat 15, binair 1111 24 = 161 §2 Hexadecimale getallen

§2 Hexadecimale getallen Hexadecimaal stelsel; 16 tekens 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F Neem het getal FF Decimaal is dat 255, binair 1111 1111 28 (1 byte) = 162 Op twee posities kun je alle combinaties (256) van 1 byte kwijt! §2 Hexadecimale getallen

§2 Hexadecimale getallen Hoe kun je 3649 als hexadecimaal getal schrijven? Met welke machten van 16 kun je 3649 maken? En hoe vaak heb je die macht dan nodig? §2 Hexadecimale getallen

§2 Hexadecimale getallen 364910 = 160 = 1 161 = 16 162 = 256 163 = 4096 164 = 65.536 §2 Hexadecimale getallen

§2 Hexadecimale getallen 364910 = 160 = 1 161 = 16 162 = 256 163 = 4096 0 164 = 65.536 0 §2 Hexadecimale getallen

§2 Hexadecimale getallen 364910 = 160 = 1 161 = 16 162 = 256 14 163 = 4096 0 164 = 65.536 0 3649/256 = 14 rest 65 §2 Hexadecimale getallen

§2 Hexadecimale getallen 364910 = 160 = 1 161 = 16 4 162 = 256 14 163 = 4096 0 164 = 65.536 0 3649/256 = 14 rest 65 65/16 = 4 rest 1 §2 Hexadecimale getallen

§2 Hexadecimale getallen 364910 = 160 = 1 1 161 = 16 4 162 = 256 14 163 = 4096 0 164 = 65.536 0 3649/256 = 14 rest 65 65/16 = 4 rest 1 §2 Hexadecimale getallen

§2 Hexadecimale getallen 364910 = D H 160 = 1 1 1 161 = 16 4 4 162 = 256 14 E 163 = 4096 0 0 164 = 65.536 0 0 3649/256 = 14 rest 65 65/16 = 4 rest 1 364910 = 00E4116 §2 Hexadecimale getallen

Van binair naar hexadecimaal 11100101110101110010 §2 Omrekenen

Maak groepjes van vier bits 1110 0101 1101 0111 0010 Reken per groepje om. E §2 Omrekenen

Maak groepjes van vier bits 1110 0101 1101 0111 0010 Reken per groepje om. E 5 §2 Omrekenen

Maak groepjes van vier bits 1110 0101 1101 0111 0010 Reken per groepje om. E 5 D §2 Omrekenen

Maak groepjes van vier bits 1110 0101 1101 0111 0010 Reken per groepje om. E 5 D 7 §2 Omrekenen

Maak groepjes van vier bits 1110 0101 1101 0111 0010 Reken per groepje om. E 5 D 7 2 §2 Omrekenen

B1H01 Onderwerp 2 Theorie bestuderen Opdrachten maken §2 Omrekenen

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 3a Schakelingen met bits

§3 Schakelingen met bits B1H01 Informatie digitaal §1 Bits en bytes §2 Omrekenen, binair, hexadecimaal §3 Hoe laat je een computer rekenen? §3 Schakelingen met bits

§3 Schakelingen met bits Om met binaire getallen te kunnen rekeken, moeten we kunnen optellen. Tel op (binair) 1001 en 1011 1001 1011+ §3 Schakelingen met bits

§3 Schakelingen met bits Tel op (binair) 1001 en 1011 1 1001 1011+ §3 Schakelingen met bits

§3 Schakelingen met bits Tel op (binair) 1001 en 1011 11 1001 1011+ 00 §3 Schakelingen met bits

§3 Schakelingen met bits Tel op (binair) 1001 en 1011 11 1001 1011+ 100 §3 Schakelingen met bits

§3 Schakelingen met bits Tel op (binair) 1001 en 1011 11 1001 1011+ 10100 §3 Schakelingen met bits

§3 Schakelingen met bits Om met binaire getallen te kunnen rekenen, moeten we kunnen optellen. Hoe doe je dat elektronisch? Met schakelaars! §3 Schakelingen met bits

§3 Schakelingen met bits

§3 Schakelingen met bits Lamp 1 1 AND-gate of EN-poort §3 Schakelingen met bits

§3 Schakelingen met bits Lamp 1 1 1 1 OR-gate of OF-poort §3 Schakelingen met bits

§3 Schakelingen met bits Lamp 1 1 1 XOR-gate of XOF-poort §3 Schakelingen met bits

§3 Schakelingen met bits Om berekeningen te kunnen uitvoeren, zitten er heel veel ‘schakelaars’ in een computer. Optellen bijvoorbeeld kan met een XOR. §3 Schakelingen met bits

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 3b MultimediaLogic

§3 MultiMedia Logic Freeware simulatieprogramma Logische schakelingen M-schijf – Informatica – Software Informatica-Actief site Downloaden of kopiëren Downloadpagina Informatieca Installeren. §3 MultiMedia Logic

§3 MultiMedia Logic

B1H01 Onderwerp 3 Theorie bestuderen Opgaven maken §3 MultiMedia Logic

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 4 Tekst in ASCII

§4 Tekst in enen en nullen B1H01 Informatie digitaal §1 Bits en bytes §2 Omrekenen, binair, hexadecimaal §3 en-poort, of-poort, xof-poort schakelingen met bits §4 Tekst in enen en nullen §4 Tekst in enen en nullen

Alles wat je door een computer wil laten bewerken, moet worden vertaald naar enen en nullen. Dat heet digitaliseren Hoe gaat dat met tekst? §4 Tekst in ASCII

§4 Tekst in ASCII Teksten bestaan uit reeksen tekens. Elk teken krijgt een afgesproken nummer. Dat is een ASCII-code American Standard Code for Information Interchange §4 Tekst in ASCII

§4 Tekst in ASCII 8-bits = 1 byte 28 mogelijkheden 256 verschillende mogelijkheden Bijvoorbeeld het teken * ASCII-code 42 Binair 00101010 Hexadecimaal 2A Altijd! §4 Tekst in ASCII

§4 Tekst in ASCII Zie tabel in Onderwerp 4a De code per letter is in elk lettertype (font) hetzelfde De computer zoekt het juiste plaatje (font) bij de code op. §4 Tekst in ASCII

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 4 Tekst in UNICODE

De 256 verschillende mogelijkheden zijn toereikend voor onze taal en ons schrift. Niet voor alle talen en schriften in de wereld. Denk aan Cyrilisch, Grieks, Chinees, Arabisch, Thais, wiskundige symbolen, Afrikaanse schriften etc. §4 Tekst in Unicode

Uitgebreidere standaard werd noodzakelijk  Unicode 16 bits (FFFF) 65.536 verschillende mogelijkheden Van 0000 tot FFFF Wel toereikend! De ASCII-tabel is een onderdeel van de Unicodetabel en loopt van 0000 tot 00FF (0 – 256) §4 Tekst in Unicode

§4 Tekst in Unicode £ = 00A3 ≈ = 2248  = 00A9 ₧ = 20A7 ޟ = F907 Unicodesite Tabellen met letters §4 Tekst in Unicode

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 5a Standaard voor alles

§5 Datums in enen en nullen B1H01 Informatie digitaal §1 Bits en bytes §2 Omrekenen, binair, hexadecimaal §3 en-poort, of-poort, xof-poort schakelingen met bits §4 Tekst in enen en nullen §5 Afspraken Datums in enen en nullen §5 Datums in enen en nullen

§5 Standaards voor alles Om goed te kunnen vergelijken en uit te wisselen, zijn goede afspraken nodig. Het coderen van lettertekens is een standaardisatie. Er zijn heel veel van dergelijke standaards. Met de kleiner wordende wereld komer er steeds meer. §5 Standaards voor alles

§5 Standaards voor alles weekdagen (zeven) maanden tijdrekening Jaartal mp3-bestanden SI-eenhedenstelsel netspanning (230 V) §5 Standaards voor alles

§5 Standaards voor alles Ook binnen de computerwereld zijn er veel standaardisaties beschrijven van cd’s en dvd’s gegevensuitwisseling tussen de verschillende onderdelen plaatsing van de toetsen op het toetsenbord communicatie via internet §5 Standaards voor alles

§5 Standaards voor alles kilo = 1000, mega = 1.000.000 Ook in de computerwereld! Oude afspraak in de IT: 1 kilobyte = 1024 byte 1 megabyte = 1024 x 1024 byte Nieuwe afspraak 1 kilobyte = 1000 byte 1 kibibyte = 1024 byte 1 megabyte = 1.000.000 byte 1 mebibyte = 1024 x 1024 byte §5 Standaards voor alles

§5 Standaards voor alles Probleem: Wat wordt nu (anno 2012) bedoeld met 40 GB? Gigabyte of Gibibyte? Officieel 40 Gigabyte (afspraak) 40.000.000.000 byte Veelal toch nog 42.949.672.960 = 40 x 1024 x 1024 x 1024 byte Verandering kost (veel) tijd. §5 Standaards voor alles

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 5b Datums in Excel

Rekenprogramma’s als Excel kunnen met datums rekenen. Open Excel 1 januari 1900 is dag 1 2 januari 1900 is dag 2 3 januari 1900 is dag 3 1 februari 1900 is dag 32 etc. §5 Datums in Excel

§5 Datums in Excel een uur is 1/24 deel van een dag 1 uur = 1/24 = 0,041666667 dag een minuut is 1/60 uur 1 minuut is 1/24 x 1/60 dag 1 minuut is 0,000694444 dag 1 seconde is 1/24 x 1/60 x 1/60 = 0,000015741 dag §5 Datums in Excel

§5 Datums in Excel B1H01 Onderwerp 4 en 5 Theorie bestuderen Opgaven maken §5 Datums in Excel

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 6 Discreet en continu

§6 Discreet en continu B1H01 Informatie digitaal §1 Bits en bytes §2 Getallen §3 Hoe laat je een computer rekenen? §4 Hoe zet je tekst in enen en nullen §5 Standaardiseren, datums §6 Discreet en continu §6 Discreet en continu

§6 Discrete en continue schalen Het nummeren van lettertekens is tamelijk eenvoudig. Hoe digitaliseer je bij ‘glijdende’ schalen? Het volume van de radio bijv. §6 Discrete en continue schalen

§6 Discrete en continue schalen Verdeel in stappen van gelijke ‘lengte’. Hoe meer stappen, des te fijner de verdeling. 13 stappen §6 Discrete en continue schalen

§6 Discrete en continue schalen Hoe meer stappen, des te fijner de verdeling 100 stappen Neem zoveel stappen, dat we het verschil niet meer zien of horen. §6 Discrete en continue schalen

§6 Discrete en continue schalen Grijstinten in 16 stappen Hoe meer stappen, des te fijner de verdeling §6 Discrete en continue schalen

§6 Discrete en continue schalen Grijstinten in 64 stappen Hoe meer stappen, des te fijner de verdeling §6 Discrete en continue schalen

§6 Discrete en continue schalen Grijstinten in 256 stappen Hoe meer stappen, des te fijner de verdeling §6 Discrete en continue schalen

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 7a Digitale kleuren RGB

§7 Kleuren en plaatjes B1H01 Informatie digitaal §1 Bits en bytes §2 Getallen §3 Hoe laat je een computer rekenen? §4 Hoe zet je tekst in enen en nullen §5 Standaardiseren, datums §6 Discreet en continu §7 Kleuren en plaatjes §7 Kleuren en plaatjes

Om een plaatje of foto te digitaliseren, moeten alle kleuren in getallen worden gevangen. Een verdeling in 256 stappen is blijkbaar voldoende. Alle kleuren kun je maken met drie basiskleuren. Geel, magenta en cyaan of Rood, groen en blauw §7 Digitale kleuren RGB

Het mengen van kleuren is bij verf anders dan bij licht. Licht – additieve kleurmenging Verf – subtractieve kleurmenging licht verf §7 Digitale kleuren RGB

§7 Digitale kleuren RGB licht (additief) verf (subtractief) Primair Rood (R) Groen (G) Blauw (B) Primair Cyaan (C) Magenta (M) Yellow (Y) Secundair Rood Groen Blauw §7 Digitale kleuren RGB

De primaire kleuren hebben ieder één byte ter beschikking 256 stappen per kleur 3 primaire kleuren 256 x 256 x 256 = 16.777.216 variaties Hele kleine nuances Voor het oog een glijdende schaal §7 Digitale kleuren RGB

Kleur Rood Groen Blauw Zwart Wit 255 §7 Digitale kleuren RGB

§7 Digitale kleuren RGB Kleur Rood Groen Blauw Cyaan 255 Magenta Geel Magenta Geel Oranje 127 Geel-groen 126 §7 Digitale kleuren RGB

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 7b Digitale kleuren HSB

Het maken van een specifieke RGB kleur is lastig Met HSB is dat vaak handiger Ook voor bij elkaar passende kleuren H staat voor Hue (= tint) De plaats op de regenboog 0 1 §7 Digitale kleuren HSB

S staat voor saturation (verzadiging of intensiteit) Zeg maar de hoe fel de kleur is 0 1 §7 Digitale kleuren HSB

B staat voor Brightness (helderheid of luminantie) Zeg maar de hoe licht de kleur is 0 1 §7 Digitale kleuren HSB

Hue Saturation Brightness §7 Digitale kleuren HSB

Eén van de opgaven laat je het verband tussen RGB en HSB onderzoeken. Applet kleurenmenger Onderwerp 7 opdracht 1 §7 Digitale kleuren HSB

§7 Digitale kleuren HSB B1H01 Onderwerp 6 en 7a en b Theorie bestuderen Opgaven maken §7 Digitale kleuren HSB

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 7c Afbeeldingen in pixels

§7 Plaatjes en kleuren B1H01 Informatie digitaal §1 Bits en bytes §2 Getallen §3 Hoe laat je een computer rekenen? §4 Hoe zet je tekst in enen en nullen §5 Standaardiseren §6 Discreet en continu §7 Plaatjes en kleuren §7 Plaatjes en kleuren

§7 Digitale afbeeldingen Om een plaatje te digitaliseren, moet je het verdelen in punten. Hoe meer punten, des te fijner de verdeling en des te groter het bestand. Van elk punt moet je de kleur vastleggen (met drie bytes). Zo’n punt heet een ‘picture element’ of pixel. §7 Digitale afbeeldingen

§7 Digitale afbeeldingen De fijnheid van de verdeling heet de resolutie. De eenheid van resolutie is ‘dots-per-inch’ of dpi (1 inch = 1 duim = 2,54 cm) Belangrijk bij printers Hoe meer dpi, des te fijner de afbeelding. §7 Digitale afbeeldingen

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 7d bmp, png, gif, jpg

§7 Digitale afbeeldingen Type Bitmap (bmp) Van elk punt leg je de kleur vast met drie bytes. plaatje 800 bij 600 pixels 800 x 600 x 3 = 1.440.000 byte = 1,44 MB Vergelijkbaar met 500 pagina’s tekst! Compressie §7 Digitale afbeeldingen

§7 Digitale afbeeldingen Neem minder kleuren Neem één ipv drie bytes GIF (Graphics Interchange Format) PNG (Portable Network Graphics) Geschikt voor eenvoudig gekleurde afbeeldingen §7 Digitale afbeeldingen

§7 Digitale afbeeldingen Weinig kleuren Elke kleur krijgt een nummer De RGB-waarden daarvan zijn standaard Leg per pixel het kleurnummer vast. §7 Digitale afbeeldingen

§7 Digitale afbeeldingen JPEG (Joint Photographic Experts Group) Geschikt voor complex gekleurde afbeeldingen, foto’s. Veel kleuren Blokjes van 8 x 8 pixels Kleur van één pixel vastleggen Verschil met andere pixels vastleggen §7 Digitale afbeeldingen

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 7e Vectorgrafics

Vectorgraphics is een manier om tekeningen te comprimeren. Je beschrijft niet de kleuren van elk pixel. Je beschrijft de tekening in woorden. ‘Een rood vierkant op een witte achtergrond.’ §7 Vector grafics

§7 Vector grafics Neem een witte achtergrond. Teken een blauwe lijn, 2px breed van (67,23) naar (88,103) Teken een vierkant met een gele lijn, 5px breed, middelpunt (56,89) en zijde 190px Werkt natuurlijk niet met een foto. §7 Vector grafics

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 7f Afbeeldingen bewerken

§7 Afbeeldingen bewerken Paint-accessoire Eenvoudig, weinig opties Ongeschikt om foto’s te bewerken. Heeft maar één tekenlaag HSB-kleurenkiezer §7 Afbeeldingen bewerken

§7 Afbeeldingen bewerken Professionele Software PaintShop Pro Adobe Photoshop Adobe Illustrator Corel Draw Gimp (gratis, cursus op IA) Vele andere §7 Afbeeldingen bewerken

§7 Afbeeldingen bewerken Irfan-view Freeware afbeeldingen bewerkingsprogramma Kan allerlei bestandsformaten lezen en opslaan. §7 Afbeeldingen bewerken

§7 Afbeeldingen bewerken IN downloadpagina Site van Irfan-view http://www.irfanview.com/ §7 Afbeeldingen bewerken

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 7f IrfanView

§7 IrfanView Downloaden Installeren Icon Niet zo ingewikkeld Afbeeldingen bewerken Afbeeldingen converteren §7 IrfanView

Bij een van de opgaven staat een handleiding om er mee te werken. Nodig bij de opgaven aldaar §7 IrfanView

§7 IrfanView IN downloadpagina Site van Irfan-view http://www.irfanview.com/ §7 IrfanView

§7 IrfanView B1H01 Onderwerp 7cdefghi Theorie bestuderen Opgaven maken Site van Irfan-view http://www.irfanview.com/ §7 IrfanView

§7 IrfanView B1H01 SE-toets Planning week 39 24 – 28 september Afspraak: 4IN3 26 september §7 IrfanView

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 8 Digitaal geluid

§8 Geluid in enen en nullen B1H01 Informatie digitaal §3 Hoe laat je een computer rekenen? §4 Hoe zet je tekst in enen en nullen §5 Standaardiseren, datums §6 Discreet en continu §7 Kleuren en plaatjes §8 Geluid in enen en nullen §8 Geluid in enen en nullen

§8 Digitaal geluid Geluid bestaat uit golven. Een zuivere toon is een mooie golf (sinus) §8 Digitaal geluid

Muziek en stemgeluid bestaat uit vele tonen tegelijk. . . en door elkaar. §8 Digitaal geluid

Vele tonen en klanken . . . §8 Digitaal geluid

§8 Digitaal geluid Dit plaatje is 0,001 s geluid. Hoe digitaliseer je dat? §8 Digitaal geluid

Leg heel vaak de hoogte (amplitude) van de golf vast. Hoe vaker, hoe beter het resultaat. §8 Digitaal geluid

§8 Digitaal geluid Eén minuut geluid wordt dan een bestand van 10 MB! Op een audio cd past dan maar 80 minuten muziek. Dat is 800 MB. Om meer op een cd te krijgen, moeten we comprimeren. MP3 is zo’n compressie standaard §8 Digitaal geluid

§8 Digitaal geluid Audio bewerken Audacity Freeware geluidbewerkingsprogramma §8 Digitaal geluid

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 8 Digitale film MPEG

Bij een film worden statische beelden snel na elkaar getoond. Minstens 24 per seconde Per seconde dus 24 plaatjes!! Veel geheugenruimte. Compressiestandaard: MPEG De kunst van het weglaten. §8 Digitale film: MPEG

§8 Digitaal geluid MPEG staat voor Moving Picture Experts Group Samenwerkingsgroep van academici en zakenlui. Houdt zich bezig met het coderen van audio en video. . . en standaardiseren ervan. Standaarden voor bewegende beelden. §8 Digitaal geluid

§8 Digitaal geluid MPEG1 1991 Hieronder valt o.a. mp3. MPEG2 Standaard voor het transport van video en audio voor televisie. MPEG3 Opgezet voor hdtv, maar overbodig gebleken. MPEG4 Uitbreiding op MPEG1 (3D) §8 Digitaal geluid

MPEG7 Beschrijft de multimedia-inhoud met XML MPEG7 Beschrijft de multimedia-inhoud met XML. Het zoeken van een video-bestand wordt eenvoudiger. MPEG21 Het bewaren van auteurs- en herkomstinformatie; ook bij converteren. Is in ontwikkeling. §8 Digitaal geluid

Alleen de verschillen met het vorige plaatje worden vastgelegd. Veel geheugenbesparing Toch nog grote bestanden 1 minuut MPEG is ca 10 MB §8 Digitale film: MPEG

§8 Digitale film: MPEG B1H01 Onderwerp 8 Theorie bestuderen Audacity installeren (alleen thuis) Opgaven maken §8 Digitale film: MPEG

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 9 Bestanden met digitale informatie

§9 Digitale informatie in bestanden B1H01 Informatie digitaal §4 Hoe zet je tekst in enen en nullen §5 Standaardiseren, datums §6 Discreet en continu §7 Kleuren en plaatjes §8 Geluid in enen en nullen §9 Het verschil tussen al die enen en nullen §9 Digitale informatie in bestanden

§9 Digitale informatie in bestanden Op de harde schijf, een cd of USB-geheugen staan alleen maar bits. Enen en nullen dus. Hoe weet de computer dat het om geluid gaat? Of tekst? Of een getal? §9 Digitale informatie in bestanden

§9 Digitale informatie in bestanden In elk bestand wordt ook info bewaard over het soort bestand. Bij het opslaan (vanuit een programma) wordt ook de ‘extensie’ vastgelegd. .doc voor MS-Word .docx voor MS-Word .txt voor kladblok .mp3 voor geluid .jpg voor plaatjes §9 Digitale informatie in bestanden

§9 Digitale informatie in bestanden De drie- of vierletters achter de punt heeft de extensie. .htm voor een html-bestand .xlsx voor MS-Excel .pdf voor portable document format .sys voor systemfiles .log voor logfiles .pptx voor MS-PowerPoint §9 Digitale informatie in bestanden

§9 Digitale informatie in bestanden

§9 Digitale informatie in bestanden Door de extensie wordt een bestand aan het juiste programma gekoppeld. Dat programma kan de bits van het bestand lezen en interpreteren. Andere programma’s niet. §9 Digitale informatie in bestanden

§9 Digitale informatie in bestanden Een plaatje openen met WordPad? §9 Digitale informatie in bestanden

§9 Digitale informatie in bestanden WordPad denkt dat het om tekst gaat en zoekt bij de binaire code het bijbehorende teken. Dat wordt geen plaatje. §9 Digitale informatie in bestanden

§9 Digitale informatie in bestanden De bits in een bestand kun je bekijken me FileView. Mijn downloadpagina. Leerjaar 4 – Informatica – software – Fileview Start FileView §9 Digitale informatie in bestanden

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 11 Is er leven zonder CODECS

§11 Is er leven zonder CODECS? CODEC staat voor coderen en decoderen. CODECs zijn programmaatjes om videobestanden te verkleinen. Comprimeren en reduceren Elk bedrijf zijn eigen methode, helaas. Standaardiseren is wenselijk. §11 Is er leven zonder CODECS?

§11 Is er leven zonder CODECS? De bestandsextensie (MPEG, AVI) is wel standaard, maar de weg om er te komen niet. Je moet wel dezelfde weg terug gaan, om de film te kunnen zien. §11 Is er leven zonder CODECS?

§11 Is er leven zonder CODECS? Een voorbeeld 1 pixel kleurenfilm 800 x 600 kost 3 bytes (R, G, B) Dat is 1,440 MB voor één plaatje. 25 beelden per seconde . . . per seconde 34,3 MB Veel te veel! §11 Is er leven zonder CODECS?

§11 Is er leven zonder CODECS? Je mist een CODEC? Zoek op internet Pas op! In CODECS kunnen virussen verstopt zitten. §11 Is er leven zonder CODECS?

§11 Is er leven zonder CODECS? B1H01 SE-toets Planning week 39 24 – 28 september Afspraak: 4IN2 Woensdag 26 september 2012 §11 Is er leven zonder CODECS?

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 12a Negatieve getallen: tekenbit

1e bit (most significant) wordt tekenbit 1 Byte = 8 bits 1e bit (most significant) wordt tekenbit 1  negatief 0  positief 10010101 = - 21 00010101 = + 21 §12 Negatieve getallen: de tekenbit Stedelijk Gymnasium Breda RCM

§12 Negatieve getallen: de tekenbit - 21 + 21 = 0 Toch? Binair 10010101 + 00010101 10010101 00010101 + 10101010 10101010 = decimaal – 42 Hm? Minder geslaagd! §12 Negatieve getallen: de tekenbit Stedelijk Gymnasium Breda RCM

§12 Two’s compliment Nieuwe poging Elk bit omgedraaid en dan plus 1 00010101 = 21 11101011 = -21 00010101 11101011 + 100000000 Bingo! §12 Two’s compliment Stedelijk Gymnasium Breda RCM 179

§12 Two’s compliment B1H01 Onderwerp 9, 11 en 12a en b Theorie bestuderen Opgaven maken §12 Two’s compliment

Informatie digitaal B1H01 paragraaf 12c Gebroken getallen: floating point

§12 Gebroken getallen Hoe digitaliseer je een kommagetal? Bijvoorbeeld 18,3125? Nou, gewoon! Hoe schrijf je 18,3125 in machten van 10? 18 = 1x101 + 8x100 0,3125= 3x10-1 + 1x10-2 + 2x10-3 + 5x10-4 Doen we binair ook zo! §12 Gebroken getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM 182

§12 Gebroken getallen 18,3125 18 = 16 + 2 = 24 + 21 1810= 000100102 Met welke machten van 2 kun je 0,3125 maken? 0,3125 = 0,25 + 0,0625 0,3125 = 2-2 + 2-4 Achter de komma 0101000000 §12 Gebroken getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM 183

1810 = 000100102 0,312510 = 010100000. . . .2 Totaal 00010010,010100000. . . Kost wel veel bits. Hoe vertel je de komma? §12 Gebroken getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM 184

§12 Gebroken getallen We moeten iets anders bedenken. Elk decimaal getal kun je schrijven als p x 2q getal10 = +/- p x 2y getal10 = +/- mantisse x 2exp Dat leggen we vast in 32 bits (4 byte, single precission) of 64 bits (double precission) §12 Gebroken getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM 185

§12 Gebroken getallen Single precission: 32 bits bit 0 t/m 22 waarde (mantisse) bit 23 t/m 30 exponent bit 31 teken We willen ook negatieve exponenten kunnen weergeven Nog een tekenbit? Nee. Dat kan slimmer. §12 Gebroken getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM 186

Bij de exponent nemem we voor 0000 0000 niet 0, maar 0000 0000 = -127 0000 0001 = -126 0000 0010 = -125 0000 0011 = -124 0111 1111 = 0 1111 1111 = 128 §12 Gebroken getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM 187

§12 Gebroken getallen De exponent moet dus tussen -127 en +128 liggen. de waarde 10101110 als exponent betekent dus 174 – 127 = 47 We moeten 127 van de exponentwaarde aftrekken. §12 Gebroken getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM 188

§12 Gebroken getallen bit 0 t/m 22 waarde (mantisse) bit 23 t/m 30 exponent bit 31 teken In de groene bits staat de mantisse, in de rode bits de exponent. De blauwe is het teken van het getal §12 Gebroken getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM 189

§12 Gebroken getallen Uitgangspunt was getal10 = +/- mantisse x 2exp Voorbeeld Mantisse =20+010110000000000.. Exponent = 00101011 teken: negatief §12 Gebroken getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM 190

Mantisse =20+010110000000000.. 20 + 0x2-1 + 1x2-2 + 0x2-3 + 1x2-4 + 1x2-5 = 1 + 0 + 0,25 + 0 + 0,0625 + 0,03125 = 1,34375 Exponent = 00101011 1x25 + 1x23 + 1x21 + 1x20 -127 = 43 – 127 = -84 §12 Gebroken getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM 191

§12 Gebroken getallen teken negatief mantisse = 1,34375 exponent = -84 Ons getal is dus -1,34375 x 2-84 Reken uit en je vindt -6,947 x 10-26 §12 Gebroken getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM 192

§12 Gebroken getallen Nu andersom Zet 2,387 x 10-12 om in een binaire notatie met single precission . . Nou, laat maar . . Je zou moeten vinden 00101100001001111111100001011110 Doe je best. Klik hier §12 Gebroken getallen Stedelijk Gymnasium Breda RCM 193

B1 Hoofdstuk 1 Einde Informatie digitaal