JGZ- richtlijn “Astma bij Kinderen (0-19 jaar)” C.I. Lanting, N. Heerdink-Obenhuijsen, M.M. Wagenaar-Fischer, J.M. Breuning-Boers, D.B. Toll, A.D. Mohangoo, H.B.M. van Gameren* December 2011 Ontwikkeld door TNO

Inhoud van de presentatie Inleiding Inhoud van de richtlijn: Voorlichting, signalering, ondersteuning en begeleiding, verwijzen Veranderingen ten opzichte van de huidige praktijk Registratie Randvoorwaarden JGZ-richtlijn "Astma bij Kinderen (0-19 jaar)" 3-4-2017

Astma meest voorkomende chronische aandoening bij kinderen Inleiding Astma meest voorkomende chronische aandoening bij kinderen Zuigelingen Tot 4 jaar Basisschoolleeftijd Adolescenten Piepen op de borst 21% 10% 9% ≥4 episodes piepen op de borst per jaar 7% 3% Kortademigheid 4 – 12% Astma 4 – 7% 5% Inhallatieallergie 33% JGZ-richtlijn "Astma bij Kinderen (0-19 jaar)" 3-4-2017

Gemiddeld 2-5 dagen extra schoolverzuim Oorzaken en gevolgen Kinderen met 1 ouder met astma hebben een 2 tot 4 maal zo grote kans op het ontwikkelen van astma. Bij 2 ouders is het risico hoger (3 – 12 maal) Afzonderlijke omgevings- en leefstijlfactoren kunnen een rol spelen bij het ontstaan. Maar relaties zijn zwak, behalve voor roken. Niet of onderbehandelde symptomen hebben belangrijke gevolgen voor het dagelijks leven: Gemiddeld 2-5 dagen extra schoolverzuim Moe, beperkt in lichamelijke activiteiten Mortaliteit 4 per jaar JGZ-richtlijn "Astma bij Kinderen (0-19 jaar)" 3-4-2017

Achtergrond, doel en afbakening Wat zijn de mogelijkheden voor preventie in de JGZ? De richtlijn beoogt een leidraad te zijn bij contacten met kinderen, jongeren en hun ouders. Primair ontwikkeld voor beroepsbeoefenaren in de JGZ (artsen, verpleegkundigen en doktersassistenten), soms ondersteund door een astmaverpleegkundige . Voor aanpalende beroepsgroepen kan de richtlijn een aanvulling op eigen richtlijnen en protocollen zijn. Prenatale zorg valt buiten het kader. JGZ-richtlijn "Astma bij Kinderen (0-19 jaar)" 3-4-2017

Inhoud van de richtlijn Achtergrond (hoofdstukken 1 t/m 4) Primaire preventie: voorkomen van astma (hoofdstuk 5) Secundaire preventie: signalering van astma en verwijzing (hoofdstuk 6) Tertiaire preventie: begeleiding van kinderen met astma (hoofdstuk 7) Conclusies, aanbevelingen, beschouwing (hoofdstukken 8, 9, 10) Bijlagen: aanvullend onderzoek in de 1e en 2e lijn; principes van medicamenteuze behandeling; preventie van roken. Adressenlijst JGZ-richtlijn "Astma bij Kinderen (0-19 jaar)" 3-4-2017

Preventieve voorlichting en advies Reguliere contactmomenten: (Mee)roken voorkomen Borstvoeding bevorderen Bij hoogrisicogezinnen: algemene adviezen nadrukkelijker en bij ieder contactmoment geven. Hoogrisicogezin = 1 of beide biologische ouder met astma. Alleen bij twijfel vragen naar broer(s), zus(sen), grootouders. JGZ-richtlijn "Astma bij Kinderen (0-19 jaar)" 3-4-2017

Preventieve voorlichting en advies Vaccinaties volgens RVP Allergeenwerende matrashoezen alleen bij bewezen overgevoeligheid Niet aanraden, niet afraden: Hypoallergene kunstvoeding, kinderdagverblijf Afraden: Hypoallergeen dieet door moeder, kunstvoeding op basis van soja, probiotica JGZ-richtlijn "Astma bij Kinderen (0-19 jaar)" 3-4-2017

Ernst, duur en patroon luchtwegklachten Aanwijzingen voor allergie? Signalering Stap 1: Symptomen van astma navragen (piepen op de borst, benauwdheid = hoofdsymptomen van astma) Stap 2: Ernst, duur en patroon luchtwegklachten Aanwijzingen voor allergie? Verhoogde gevoeligheid aspecifieke prikkels? Bij kinderen zonder astma en zonder astmamedicatie altijd navragen: piepen op de borst, benauwdheid! JGZ-richtlijn "Astma bij Kinderen (0-19 jaar)" 3-4-2017

Naar de huisarts, in samenspraak met ouders en kinderen. Verwijzen Naar de huisarts, in samenspraak met ouders en kinderen. Leeftijd Astma is meer waarschijnlijk bij: 0-6 jaar Recidiverend piepen op de borst (4 of meer keer in afgelopen jaar), al dan niet bij of vlak na luchtweginfecties, al dan niet met hoesten. Astma wordt meer waarschijnlijk bij: Constitutioneel eczeem Astma bij ouder(s) >6 jaar Periodieke benauwdheid (2 of meer keer in afgelopen jaar) of expiratoir piepen (2 of meer keer in afgelopen jaar), al dan niet na inspanning. JGZ-richtlijn "Astma bij Kinderen (0-19 jaar)" 3-4-2017

Ondersteuning en begeleiding bij astma Signaleren van: Sociaal-medische problematiek Problemen bij behandeling Interventie op maat: Voorlichting over astma, hoe klachten verminderen Advisering op school of kinderopvang Begeleiding bij opgroeien en opvoeden Verwijzen voor extra zorg (astmaverpleegkundige, behandelend huisarts of kinderarts, diëtist bij overgewicht) JGZ-richtlijn "Astma bij Kinderen (0-19 jaar)" 3-4-2017

Veranderingen t.o.v. de huidige werkwijze Bij elk contact, bij kinderen zonder astma en zonder astma medicatie, vragen naar piepen en benauwdheid (=hoofdsymptomen astma) Grotere rol bij begeleiding van kinderen met gediagnosticeerde astma JGZ-richtlijn "Astma bij Kinderen (0-19 jaar)" 3-4-2017

Er wordt aanbevolen een apart tabblad voor astma te maken. Registratie In digitaal dossier Er wordt aanbevolen een apart tabblad voor astma te maken. JGZ-richtlijn "Astma bij Kinderen (0-19 jaar)" 3-4-2017

Programma ‘Rookvrij opgroeien’ Randvoorwaarden Aanbevelingen: Programma ‘Rookvrij opgroeien’ Motiverende gespreksvoering, i.v.m. adviezen over stoppen met roken Per organisatie een sociale kaart maken Per kind gemiddeld 2 minuten extra tijd nodig Instructie richtlijn JGZ-richtlijn "Astma bij Kinderen (0-19 jaar)" 3-4-2017

Vragen en discussiepunten JGZ-richtlijn "Astma bij Kinderen (0-19 jaar)" 3-4-2017

Contactinformatie centrumjeugdgezondheid@ncj.nl JGZ-richtlijn "Astma bij Kinderen (0-19 jaar)" 3-4-2017

JGZ-richtlijn "Astma bij Kinderen (0-19 jaar)" 3-4-2017