Samen verder werken aan verduurzaming van personenmobiliteit in Brabant Wat zijn de volgende stappen? Michiel Visser Dianne Schellekens Brabantse Milieufederatie 9 november 2011

POWER Programme Partners Emilia-Romagna, Andalusia, Noord-Brabant, Stockholm, Malapolska, Tallinn, South East England Focus ‘Driving low- carbon economies’ Sustainable Transport is één van de thema’s en is uitgewerkt in drie projecten: • ITACA Innovative Transport Approach in Cities and metropolitan Areas Emilia-Romagna, Andalusia, Noord-Brabant, Stockholm • E-MOB E-Mobility accelarator Noord-Brabant, Uppsala, Malapolska, Andalusia, South East England • TraCit Transport Carbon InterCities Portsmouth, Viimsi, Krakow, Stockholm

‘Brabant slaat de handen ineen voor verduurzamen van de economie’ (aldus de uitnodiging voor deze bijeenkomst) Voor ons betekent dat: • Informatie en kennis delen • Voorzet voor het transitiepad personenmobiliteit • Duurzame mobiliteit verbinden met de Agenda van Brabant en de strategische agenda’s voor economie, innovatie, energie, mobiliteit en BrabantStad

ITACA en E-MOB Output: • Analyse best practices • (Beleids)aanbevelingen Producten: • E-Mob e-brochure - 5 business cases • ITACA e-handbook - ca 30 best practices, ‘data bank’ WtW emissies CO 2

ITACA analysekader • Innovatieve technologieën – Aandrijfsystemen – Brandstoffen – ICT/ITS (intelligent transport systems) • Management van mobiliteit – Gedragsverandering – Grond- en ruimtegebruik – Beïnvloeding van vraag en aanbod van vervoer

Overview ITACA showcases on Mobility Management Gedragsverandering – Regional Mobility Plan (Regione Emilia-Romagna) – Environmental Management and Sustainable Mobility of Health Care Companies in Emilia-Romagna – Pedibus (Regione Emilia-Romagna) – Congestion Tax (Stockholm) – Avoiding rush hour (the Netherlands en Province of Noord-Brabant) – Semi pedestrian zone at Bologna’s University quarter – Towards a new Regional Integrated Transport Plan (Regione Emilia-Romagna) Ruimtelijke planning – Mobility Management, placing a Canteen in an industrial area (APEA) – Comprehensive Plan and Environmental Plan (Stockholm, Lidingö) Beïnvloeding van vraag en aanbod van vervoer – Green Parking Initiative (GPI) (the Netherlands) – Sustainable Urban Mobility Plan (Province of Huelva) – Bicycle paths (Province of Rimini) – Fietsverhuur projecten ‘Céntro’ en ‘Mi muovo in Bici’ (Regione Emilia-Romagna) – Fietsverhuur project OV-fiets (the Netherlands) – Concabus (of ‘Valcona’) – Sustainable Transport Supply Management at an Italian Industrial Site (APEA) – Monitoring of Regional Car-Sharing (Regione Emilia-Romagna – Home-to-work Travel Plan (PSCL) for Hospital Campuses Decentralised Areas of a Province (Municipality of Ferrara)

Overview ITACA showcases on Innovatieve Technologie Nieuwe aandrijfssystemen (Hybrid-, Battery-, and Fuel cell Electric Vehicles) – HEV taxi’s in Andalusia – Cochelle in Sevilla – Green Cab in Utrecht – Tourist buses in Punta Umbria – Hercules project in Andalucia Koolstof-arme brandstoffen en hernieuwbare energie – Use of low-carbon fuels in methane and internal combustion engine buses • Biogas buses – Stockholm • HCNG: Combining hydrogen with natural gas – Idrometano, RER – Use of ‘green’ electricity to power electric vehicles - Green Cab Utrecht – Use of hydrogen produced from renewable energy in fuel cell vehicles – Hercules project Intelligent Transport Systems (ITS)/Information and Communication Technologies (ICT) – Use of ICT/ITS to avoid congestion and ‘rush’ hours • Stockholm road pricing with camera identification • Spitsmijden project in de Nederland (in de Randstad en in Brabant) – Sustainable Traffic Management (maximazing the efficiency by integrating (separated) existing traffic management systems) (Siemens, Nederland) – Inter-modal transportation systems (fare and ticketing integration systems) (RER)

Drie paden naar duurzamer personenvervoer • Vervoermanagement need to travel/transport beïnvloeding van vraag en aanbod van vervoer • Vervoermiddelen modes of transport • Verkeersmanagement traffic geleiding van voertuigen/verkeersstromen

Vervoermanagement Management/beïnvloeding van: • de reden/keuze/noodzaak om een reis te ondernemen of daarvan af te zien • de mogelijkheden om een reis te maken en de keuze van het vervoermiddel waarmee de reis wordt gemaakt Aangrijpingspunten: -De vraag naar (behoefte aan) vervoer -Voorbeeld: HNR / SWSW -Het aanbod (de beschikbaarheid en aantrekkelijkheid) van vervoermogelijkheden -Voorbeeld: slimme combinaties van verschillende reis mogelijkheden en bijkomende diensten/voorzieningen

Vervoermiddelen Aangrijpingspunten – Conventionele auto’s (bussen, scooters) – Low and zero emission auto’s (bussen, scooters) – Voortbewegen op spierkracht (lopen/fietsen, elektrische fietsen)

Verkeersmanagement • Aangrijpingspunten – Informatiebehoefte, reisadvies, route advies (real time en prognoses) – Voertuiggeleiding op basis van real time informatie – Koppeling verkeersgeleidingssystemen – Koppeling reserverings- / boekingssystemen

Conclusies ITACA • Alle middelen/instrumenten en kansen benutten; niet overal dezelfde kansen • Geen eensluidende routekaart door in regionale verschillen (tradities, cultuur, politiek) --> Brabantse routekaart maken • Innovatie als economische kans; niet overal nadrukkelijk in beeld • Naast klimaatverandering heeft ‘peak oil (prices)’ invloed  toenemende behoefte brandstof besparingen/emissie reducties/kosten reductie • Sturingsperspectieven: VV, OO, TT, CC • Vele instrumenten kennen we in Brabant (hebben we ook al verkend met proeftuinen e.d.), het komt er op aan de toepassing organiseren • Voor burgers en bedrijven concrete handelings-perpectieven scheppen • In Brabant: voortgaande kennisuitwisseling organiseren, om concrete toepassingen te stimuleren en sporen te vinden om verder te innoveren

Open space discussie • Input: reeks best practices ontleend aan E-MOB en ITACA • Werkproces: – verkenning van de kansen en het nut van uitvoering/toepassing van een aantal best practices/business cases in Brabant – benoemen van een mogelijke ‘producent’ binnen het Brabantse speelveld • Output: lijstje met de meest kansrijke en zinvolle voorstellen en de geschikte producent

Discussie vragen 1.Wie heeft er zakelijk belang/voordeel bij dit project? 2.Hoort dit project op de Agenda van Brabant of BrabantStad? 3.Waarom? 1.Omdat de overheid hierbij een leidende, sturende of regisserende rol toe komt. 2.Omdat het project substantieel bijdraagt aan de doelstellingen van de Agenda van Brabant en/of de andere strategische agenda’s. 4.Welke rol komt de overheden in dit project toe? 1.primair faciliterend 2.regisserend 3.andere rol: … 5.Als we het realiseren van het project vergelijken met de productie van een theatervoorstelling, wie komt het meest in aanmerking om voor dit project als ‘producent’ op te treden?

Onze suggestie en aanbod • Er zijn vele wegen die leiden naar een meer duurzame personenmobiliteit. Er doen zich ook contraire ontwikkelingen voor. Het is nodig alle voor deze transitie nuttige instrumenten slim te benutten! • We moeten nu op een aantal punten verder komen dan proeftuinen. • Zakelijk belang(hebbenden) opsporen en benutten/inschakelen om tot bredere uitrol te komen. • De ontwikkeling en toepassing van kennis die de transitie vooruit helpt gaat (zeer) snel en voor beleidsmakers is het soms moeilijk daar een goed overzicht van te houden. Toch hebben ze dat hard nodig. De kennisuitwisseling in de breedte en diepte en met allerlei belanghebbenden en geinteresserden is gebaat bij aansturing en coordinatie. • De BMF wil daarin, samen met andere instellingen, een actieve rol bij spelen. De BMF heeft daar belang bij, want duurzame mobiliteit betekent naast goede en bereikbaarheid en veilig verkeer ook: het beperken van de broeikasgasemissies (en daarmee de klimaatverandering), spaarzaam omgaan met schaarse brandstoffen en het beperken van de lokale en regionale luchtvervuiling door het verstoken van die brandstoffen.