Beleggen… Tegenstrijdige berichten 4/3/2017 MFP Beleggen… Tegenstrijdige berichten Drs J.E. van den Berg 4 november 2010

Programma De waardering van effecten in de huidige markt 4/3/2017 Programma De waardering van effecten in de huidige markt De komende jaren: koersdaling of -stijging? Actualiteiten rond beleggingen in een pensioen-BV

Actualiteiten economie In de meeste landen is de recessie voorbij (Rabobank) Nog altijd recessie in 2010 (Miljoenennota) Greenspan: dubbele dip goed mogelijk (Parool) Beleggers verwachten geen dubbele dip (nu.nl)

Actualiteiten kapitaalmarkten Nu het westen kwakkelt, lonken de bloeiende aandelenmarkten van China, India en Brazilië (Elsevier) Kijk verder dan de BRIC-landen (FD) Aantrekkelijke aandelen in consumentengoederen (Morningstar) Buffett waarschuwt voor obligatiebubbel (Z24 Geld) Belegger zoekt heil in dividendrendement (FD) Thematisch beleggen is terug van weggeweest (Morningstar)

De Investment Clock Average growth of GNP We zitten onder de gemiddelde groei, maar er is wel een stijging zichtbaar (zie onder meer: Groeiverwachtingen Duitse economie omhoog FD, 14 oktober 2010)

Het afgelopen jaar Jaar grafiek AEX Jaar grafiek NL 4% 05-37

Beleggersvertrouwen

De absolute waardering van aandelen Dividendrendement AEX ultimo Q3: ca 3,5% Effectief rendement langlopende (ca. 20 jaar) Nederlandse staatsobligaties ultimo Q3: 3% Deze gegevens correleren sterk met de internationale wereldwijd gespreide aandelenindex (MSCI) en obligatie-index (DJ)

De absolute waardering van aandelen Gordon: Waarde van het aandeel is de contante waarde van alle toekomstige dividenden Dividend = koers AEX x dividendrendement = = 340 x 3,4% = 11,56 Dit dividend moet contant gemaakt worden tegen effectief rendement van staatsobligaties

De absolute waardering van aandelen Gordon: Waarde van het aandeel is de contante waarde van alle toekomstige dividenden Contant maken van een oneindige geldstroom = delen door de contantmakingsfactor (IRR) Dividendrendement van de AEX = Effectief rendement langlopende Staatsleningen 11,56 = 385 0,03

De relatieve waardering van aandelen De bond-earningsyieldcurve geeft de relatieve waardering van de aandelenmarkt ten opzichte van de obligatiemarkt weer Definitie: Bond Yield = effectief rendement 10-jarige staatsobligatie Earnings Yield = winst/koers verhouding Resultaat: < 1: risico wordt beloond met een hoger rendement > 1: risico wordt niet meer beloond, er is sprake van overwaardering aandelenmarkt

De relatieve waardering van aandelen De BEY in de hausseperiode

De relatieve waardering van aandelen Hausse: de BEY steeg tot boven de 1,0 In deze periode liepen beleggers vooruit op geprognosticeerde winstgroei In historisch verband kent de BEY een stand lager dan 1,0: ongeveer 0,6 - 0,9 Nu…..

De relatieve waardering van aandelen De stand van de BEY ultimo Q3: verwachte winst AEX komende 12 maanden is ongeveer € 34 Bij een huidige koers AEX 340 w/k-verhouding = circa 1/10 Effectief rendement langlopende staatsobligaties = 3% BEY = 0,03 = 0,3 0,1

Conclusie In absolute zin, lijken aandelen licht ondergewaardeerd In relatieve zin, lijken aandelen significant ondergewaardeerd Maar, let op: de geprognosticeerde winsten versus de gerealiseerde winsten per aandeel de ontwikkeling van de kapitaalmarktrente

De Investment Clock Average growth of GNP We zitten onder de gemiddelde groei, maar er is wel een stijging zichtbaar (zie onder meer: Groeiverwachtingen Duitse economie omhoog FD, 14 oktober 2010)

Koersontwikkeling komende jaar Wortelteken? Optieprijzen (calls): Koers aandeel AEX 360 (juni 2011): € 11 330 ING 8,80 (maart 2011): € 0,30 7,90 RD 25 (december 2011): € 1,00 24,01 Uni 16 (december 2014): € 5,90 21,28 Puts idem maar dan 5% Bandbreedte van circa -5% tot +10%?

Pensioen-BV en dga Stamrecht-BV en dga

Beleggingsbeleid KCHB nr. 361, d.d. 14 augustus 2008: bij hoge leeftijd 70% obligaties en liquiditeiten en 30% aandelen. KCD nr. 201, 19 december 2003 en KCD nr. 83, d.d. 22 oktober 2007: pensioenverplichting zo goed mogelijk gedekt te zijn. KCD nr. 10, d.d. 9 april 2008: niet te risicovol worden belegd. KCD nr. 70, d.d. 24 juli 2007: Afwijken van een (defensief) profiel mag wel onder de voorwaarde dat de klant dit weet, begrijpt en akkoord is.

Fiscale spelregels Herinvesteringsreserve (art. 3.54 Wet IB 2001) en Ruilarresten. HR 4 april 1951, nr. 8970, BNB 1958/85’: een bedrijfsmiddel wordt geruild tegen een van dezelfden aard, in welk geval het verkregen bedrijfsmiddel in het bedrijfsvermogen de plaats inneemt van het vervreemde’. HR 1 november 1989, nr. 25 303, BNB 1990/62, HR 23 juni 1999, nr. 34 021, BNB 1999/321 en HR 7 februari 2003, nr. 38 152, BNB 2003/173: bij de vervreemding van effecten wordt slechts zelden met succes een beroep gedaan op de ruilarresten.

De Casus Balans per 31 december 2009 (dga wordt 60) Aandelenfondsen 100 AK 18 Obligatiefondsen 50 WR 12 Liquiditeiten 20 Pensioenreserve 240 (…) X Waarde aandelenfondsen per 1 november 2010: 180

Uitwerking casus (1) Kifid (DSI) dwingt tot aanpassing assetmix. Aandelen verkopen en (b.v.) vastrentende waarden aankopen. Hof Arnhem 2008/00361, nr. 08/00361, 29 september 2009: staat toepassing ruilarresten niet toe. Zaak ligt nu bij Hoge Raad

Uitwerking casus (2) Volgens Hof bij verkoop en koop winst nemen, dus vpb heffen. I.c. 20% van 80 = 16. Gevolg minder te herbeleggen. Doelvermogen wordt niet gehaald. Essentieel: heeft geruilde economisch dezelfde functie? Hof (en HR) nee Mijn standpunt: ja

Uitwerking casus (3) Conclusie A-G, Wattel 14 oktober 2010 09/04361, LJN BO1999: Ruilarresten niet van toepassing. Doelvermogen niet in gevaar gebracht. Slechts kleine wijziging (15%) van aandelen in vastrentend. Wijziging in kader van kostenbeheersing en niet t.b.v. veiligstellen van pensioenverplichtingen. Wat te doen? Wachten op arrest Hoge Raad (eind 2010/begin 2011?) …en het beste hopen. Bij berekening doelvermogen al rekening houden met mogelijke tussentijdse vpb heffing.