Workshop ACQ en CCQ Het gebruik in de dagelijkse praktijk Astma en COPD symposium 1-10-13 Karin Aulbers en Chantal Kroese

De komende 50 minuten Zorgstandaard COPD en astma Ziektelast ACQ en CCQ Oefenen: Casuïstiek Afsluiting

Integrale gezondheidstoestand Obstructie en reversibiliteit BMI Co-morbiditeit Orgaanstoornis Anamnese MRC Exacerbatiefrequentie Klachten ACQ/ CCQ Beperkingen Kwaliteit van leven

Ziektelast (zorgstandaard) Geen absolute afkappunten, maar meer dynamisch Licht Matig Ernstig

Indeling in ziektelast Licht Matig Ernstig FEV1>50%, MRC<3, CCQ<2 geen adaptatieproblemen goede voedingstoestand geen freq exacerbaties weinig comorbiditeit criteria voor nadere analyse diagnostische problemen niet behalen behandeldoelen wens van de patiënt Behandeling dicht bij huis mogelijk ‘gedeelde’ zorg niet behalen behandeldoelen intensieve begeleiding in de tweede of derde lijn noodzakelijk

Overzicht astma controle Nivel 2007 In deze monitor zijn patiënten geïnterviewd aan de hand van de Asthma Control Questionnaire, een goed gevalideerde vragenlijst, waarbij slechts 1 op de 4 patiënten aangeeft dat hun astma goed onder controle is. Welk onderzoek, tijdschrift en jaartal 6

ACQ

Conclusie van de ACQ 6 vragen optellen en delen door 6 < 0,75 Volledig onder controle > 0,75 en < 1,5 Gedeeltelijk onder controle > 1,5 Onvoldoend onder controle MCID = 0,5

CCQ

CCQ www.ccq.nl 10 vragen 3 domeinen Symptomen Mentaal Functioneel 2008 Ziekte gerelateerde kwaliteit van leven = ‘health status’ 2008 11

Scoren van de CCQ Totaal: (1+2+3+4+5+6+7+8+9+10)/10 = 0-6 Symptomen: vragen (1+2+5+6)/4 = 0-6 Mentaal: vragen (3+4)/2 = 0-6 Functioneel: vragen (7+8+9+10)/4 = 0-6 MCID= 0,4

Interpretatie Scores CCQ Totaal score < 1: goede controle ziekte, minimale beperkingen. 1 - 2: mogelijk verbetering door interventie, medicatie/beweging/informatie > 2: consult huisarts(longarts), exacerbatie? 13

Interpretatie Scores CCQ Domeinscore: 0-1: Goed 1-2: matig 2-3: Vraag om interventie 3-4: Slecht ingesteld

Meerwaarde van CCQ en ACQ Objectieve simpele meetinstrumenten. Helpt de ziektelast te bepalen. Beter inzicht in klachten en functioneren In de follow-up goed bruikbaar om het effect van de behandeling te evalueren. Zowel voor patiënt als de arts/ POH motiverend. Meer tevreden. Helpt om individueel een behandelplan te bepalen.

Instructies geven aan de patiënt Voor ACQ en CCQ : patiënt moet zelf invullen, op een rustige plaats geen item open laten (alle vragen beantwoorden) 1 antwoord per vraag het best passende antwoord geven geen foute antwoorden mogelijk geantwoord moet worden op beperkingen t.g.v. de COPD cq astma en niet t.g.v. andere aandoeningen vragen gaan over een bepaald tijdsvak, namelijk 1 week 16

Aan het werk ACQ en CCQ

Vrouw, september 2010 77 jaar. Geen relevante voorgeschiedenis; Roken: > 40 pakjaren, rookt nog steeds Klachten: hoesten, kortademig en LWI Longfunctie: Voorlopige diagnose: BMI 20.7 MRC 3 Patiënt vulde CCQ formulier 1 in bij longfunctie 1 Vraag: totale score, domeinscores en interpretatie 18

1

CCQ 1 Formulier Totaal Symptomen Mentaal Functioneel 1 2.4 4 2 3 5 20

Plan van aanpak CCQ 2.4, MRC 3 Longfunctie beschrijven Interventie plan

November 2010 Patiënte voelt zich veel beter Minder dyspneu, minder hoesten Ze kan weer allerlei activiteiten doen Inhalatiemedicatie gaat goed en bevalt goed Roken gestopt Gewicht neemt toe CCQ 2

CCQ 2 Formulier Totaal Symptomen Mentaal Functioneel 1 2.4 4 2 1.4 2 1.4 2.25 0.5 3 5 23

Plan van aanpak Gaat het goed? Moeten we ingrijpen Actie punten?

Februari 2011 Gaat wel aardig goed Wel slechte winter gehad 2x griep met veel hoesten en benauwdheid, inmiddels gaat het wel weer Medicatie bevalt goed, over het algemeen minder klachten en veel minder hoesten Gestopt met roken, is aan het sporten

3

CCQ 3 Formulier Totaal Symptomen Mentaal Functioneel 1 2.4 4 2 1.4 2 1.4 2.25 0.5 3 2.3 2.5 1.5 5 27

Plan van aanpak CCQ 2.3, MRC 3 Beschrijf de longfunctie Waar is er werk aan de winkel Wat valt je op Wat verbetert er en wat verslechtert er

Juli 2011 Patiënte is de laatste tijd toenemend dyspnoisch Het sporten gaat niet meer zo goed Duidelijk minder inspanningsvermogen Hoest veel, geen slijm. Eetlust redelijk, niet afgevallen

4

CCQ 4 Formulier Totaal Symptomen Mentaal Functioneel 1 2.4 4 2 1.4 2 1.4 2.25 0.5 1.0 3 2.3 2.5 1.5 4.1 4.25 4.5 5 31

Plan van aanpak Beschrijf de longfunctie Wat is er aan de hand? Wat wil je weten, aanvullend onderzoek Wat ga je doen

Mei 2012 Het gaat helemaal niet goed Er bleek sprake te zijn van coronair lijden met hartfalen Ondanks maximale interventie gaat het steeds slechter Er is veel dyspneu, ADL is lastig Het hoesten is ook veel erger geworden De eetlust is helemaal weg en patiente is veel afgevallen. Ze heeft thoracale pijn en ziet het niet meer zitten

5

CCQ 5 Formulier Totaal Symptomen Mentaal Functioneel 1 2.4 4 2 1.4 2 1.4 2.25 0.5 3 2.3 2.5 1.5 4.1 4.25 4.5 5 5.0 5.25 35

Plan van aanpak Beschrijf de longfunctie Wat is de reden van de achteruitgang? Wat wil je weten? Doe je aanvullend onderzoek? Hoe verder?

Conclusie COPD controle is hard werken soms Subdomeinen leveren veel informatie op Natuurlijk beloop COPD Co morbiditeit Longfunctie verandert vaak niet zo veel Anamnese en CCQ essentieel

Casus 2, september 2009 Vrouw 39 jaar, roker, 30 PY, rookte ook heroine, daar inmiddels mee gestopt Opname ivm hoesten en forse dyspneu Klachten zijn al langer een beetje aanwezig Deed voor de opname alles nog Niet bekend met astma in verleden ADL geen probleem Longfunctie en CCQ 1 Bij opname gestopt met roken

1

CCQ 1 Formulier Totaal Symptomen Mentaal Functioneel 1 1.7 2.75 1.5 2 1.5 2 3 4 5 40

Plan van aanpak Beschrijf de longfunctie Wat is de voorlopige diagnose? Wat doe je? Medicatie?

November 2009 Het gaat fantastisch Medicatie bevalt goed Heeft nergens meer last van, geen dyspneu en geen hoesten Rookt nog steeds niet, erg trots op zichzelf Vraagt zich af of ze eigenlijk wel copd heeft Controle longfunctie (2) en CCQ (2)

2

CCQ 2 Formulier Totaal Symptomen Mentaal Functioneel 1 1.7 2.75 1.5 2 1.5 2 0.4 0.5 3 4 5 44

Plan van aanpak Beschrijf de longfunctie Wat is de conclusie Wat ga je doen

Maart 2010 Het gaat een iets minder de laatste tijd In de winter flink de griep gehad Net een flinke exacerbatie gehad waarvoor antibiotica en prednison Inspanning lukt verder uitstekend Longfunctie en CCQ 3 MRC 1

3

CCQ 3 Formulier Totaal Symptomen Mentaal Functioneel 1 1.7 2.75 1.5 2 1.5 2 0.4 0.5 3 1.9 1.75 4 5 48

Plan van aanpak Beschrijf de longfunctie Wat valt je op? Wat ga je doen? Wat is er aan de hand? Wat zijn je interventies? Of wacht je rustig af?

Augustus 2011 Patiënt voelt zich weer goed opgeknapt, het kwam waarschijnlijk allemaal door de griep En ze is weer gaan roken, want ze heeft astma en geen copd Ze kan alles en ze doet alles Wil geen medicijnen meer en geen controle meer

4

CCQ 4 Formulier Totaal Symptomen Mentaal Functioneel 1 1.7 2.75 1.5 2 1.5 2 0.4 0.5 3 1.9 1.75 4 5 52

Plan van aanpak Beschrijf de longfunctie Wat valt je op? Wat ga je doen?

Februari 2012 Het gaat uitstekend, ook met het roken Geen enkele klachten Alleen forse inspanning (trap lopen) is lastig maar dat doet ze gewoon niet Medicatie gaat goed, ze gebruikt het regelmatig Geen andere klachten Longfunctie en CCQ 5

5

CCQ 5 Formulier Totaal Symptomen Mentaal Functioneel 1 1.7 2.75 1.5 2 1.5 2 0.4 0.5 3 1.9 1.75 4 5 1.8 56

Plan van aanpak Beschrijf de longfunctie Wat valt je op? Wat is er aan de hand? Wat doe je?

Casus 3, september 2012 Vrouw 52 jaar. Jaarcontrole. Bekend met huisstofmijt allergie. Roken: nooit In de VG diagnose astma gesteld, obstructie met totale reversibiliteit. Med: seretide wisselend, naar gelang patiënte klachten heeft. Klachten: geen Afgelopen jaar: 2 maal een exacerbatie. Longfunctie: zie bijlage BMI 30.1 Patiënt vulde ACQ formulier 1 in bij longfunctie sept 2012 58

Longfunctie september 2012

Plan van aanpak ACQ 0,8 Longfunctie beschrijven Interventie plan

Controle mei 2013 Afgelopen jaar 1x een exacerbatie, recent in april 2013 waarvoor prednison stootkuur en veel last van rhinitis klachten gehad. Nasonex neusspray is toegevoegd aan seretide 50/250, 2d1 inhalatie en ventolin zn. Patiënte heeft nog enige hoestklachten maar voelt zich verder wel beter.

Longfunctie mei 2013

Plan van aanpak ACQ 1,5 Longfunctie beschrijven Follow-up plan?

Juni 2013 Telefonische controle Geen longfunctie Het gaat erg goed met patiënte.

Plan van aanpak ACQ 0,17 Controle over 1 jaar

Samenvattend CCQ= Objectief simpel meetinstrument. Helpt de ziektelast te bepalen. ACQ : helpt in de astma controle Bij patient 2 moet je eigenlijk over naar ACQ na 2e (normale) longfunctie Nachtelijk klachten een slecht teken bij astma als ook veel rescue medicatie

Samenvattend Zorgstandaard bij COPD en Astma centraal Hiermee staat ziektelast centraal en dus hoeveel last een patiënt heeft, niet de dokter. Dit laatste helpt bij aanpak interventies