B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Frank Lierman Arnaud Dessoy 30 maart 2006 Persconferentie

2 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Uitdagingen van vergrijzing ‘05‘10‘15‘25‘20‘30‘35‘40‘ jaar Actieven Ouderen mio Bron: Eurostat, European Economy Europa : actieven / niet-actieven Projectie EU-populatie en tewerkstelling :

3 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Uitdagingen van vergrijzing • sterke toename afhankelijkheidsratio • omvang van de groep + 65 Cumulatief effect ,7 22,9 26,7 16,3 22,5 28,2 Afhankelijkheidsratio ( 65+ / actieve bevolking) Leeftijdsgroep ( 65+ / totale bevolking) Bron: Eurostat, Planbureau %

4 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Uitdagingen van vergrijzing Budgettaire kosten (% BBP) 23, , Totaal 1,5 Andere sociale uitgaven 1,51,3 Kinderbijslag 0,4 Brugpensioen 1,91,2 Werkloosheid 1,3 Arbeidsongeschiktheid 7,99,5 Gezondheidszorg 9,012,3 Pensioenen 23, ,5 1,7 0,4 2,3 1,3 7,2 9,3 Bron: SCvV, jaarverslag 2004 Vergrijzingskosten Opeenvolgende ramingen kwamen steeds hoger te liggen

5 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Gezondheidszorg in Europa : divergentie Bron: EC, The social situation in the EU, 2004 EU-15BEDEFRNLVK Pensioenen ,1 45,1 46,4 41,3 42,5 43,0 43,7 37,3 41,8 43,3 46,5 Gezondheid ,2 29,2 28,4 31,8 28,8 28,5 29,2 29,4 30,4 24,7 28,1 Invaliditeit ,0 7,3 7,4 6,3 7,7 6,0 16,2 11,6 9,3 9,4 Werkloosheid ,2 8,9 6,9 9,7 8,2 8,9 7,1 8,4 5,0 7,3 2,9 Familie ,0 7,2 8,1 8,2 10,4 9,7 9,5 5,0 4,4 8,7 6,8 Andere ,6 2,3 2,8 2,6 2,5 4,0 4,5 3,8 6,7 6,8 6,3 Procentuele verdeling naar soort van uitkering

6 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Gezondheidszorg in Europa : divergentie Belgi ë Bron: OESO ,1 9, ,4 8,5 11,98,7 8,6 10,1n.b. 8,0 9,87,5 6,0 8,35,6 7,7 9,37,2 11,9 15,08,7 EU-15 VK Nederland VS Frankrijk Duitsland Totale gezondheidsuitgaven (overheid & gezinnen) in % BPP Verontrustende stijging

7 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Gezondheidszorg in Europa : divergentie Bron: Eurostat Belgi ë ,374,172, ,1 76,278,678,278,1 76,675,876,3n.g. 67,163,462,469,4 83,680,983,889,4 75,676,174,980,4 39,644,244,441,5 EU-15 VK Nederland VS Frankrijk Duitsland Overheidsuitgaven in % van totale gezondheidsuitgaven Geleidelijke afbouw, behalve in VS

8 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Gezondheidszorg in Belgi ë : ontsporing, maar... Bron: Verslag Kamercommissie voor de Vergrijzing, OESO voor Kosten gezondheidszorg stijgen sneller dan BBP Gezond- heidszorg BBP Gezond- heidszorg BBP ,8 7,9 6,0 5,2 6,2 5,1 6,2 4,2 3,8 3,4 3,5 3,2 3,8 3,4 4,5 1,9 1,6 2,1 1,9 1,7 Nominale groei Re ë le groei

9 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Gezondheidszorg in Belgi ë : ontsporing van de uitgaven Uitgaven naar soort (index en gemiddelde groei ) Bron: Verslag Kamercommissie voor de Vergrijzing, 2004

10 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Gezondheidszorg in Belgi ë : ontsporing van de uitgaven De beheersing van de uitgaven wordt gehypothekeerd door... • de vrijheid inzake keuze arts, diagnose, therapie • vrije toegang tot specialisten • vergoeding per prestatie • vrije voorschrijving medicamenten • preventie en gezondheidspromotie gedecentraliseerd, maar budgettaire impact vooral federaal • verzekeringsmaatschappijen zonder impact • maximumfactuur versus remgeld •... Bron: Verslag Kamercommissie voor de Vergrijzing, 2004

11 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Ziekenhuizen in Europa : sanering Belgi ë ,835,032, ,1 34,736,138,033,2 45,741,640,248,2 49,244,942,654,6 43,942,8n.b.53,5 VK Nederland Frankrijk Duitsland Bron: OESO, Eco-santé, /3 +4,8 -8,0 -12,0 -10,7 -0,8 Publieke uitgaven voor ziekenhuizen (in%van publieke gezondheiddsuitgaven) Daling behalve in Duitsland

12 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Ziekenhuizen in Europa : sanering Belgi ë ,78,07, ,8 14,19,79,214,5 7,05,65,79,9 11,29,07,814,0 5,77,06,98,5 8,87,06,911,3 EU-15 VK Nederland Frankrijk Duitsland Bron: OESO, Eco-santé, n.b. 5,6 7,5 6,7 n.b. Rationalisatie Verblijfsduur daalt fors

13 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Ziekenhuizen in Europa : sanering Belgi ë ,979,976, ,7 86,481,980,183,3 78,275,074,880,4 73,365,766,083,5 n.a.83,385,175,1 75,776,7n.b.76,4 EU-15 VK Nederland Frankrijk Duitsland Bron: OESO, Eco-santé, ,2 - 5,6 - 17,5 + 10,0 + 0,3 - 1,3 Bezettingsgraad (in % van beschikbare bedden) Rationalisatie Bezettingsgraad daalt, behalve in VK

14 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Samenstelling 94 instellingen = 87% sector 90% bedden Steekproef 2004 Aantal instellingen W-Br tov sector W-Br. # bedden tov sector W-Br %% 8 univ. instellingen = 100% sector

15 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Financiering ziekenhuis • Belgische gezondheidszorgen = bij wet geregeld • Zorgverzekering = verplicht geregeld via de RSZ • Werkingsmiddelen van een ziekenhuis = afkomstig • Investeringen worden door de overheid gesubsideerd a rato van 40 tot 60 % Mutualiteiten en Zorgverstrekkers (15%) Patiënten en Private verzekering (10%) RIZIV (75%) Werkingsmiddelen Ziekenhuis Macro-ecomomisch

16 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Subsidiëring infrastructuur (Gemeenschappen) Financiering werkingskosten hospitalisatiediensten + resterende 40% Financiering van medisch-techn. infrastr. & werkingskost. medische-techn. diensten 60 % via subsidies: -VIPA Vlaanderen (Vlaams infrastructuurfonds voor persoonsgebonden aangelegenheden) - CRAC Wallonië (Centre Rég. d’Aide aux Communes) 3 peilers Financiering ziekenhuis

17 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner --> budget van financiële middelen (oude verpleegdagprijs) - via systeem 3de betaler = mutualiteiten (onderfinanciering) - uitbetaald via 12den sinds 01/07/2002 ipv facturatie Subsidiëring infrastructuur (Gemeenschappen) Financiering werkingskosten hospitalisatiediensten + resterende 40% Financiering van medisch-techn. infrastr. & werkingskost. medische-techn. diensten --> meer en meer geforfaitariseerd ( cfr pathologiefinanciering : ziekenhuizen worden meer en meer gefinancierd op basis van nationale gemiddelde ligduur per pathologie - sanctionering ) 3 peilers Financiering ziekenhuis

18 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner --> afhoudingen op artsenhonoraria, te onderhandelen door ziekenhuis met de artsen (meestal overschot) Subsidiëring infrastructuur (Gemeenschappen) Financiering werkingskosten hospitalisatiediensten + resterende 40% Financiering van medisch-techn. infrastr. & werkingskost. medische-techn. diensten 3 peilers Financiering ziekenhuis

19 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner - Tonus project in Wallonië voor Publieke ZH - Reconversie Psychiatrie - Nieuwe ziekenhuisfinanciering Belangrijkste factoren : Uitbetaling op basis van 12 den basis = verantwoorde activiteit Financiering ziekenhuis

20 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner 2004 (%) Balansstructuur AZ PA 12,5 % + bedrijfskap. Schulden kort Vaste activa Vlottende activa + Permanent vermogen Bedrijfskapitaal 10,7%

21 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Bedrijfskapitaal (% balanstotaal) % ,0 Geag. gemiddelde 2004 : + 12,2 % ,9 6,4 12,7 12,9 15,1 20,2 22,0 24,4 23,3 20,220,0 21,7 9,3 11,1 11,6 11,9 11,2 10,4 11,4 13,7 15,2 9,3 8,5 7,5 11,3 13,3 4,0 1,4 1,3 1,9 3,8 5,0 8,0 UZ Private AZ Publieke AZ Psy- chiatrie Duidelijk herstel

22 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Solvabiliteit (% balanstotaal) % Geag. gemiddelde 2004 : 33,1 % ,0 23,6 38,4 38,6 38,0 38,2 38,4 37,2 36,7 39,4 39,0 24,0 25,3 30,4 30,1 21,4 19,5 19,7 20,5 22,322, ,4 43,0 45,4 49,2 51,5 53,1 55,8 53,3 51,4 50,6 51,5 Stabilisering op hoog peil UZ Private AZ Publieke AZ Psy- chiatrie

23 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Financiële schuldgraad (% balanstotal) Evolutie De afnemende schuldgraad = trend voor de laatste 4 jaar % 35,5 33,3 34,5 32, Geaggregeerd gemiddelde Fin. LT-schuld + fin. KT-schuld + verval. LT-schuld

24 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Resultaat (% omzet) % Geag. gemiddelde 2004 : 1,9 % ,0 -2,1 -2,2 -2,0 -0,2 -0,9 1,2 0,8 1,9 3,5 1,3 2,3 0,0 1,4 2,3 3,3 0,7 0,6 0, ,7 1,3 4,4 2,5 6,2 11,0 7,3 10,3 2,6 2,5 2,1 2, ,4 2,1 1,8 24,0 UZ Private AZ Psy- chiatrie Publieke AZ Hoopgevend herstel

25 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Resultaat 2004 (%) De beweging van het resultaat van 133 instellingen Resultaat 2003 UZ Private AZ Publieke AZ Psychiatrie Vrijwel algemene verbetering Resultaat (% omzet)

26 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Zeer uiteenlopend beeld (mio EUR) : 2004 Publieke AZPsychiatrieUZPrivate AZ verval- lende LT- schuld vrije marge Totale cashflow Cashflow / vervallende LT-schuld geagg. gem. 1,651,205,012,91 Instellingen met cashflow < vervallende LT-schuld 6/29 21% 15/35 43% 0/8 0% 3/56 5% Cashflow mio EUR 2004

27 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Slechts een beperkt aantal instellingen boven de gevarengrens # jaren terugbet. VVLT Anders bekeken UZ Private AZ Publieke AZ Psychiatrie Steekproef (131 instellingen) Cashflow VVLT/netto cashflow

28 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner % , ,1 81,0 81,7 81,6 76,7 76,0 78,0 Continue daling 79,6 83, Bezetting en ligduur CD: private AZ Gevolg van financiering, ondanks daghosp. + technologie ,9 7,8 8,0 7,5 7,4 6,8 6,7 7,1 7,2 8,3 Bezettingsgraad CD-dienst Ligduur CD-dienst

29 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner % Boekwaarde MVA / aansch.waarde MVA Psy- chiatrie Publieke AZ Ouderdomsindicator voor 75 instellingen Te weinig investeringen voor de algemene ziekenhuizen 50 UZ Private AZ

30 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Gecombineerde test Opgenomen ratio’s Liquiditeit (acid test) Solvabiliteit Resultaat Continu ï teit MVA op 1 jaar >1 >25% >0 >1

31 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner 0 % Evolutie (geaggregeerd gemiddelde) Aantal criteria (%) waaraan de ziekenhuissector voldoet instellingen De sector is financieel gezonder geworden , , , , criterium 2 criteria 3 criteria 4 criteria 0 criteria Gecombineerde test Deugddoende ommekeer

32 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Historische gegevens - Onderkapitalisatie - Speciaal statuut personeel - Beslissingsstructuur - Sociaal profiel van de patiënten - Deficietregeling (aanzuivering) Verschillen Publiek & Privaat :

33 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Resultaat Solvabiliteit op peil houden (cfr afschrijving van kapitaalsubsidies) -Geen deficietregeling voor private ziekenhuizen beste jaar ooit, maar 2005 zal heel wat lager uitvallen (o.m. besparingen artsenhonoraria) en 2004 minder geïnvesteerd - Afhouding artsenhonoraria : grens bereikt ? (compensatie onderfinanciering via BFM) Waarmee rekening houden ?

34 B a n k Ziekenhuissector onder de scanner B a n k Ziekenhuissector onder de scanner Frank Lierman Arnaud Dessoy 30 maart 2006 Persconferentie