Een avondje etsen Workshop MTD 24 april 2008 Gerolf Peeters

Overzicht van de workshop TTheorie: WWat is etsen? HHet etsprocédé andersom HHet etsprocédé in werkvolgorde PPraktijk: TTransparant maken: Hoe? BBelichten: lampen in de kast BBelichtingstijd bepalen: Hoe? OOntwikkelen en etsen ZZelf een ets-en ontwikkeltank maken MMaterialen: waar verkrijgbaar? VVragenuurtje (dit mag ook tussendoor)

Theorie: Wat is etsen? EEtsen = gedoseerd metaal aanvreten EEtsen deed men lang geleden ook al GGevaren bij het werken –V–Voor eigen lijf en leden –V–Voor je omgeving –V–Voor het milieu

Theorie: Het etsverhaal andersom… WWat willen we bereiken? DDit is een “ja, maar” verhaal… EEtsen – ja, maar niet alles. Dus: afschermen RRechtstreeks aanbrengen? LLangs twee zijden afschermen DDe fotografie komt te hulp CComplementaire transparanten

Theorie: Het etsproces… PPlaat LLaag AAfdekken GGlasdruk LLicht OOntwikkelen EEtsen

Theorie etsen: Het ontwerp TTekenen – met de hand? EEtsbestendige stiften, goed voor PCB’s DDubbelzijdig, veel PCB’s? DDe computer helpt ons – hoe? PPrinter: Laser, kopieerapparaat of inktjet ?

Theorie etsen: Fotografisch? LLichtgevoelige laag: Positief of Negatief ? LLaag: Zelf aanbrengen of Kant-en-klaar?  UV-licht: wat is dat?

Theorie etsen: Fotografisch? CContact-afdruk: ZWART-wit LLichtbron, strooilicht, diffusie, … FFotografie = belichtingstijd (te meten) FFotografie = ontwikkelen (loog, base, …)

Theorie etsen: Het etsen zelf BBijtende producten – niet zonder risico! EEgaal etsen: overal evenveel – hoe? OOnder-etsing, let er op BBewegen: mechanisch of met de hand? WWanneer stoppen? CCommerciële toestellen – schuim, …

Praktijk etsen: Transparanten maken CComputer-tekenen – bij voorkeur HHou rekening met je plaat-afmetingen PPositieve of negatieve transparant? CContactafdruk, dus gespiegeld UUitlijnings-markeringen FFrame-vasthouders voorzien AAfdrukken (inkjet, kopie, laser) KKopie/laser: kan je na-zwarten met OI-inkt UUitlijnen en de transparant-enveloppe

EEen eenvoudig voorbeeld:

Praktijk etsen: Belichtingsapparaat SStreven parallel licht: grote afstand nodig… SStreven hoog vermogen: korte afstand nodig… UUV-lampen (zon, gloei, buis, …) DDubbelzijdig, dus symmetrisch licht UUV-licht: af te schermen voor je ogen KKontaktafdruk: fotokaders-klem TTimer – de investering waard OOp maat snijden van je metaalfolie

Praktijk etsen: Licht in de kast

Praktijk etsen: Belichtingstijd meten BBelichtingstijd hangt af van: –L–Lichtbron (afstand, kwaliteit, slijtage) –G–Gevoeligheid foto-laag TTest-transparant: snel gemaakt PPer minuut afdekken / belichten OOntwikkelen en aflezen

Praktijk etsen: Ontwikkelen EEffect belichting: zichtbaar na ontwikkelen MMet alkalisch product (loog, base,…) 11% NaOH = efficiënt, beperkt houdbaar, bijtend IIn een bad, schommelen, controleren VVerwijderen halfontwikkelde laag TTot het metaal “blank” is: lang genoeg, dus!

Praktijk etsen: Het etsen zelf MMet zuur product (FeCl 3, H /HCl, …) 220% Na 2 SO 4 = efficiënt, beperkt houdbaar BBest verwarmen (maximum 60°) EEerste controle op gelijkmatige start IIn etsbad, schommelen, draaien, controleren TTot het gewenste “weg” is: niet te lang, dus! LLaklaag verwijderen: overbelichten + NaOH

Praktijk etsen: Etsapparaat-wensen ZZowel voor etsen als ontwikkelen DDoorzichtige, chemisch bestendige bakken PProdukten bewaarbaar in het toestel MMinimumformaat: 10x16 (Eurocard) EEén liter per tank, vertikale ophanging VVerwarming in etsdeel BBeweging in beide tanks VVerplaatsbaar, veilig, onderhoudsvriendelijk

Praktijk etsen: Etsapparaat-delen AAquariumwinkel: –L–Luchtpomp –K–Kraantje, slangen –T–Terugslagklep –V–Verwarming VVoorraaddozen HHout, handvatje, schroeven,… EElektriciteit

Praktijk etsen: Etsapparaat maken KKast TTerugslagklep LLuchtpomp DDriewegkraantje LLuchtleiding tanks DDeksels bewerken PPlaathouders

Praktijk etsen: Etsapparaat vullen 22x 1 liter gedistilleerd water EEén koude liter verdelen EEén gekookte liter erbij BBeluchten PPoeders bijkappen AAfvalverwerking: –N–Neutraliseren –F–Filteren

Praktijk etsen: Waar haal je wat? TTransparanten: goede! Staedler Lumicolor 100µ LLampen: –G–Gelaatsbruiner –C–Conrad.be (530697) –w– PPlaatjes: Positiv20 van ContactChemie of… –B–Bungard (via Conrad.de, – 62) –w– NNaOH: “Seno” of soda of ontstopper NNa 2 SO 4 : “Seno fijnetskristal” of “in’t groot”

We danken U voor de aandacht