Richard Tibben Toolbox veilig hijsen

1. Wet & regelgeving

Arbo wet Veiligheid, gezondheid en welzijn Rechten en plichten Arbeidsinspectie Arbo informatiebladen CE-keurmerk RI&E Verantwoordelijkheid

AMSTERDAM Een heiwerkbedrijf en twee werknemers daarvan moeten volgende week dinsdag voor de rechtbank in Amsterdam verschijnen wegens een dodelijk ongeval in de hoofdstad in december 2007. Tijdens werkzaamheden aan de nieuwe metroverbinding Noord-Zuidlijn viel een damwandplaat op een voorbijrijdende auto. De bestuurder, een 33-jarige man uit Zaandam, kwam hierdoor om. Hijsen van de platen Het ongeval gebeurde aan de Nieuwe Leeuwarderweg in Amsterdam-Noord. Tijdens het hijsen van de platen met een hijskraan raakte er eentje los en viel die naar beneden. Volgens justitie hebben de twee mannen, 25 en 44 jaar oud, de damwandplaat onzorgvuldig in de strop van de hijskraan vastgemaakt. De Arbeidsinspectie concludeerde eerder al onder meer dat de werklieden bij het tillen van de platen niet de verplichte twee, maar slechts één ketting hadden gebruikt.

14 december, 10:09 Een man is aan de dood ontsnapt in het centrum van Putte. Het slachtoffer werd op een haar na geraakt door een vallende kraan van zo'n twintig meter hoog. Het ongeval gebeurde om iets voor negen ter hoogte van de bouwwerkzaamheden voor het Nieuw Administratief Centrum aan de Lierbaan. Een bestuurder van een bestelwagen stond stil op de rijweg. Hij wachtte omdat er een vuilniswagen voor hem reed. De kraan plofte neer op de achterzetel van zijn voertuig. De man raakte daarbij slechts lichtgewond. De werknemers die met de kraan werkten, hadden het grote takelwerktuig even alleen gelaten. Om een nog onbekende reden is de last beginnen stijgen, waardoor de kraan niet meer in balans stond en kantelde. De Lierbaan in hartje Putte zal waarschijnlijk nog uren afgesloten zijn. Het verkeer wordt plaatselijk omgeleid.

Ongevallen met ernstig letsel en verzuim (ziekenhuis) ijsbergtheorie Ongevallen in Nederland per jaar veroorzaakt door foutief gebruik hefwerktuigen en gereedschappen. Ongevallen met dodelijke afloop of zeer ernstig letsel (arbeidsinspectie) 200 Ongevallen met ernstig letsel en verzuim (ziekenhuis) 2000 20.000 (bijna) ongevallen met letsel en verzuim

Wat is veilig werken? Het bewust nemen van een aanvaardbaar risico!!!! Jij bepaald of het risico voor jezelf en anderen aanvaardbaar is!!!! Gebruik je gezonde verstand en ga niet vanwege werkdruk onaanvaardbare risico’s nemen!!!! Volg de veiligheidsvoorschriften op Werk mee aan overleg en instructie Meld gevaarlijke situaties

Keuringseisen hijswerktuigen Aktie wie wanneer Wat Controle gebruiker Voor elke inzet Visueel keuring EKH 1x per jaar Of anders voorgeschreven Testen Beproeven op trekbank Alle hijswerktuigen worden verplicht jaarlijks gekeurd en voorzien zijn van kraanboek (boven 2 ton) FEM normen (1 t/m 4) NEN normen

Hijswerktuigen Werktuig bestemd voor het verticaal verplaatsen van vrijhangende lasten Handtakel: Voor relatief lichte lasten Werkt op hefboomprincipe Mag maar door één persoon bediend worden!!!! 100 kilo 25 kilo 1 meter 4 meter

Elektrische takel Werkt hetzelfde als handtakel Alleen elektrisch aangedreven Voor zwaardere lasten

Loopkat met hijsbalk Horizontaal en verticaal verplaatsen Loopkat is de trolly die elektrisch over de hijsbal rolt Daaronder hangt elektrische takel

Portaalkraan Zeer zware lasten 3- dimensionaal Kan volledig automatisch uitgevoerd zijn

Veilig toelaatbare last Op hijswerktuigen en hijsmiddelen staat veilig toelaatbare last vermeld. WLL = working load limit WL = werklast EM = eigen massa wanneer hijsmiddel zwaarder is dan 100 kilo Zwakste schakel bepaald sterkte!!!

Gebruikerscontrole hijswerktuigen Gebruiker is verplicht voor elke inzet het hefwerktuig ( visueel) te controleren Kranen mogen niet geinspecteerd worden door eigen medewerker. Hijswerktuigen worden verplicht periodiek (jaarlijks) door deskundige gekeurd Bij kranen vanaf 2 ton dient een kraanboek aanwezig te zijn. Is het hijswerktuig geïnspecteerd en goedgekeurd?

Controleer visueel op schade Controleer bediening Hijsen / vieren vooruit / achteruit links / rechts Noodstop Controleer remmen (hijsen &rijden) Controleer kabel & lasthaak

Gebreken / storing!!!! Neem het hijswerktuig uit bedrijf Zorg dat ook anderen deze niet kunnen gebruiken Waarschuw leidinggevende

Aandachtpunten hijswerktuigen Alleen personen van 18 jaar of ouder en met voldoende instructie Overschrijd nooit de maximaal toegestane werklast Verplaats de last met 1 hijswerktuig Laat een hijswerktuig waar een last in hangt nooit onbeheerd achter Laat het bedieningspaneel en de kraanhaak nooit in het gangpad hangen Kraanbediener is verantwoordelijk!

Hijsgereedschappen verbindingsmiddelen tussen de last en het hijswerktuig Gebruik het juiste gereedschap Verkeerde keuze leid tot: Beschadiging van last of hijsgereedschap Gevaar voor de omgeving Ongevallen Onnodige kosten + energieverspilling

Keuringseisen hijsgereedschap Aktie wie wanneer Wat Controle gebruiker Voor elke inzet Visueel inspectie EKH b.V Mennens jaarlijks Meten keuring 1x per 4 jaar Of anders voorgeschreven B.v. : Vacuum, magneten, platenklem (1x per jaar) Testen Beproeven op trekbank Alle hijsgereedschappen moeten gekeurd zijn en voorzien van certificaat

Middel Toepassing Voordeel Nadeel Ketting Grof werk Last met hijsoog Onderhoudsvrij Bestand tegen olie Vetten en uv-straling zwaar Staalkabel Algemeen hijsmiddel Lichter dan ketting elastischer stug Hijsbanden Bij lasten die niet beschadigd mogen worden Groot draagvlak Buigzaam licht Temperatuur gevoelig Snijgevoelig Uv-gevoelig

ketting Veel gebruikt Geschikt voor hijsen = Kort-schalmig Niet geschikt voor hijsen = Lang-schalmig ( schalmlengte is meer dan 3x materiaal diameter) Maximaal toegestane werklast moet op ketting aangebracht zijn

Kettingleng = ketting met haak Kettingsprong = meerdere kettinglengen aan 1 ring

Richtlijnen: Haak nooit op de punt belasten!!! Opening haak altijd naar buiten!!!! Ketting alleen verlengen met koppelschalm van dezelfde sterkte!!! Pas op met hoge temperaturen (plus 100 graden) gestropte ketting is 0,8 x de WLL Geen laswerkzaamheden aan last

staalkabels Richtlijnen: Droog bewaren – roestvorming Vermijd contact met logen en zuren invetten (molybideen) Nooit aan elkaar knopen Niet knikken Kabel beschermen bij scherpe last Kijk uit bij controleren – vleeshaken meer dan 6 breuken op 6 x kabeldiameter = afkeur Kink in de kabel = afkeur Versleten/ vervormde eindverbinding= afkeur

Hijsbanden Zeer veel gebruikt. Lasten die makkelijk kunnen beschadigen Standaard kleuren boven 1 ton Richtlijnen Kijk uit met scherpe lasten (bescherming) Gevoelig voor UV / chemicaliën en vetten Gebruik nooit geen beschadigde hijsbanden Nooit met de punt van de haak aanslaan Geen of onleesbaar label=afkeur Maximale levensduur 4 jaar (kunnen niet gekeurd worden)

Overige hulpmiddelen Oogbouten en moeren Helemaal aandraaien Tophoek niet groter dan 90 graden Gebruik geen bouten met beschadigde schroefdraad Sluitingen D-sluiting (recht) H- sluiting (harp) Gebruik altijd bijbehorende bouten Gebruik geen sluitingen met beschadigde schroefdraad Draai de bout altijd helemaal in.

Zelfgebouwde hulpmiddelen Alleen gebruiken indien getest en goedgekeurd door externe instantie

gebruikerscontrole hijsgereedschappen Gebruiker is verplicht voordat hij gaat heffen het hijsgereedschap visueel te inspecteren Is de WLL zichtbaar aangegeven Certificaatnummer datum laatste keuring Eigen gewicht (zwaarder dan 100kg) Uitgebogen of verbogen haken, sluitingen ect. Breuk van schalm , kern, band Slijtage houd max. 10% aan Verkleuringen hijsbanden Roest Blijvende vervormingen, knikken Ketting moet rechtstandig hangen

Eaton Holec Hijswerktuigen worden jaarlijks gekeurd en voorzien van sticker Hijsgereedschappen worden jaarlijks gekeurd door Mennens en voorzien van kleurcode Hijsbanden worden jaarlijks vervangen.

hijswerktuigen gebruiken met juiste keuringssticker

Alleen hijsmiddelen gebruiken met de juiste kleurcode

Bij onverbrekelijk kettingstelsel hoeft kleurcode en de WLL slechts op 1 onderdeel aangebracht te zijn.

Keuringsdatum vervallen? Verkleurde hijsband? . Gebreken / storing!! Defect? Beschadigd? Niet voorzien van WLL? Geen juiste Kleurcode? Keuringsdatum vervallen? Verkleurde hijsband? Ingescheurde hijsband? Knik in kabel? Verwrongen ketting? Neem het gereedschap uit bedrijf Zorg dat ook anderen deze niet kunnen gebruiken Waarschuw leidinggevende

Aanslaan van lasten Voordat je een last gaat aanslaan eerst nadenken over het hijsgereedschap dat je gaat gebruiken. Keuze is afhankelijk van: Hoe zwaar is de last Kan de last beschadigd worden? Kan het hijsgereedschap beschadigd worden? Hoe hoog is de temperatuur? Waar ligt het zwaartepunt? Soortelijke massa Staal: 7800 kg/m3 Aluminium 2700 kg/m3 Gietijzer 7300 kg/m3 M=Volume x soortelijke massa

Zwaartepunt Bij het hijsen de last aanslaan recht boven het zwaartepunt! Alleen dan is de last in evenwicht. Zwaartepunt bepalen door: Berekenen Inschatten Uitproberen – voorwerp hijsen tot het net los komt.

Spreidhoek Hoe groter de spreidhoek – hoe hoger de belasting Houd de spreidhoek zo klein mogelijk Maximaal toelaatbaar is 120⁰ Veilig is maximaal 90⁰ Bij oogbout- moer nooit meer dan 90⁰ !!!

Belastingfactor ketting max 90 graden Tophoek 0⁰ 0⁰ - 90⁰ 90⁰ - 120⁰ belasting 1 1,4 2,1 1,5 Ketting 1000 kg. 1000 kg 1400 kg 2100 kg 1500 kg

Belastingsfactor hijsband

Veiligheids marge Voor uw veiligheid heeft een hijsmiddel gebruiksfactor !! Ketting gebruiksfactor = 4 Als de WLL 1000 kg. is kan de ketting belast worden tot 4000 kg. zonder kapot te gaan. Hijsband gebruiksfactor = 7 Kabel gebruiksfactor = 5 Echter nooit toegestaan zwaarder te heffen dan de WLL!!

Veilig hijsen Veiligheids bewustzijn Weet waar je mee bezig bent Weet wat de risico’s zijn Waak voor gemakzucht Blijf geconcentreerd Houd je aan de veiligheidsvoorschriften Gebruik de pbm’s Ongevallen gebeuren door: Onvoorzichtigheid, Onachtzaamheid, Onwetendheid

24 Aandachtspunten hijsen 1. Hijsen alleen door personen van 18 jaar en ouder, voldoende geïnstrueerd en toestemming van de werkgever 2. Vooraf hijswerktuig en hijsgereedschap visueel controleren 3. Massa last bepalen door: Wegen / Op te zoeken / In te schatten 4. Gebruik de juiste hijsgereedschappen (WLL) 5. Overschrijd nooit de maximale werklast (WLL) 6. Zorg voor een vrije transportweg 7. Nooit schuin hijsen – zwaartepunt boven de last 8. Niet slepen met de kraan

9. Haak opening altijd naar de buitenzijde. 10. Haak nooit op de punt belasten. 11. Loop nooit onder een last door. 12. Maak niet meer dan 1 beweging tegelijk 13. Voorkom snokken – ketting eerst spannen 14. Maak de tophoek niet groter dan 90⁰ 15. Voer de acties rustig en gelijkmatig uit. 16. Verplaats de last zo laag mogelijk 17. Gebruik de voorgeschreven PBM’s

18. Leg nooit losse onderdelen op een last 19. Bescherm hijsbanden tegen scherpe randen 20. Hijs nooit met gedraaide kettingen 21. Hijs nooit personen 22. Laat nooit een last onbeheerd in de kraan hangen 23. Hijs nooit over personen of een kwetsbare ruimte 24. Gebruik indien nodig armseinen.

Internationale gebaren Begin Dalen / vieren heffen vooruit Achteruit links rechts Vert. afstand Hor. afstand Gevaar Stop