Endogene exogene processen Samenvatting voor het tentamen

Platentektoniek Welke plaatbewegingen zijn er? Waar is het oudste gesteente te vinden en waarom? Wat is het verschil tussen de schaal van Richter en de schaal van Mercalli?

Vulkanen Schildvulkanen hebben rustige, effussieve erupties Stratovulkanen zijn explosief  hierdoor kan een caldera ontstaan Waar ontstaat basalt? Waar ontstaat graniet?

Rivierlopen Bovenloop  verticale erosie Middenloop  horizontale erosie en sedimentatie Benedenloop  sedimentatie Waar overheerst sedimentatie en waar overheerst erosie? Van welk soort erosie is er daar sprake?

Verwering Bij chemische verwering verandert de samenstelling van een gesteente Bij fysische verwering wordt het gesteente alleen fijner (het breekt of slijt)  insolatie, vorstwerking, biologisch-fysische verwering Wanneer kom je veel fysische verwering tegen? Wanneer juist chemische verwering?

Verwering wordt beïnvloed door het klimaat… Chemische verwering verloopt sneller als -de temperatuur … -de vochtigheid … -het gesteente … Chemische verwering verloopt sneller als -de temperatuur hoog is -de vochtigheid hoog is -het gesteente bedekt is Fysische verwering verloopt sneller als -de temperatuur … -het gesteente … Fysische verwering verloopt sneller als -de temperatuur sterk wisselt -de temperatuur regelmatig de 0°C passeert -het gesteente bloot ligt

Vervorming van de aardkorst -druk -gesteente buigt -geleidelijk -diep in de aardkorst -rek -gesteente breekt -aardbeving -aan de oppervlakte

Fasen van gebergtevorming Door de huidige plaatbewegingen Jonge gebergten Door plaat- bewegingen in het verleden Oude gebergten

Systeem aarde aardkorst De ‘sferen’ waar de mens direct mee te maken heeft beïnvloeden elkaar over en weer en worden beïnvloed door diepere ‘sferen’. De aardkorst is niet zomaar de buitenste schil van de aarde…

Vervorming van de aardkorst Een plooiingsgebergte ontstaat bij een convergente beweging Een breukgebergte ontstaat bij een divergente beweging Horsten en slenken zijn bij een breukgebergte te vinden

Endogene en exogene processen Exogeen - Verwering - Erosie - Sedimentatie Endogeen - Aardbevingen - Vulkanisme - Breukvorming - Plooiing van gesteente

Gesteentekringloop Gesteente wordt omgesmolten en komt met intrusie omhoog  stollingsgesteente Verwering, riviertransport, sedimentatie 5 Gesteenten ontstaan en verdwijnen… Wat gebeurt er bij elke pijl? Wordt nog verder de diepte ingesleurd, hogere druk en temperatuur  metamorf gesteente 4 2 Wegzakken en Samenpersen  sedimentgesteente 3 Wordt meegesleurd de diepte in, steeds grotere druk  sedimentgesteente

Hydrologische kringloop Teken deze kringloop op het bord

Koolstofkringloop Koolstofdioxide komt je bijna overal tegen  de atmosfeer, planten en dieren (biosfeer), steenkool en kalksteen (lithosfeer) en in water (hydrosfeer) Er is een uitwisseling waarbij normaal gesproken meer CO2 wordt opgeslagen dan dat er in de atmosfeer komt  de mens heeft dit veranderd