De lijnrechter Wat moet je kennen? Wat moet je kunnen? Waar kan je het leren? Waar moet je staan? Hoe moet je daar staan? ……

Inleiding Protocol Plaatsing Verantwoordelijkheden Officiële tekens Samenvatting tekens SR en LR Technische vaardigheden Te vermijden fouten Besluit

1 Inleiding Het « werk » van de lijnrechter is belangrijk en wordt desondanks vaak onderschat. Het grootste probleem is dat er zeer weinig of geen mogelijkheden zijn om mensen voor deze taak op te leiden. De lijnrechter moet integer en correct zijn.

Protocol Er is een duidelijk verschil tussen het protocol van de eigen competitie (Liga) en dat van internationale wedstrijden. In de Liga neemt iedereen actief deel aan het protocol en zijn er meestal slechts 2 LRS. Bij internationale wedstrijden zijn er 4 LRS en nemen zij niet of slechts gedeeltelijk actief deel aan het protocol. Soms zijn er verschillen in uitvoering van dit protocol en moeten de LRS zich soepel opstellen.

Protocol De LRS melden zich ± 45min voor aanvang van de wedstrijd aan de markeerderstafel (internationaal). Dat de LRS vroeger in de sporthal aanwezig moeten zijn, is een richtlijn van NSC/LSC.

3 Plaatsing in de speelruimte Voor de wedstrijd Na het protocol en voor aanvang van het spel zal elke lijnrechter (LR) zijn plaats innemen op een hoek van het terrein. Deze hoeken worden aangeduid met L1, L2, L3 en L4. Wanneer er slechts 2 LRS zijn, worden hun posities aangeduid met L1 en L2. Deze plaatsen bevinden zich in tegenovergestelde hoeken, rechts van de scheidsrechters.

3 Plaatsing in de speelruimte Voor de wedstrijd De LRS moeten er voor zorgen dat zij allemaal op ongeveer dezelfde afstand van hun respectievelijke hoek staan (± 1,5m). Iedereen moet er voor zorgen deze afstand van 1,5m goed te kunnen inschatten. Zo kan men gemakkelijk en onopvallend zijn plaats innemen. B.v.: voor L2 en L4 is de verlenging van de aanvalslijn een goede referentie.

3 Opstelling in de speelruimte Gedurende de wedstrijd De 4 LRS staan in de speelruimte op een afstand van ± 1,5m van de hoek in het verlengde van de lijn die ze moeten beoordelen. LR1 rechts van de 1SR. Hij beoordeelt de zijlijn. LR2 links van de 2SR. Hij beoordeelt de achterlijn en de opslaggever. LR3 rechts van de 2SR. Hij beoordeelt de zijlijn. LR4 links van de 1SR. Hij beoordeelt de achterlijn en de opslaggever.

3 Opstelling in de speelruimte Gedurende de wedstrijd Zij behouden hun plaats gedurende de hele wedstrijd. Als er een 5de LR is aangeduid, is hij « reserve » en, zal hij op de plaats gaan zitten die voor hem voorzien wordt. In geval er slechts 2 LRS zijn, is de afstand tot de lijnen en de hoek waar zijn staan zeker niet groter dan 1,5m. In deze situatie wordt er van de LRS een grote functionele mobiliteit verwacht. Het spel goed lezen en adequaat reageren zijn dus vereisten.

L5 L2 L3 Pers e.d. L1 L4 Publicitietspanelen Jury Bank Mark. Bank 2SR Opwarmings-zone Opwarmings-zone Bank Mark. Bank 2SR L2 L3 Pers e.d. L1 L4 1SR Publicitietspanelen

2SR 1SR L1 L2 L3 L4

2SR 1SR L1 L2

3 Plaatsing in de speelruimte Gedurende de wedstrijd – Tijdens de TO en TTO De LRS gaan achteruit tot aan de rand van de speelruimte. Dit geeft de kans om enige ontspanning te hebben. Vergeet niet oogcontact met de 1SR te hebben. 2SR 1SR L1 L2 L3 L4

3 Plaatsing in de speelruimte Gedurende de wedstrijd – Tussen de sets De LRS groeperen zich 2 per 2 achter het speelveld en tegen de publiciteitspanelen, om zo de opwarming van de spelers niet te storen. L2 L1 L3 L4

3 Plaatsing Na de wedstrijd Internationaal: onmiddellijk naar de wedstrijdtafel. als je na de wedstrijd naar de SRS gaat, zullen zij je normaal niet wegsturen. Liga: naar de 1SR en elkaar (incl. ploegen) bedanken 2nd 1er L1 L2 L3 L4

4 Verantwoordelijkheden – Officiële tekst LIJNRECHTERS 27.1 PLAATS 27.2 VERANTWOORDELIJKHEDEN

4 Verantwoordelijkheden De LRS werken samen met de 1SR en geven hem informatie over de fouten die onder hun verantwoordelijkheden vallen (regel 27.2). De 1SR kan de informatie, gegeven door de LR, gebruiken om over een fout te beslissen. De officiële tekens moeten snel, klaar en duidelijk worden uitgevoerd.

4 Verantwoordelijkheden De LRS moeten zich ervan vergewissen dat hun teken(s) werd(en) waargenomen door de 1SR. In geval van twijfel mag hij (1SR) vragen om het teken te herhalen. Wanneer de 1SR het oordeel van de LR niet volgt en dus anders beslist, mag de LR niet aandringen en moet hij zijn initiële positie terug innemen zonder enige vorm van ontgoocheling of afkeur te laten zien. Indien 2 LRS verschillende tekens tonen, neemt de 1SR de eindbeslissing.

5 Officiële tekens grootte: 40 cm x 40 cm De lijnrechters gebruiken voor hun officiële tekens vlaggen die aan volgende voorwaarden voldoen: grootte: 40 cm x 40 cm kleur: contrasterend met de vloer Er zijn 5 officiële tekens voor de LR: Teken 1 : bal binnen Teken 2 : bal buiten Teken 3 : bal aangeraakt Teken 4 : bal « buiten » of voetfout van een speler tijdens de opslag Teken 5 : oordeel onmogelijk Teken 6 = geen teken = niet gebruiken (niet doen)

5 Officiële tekens Wanneer de bal het speelveld of de zijlijnen raakt. Bal “BINNEN” De vlag naar beneden richten R.8.3; 27.2.1.1 Wanneer de bal het speelveld of de zijlijnen raakt. Dit teken moet gegeven worden door de LR die de zijlijn beoordeelt die het dichtst gelegen is bij het punt waar de bal de grond raakt. Als de bal de grond raakt in een hoek, gevormd door zij- en achterlijn van het speelveld, dan wordt het teken gegeven door de lijnrechter die zich het dichtst bij die hoek bevindt.

2SR L2 L3 L1 1SR L4

5 Officiële tekens Wanneer de bal de grond raakt buiten het speelveld. Bal “BUITEN” De vlag verticaal naar boven richten. Wanneer de bal de grond raakt buiten het speelveld. Dit teken moet uitgevoerd worden door de LR die de lijn beoordeelt die het dichtst gelegen is bij de plaats waar de bal de grond raakt.

5 Officiële tekens Bal “AANGERAAKT” De vlag naar boven heffen en de bovenkant van de vlag raken met de handpalm van de vrije hand. Wanneer de bal het blok raakt of door een speler in verdediging en daarna de grond raakt buiten het speelveld aan dezelfde kant. Het teken moet uitgevoerd worden door de LR die de lijn beoordeelt die zich het dichtst bij de plaats bevindt waar de bal de grond raakt.

5 Officiële tekens Bal “AANGERAAKT” De vlag naar boven heffen en de bovenkant van de vlag raken met de handpalm van de vrije hand. Als een blokkeerder de bal raakt en die vervolgens op de grond valt buiten het terrein, aan dezelfde kant als het blok, dan moet het teken uitgevoerd worden door de LR die gezien heeft dat de bal geraakt werd.

1er L1 L2 L3 L4 1er L1 L3 L4 L2 L2

2SR 1SR L1 L2 L3 L4

5 Officiële tekens Fouten bij de doorgangsruimte Met de vlag wuiven boven het hoofd en wijzen naar de antenne of de respectievelijke lijn. 4.1. Wanneer de bal buiten de doorgangsruimte door het verticale vlak van het net gaat in de richting van het speelveld van de tegenstrever of de antenne, de kabel, de paal of de witte zijbanden raakt.

5 Officiële tekens Fouten bij de doorgangsruimte Met de vlag wuiven boven het hoofd en wijzen naar de antenne of de respectievelijke lijn. 4.2 Wanneer de bal door het verticale vlak van het net in de richting van de vrije zone van de tegenstrever gaat, volledig of gedeeltelijk in de externe ruimte, en de grond raakt of teruggespeeld wordt door dezelfde ploeg en niet geheel of gedeeltelijk door de buitenste ruimte gaat. Het teken wordt uitgevoerd door de LR die de zijlijn beoordeelt waar de actie zich afspeelt.

5 Officiële tekens BAL « BUITEN » (Teken 4) L2 L3 L1 L4 2SR L2 L3 L1

5 De officiële tekens Voetfout van een speler tijdens de opslag Met de vlag wuiven boven het hoofd en wijzen naar de respectievelijke lijn. 2SR 1SR L1 L2 L3 L4 Wanneer de opslaggever, op het moment van de balaanraking of op het moment van de afstoot voor de sprongopslag, de achterlijn of de vloer buiten opslagzone raakt. Het teken wordt gegeven door de LR die de achterlijn beoordeelt.

5 De officiële tekens Voetfout van een speler tijdens de opslag Met de vlag wuiven boven het hoofd en naar de respectievelijke lijn wijzen. Wanneer een speler, met uitzondering van de opslaggever, zich buiten het terrein bevindt op het ogenblik dat de opslaggever de bal raakt. Het teken wordt uitgevoerd door de LR die de betrokken lijn beoordeelt. Hij moet de lijn aanwijzen.

5 Officiële tekens Oordeel onmogelijk De beide armen en handen heffen en kruisen voor de borst. Wanneer de LR niet in staat is om een fout te beoordelen. De LR zal het teken 5 onmiddellijk gebruiken op het ogenblik dat hij zich realiseert dat hij niet in staat is om een beslissing te nemen.

Situatie 1SR LR 6 SAMENVATTING TEKENS SR EN LR. Bal buiten het terrein Bal in het terrein BINNEN Bal tegen de antenne Vlag zwaaien en antenne aanwijzen Bal buiten de antenne Bal raakt een vreemd voorwerp Vlag zwaaien en voorwerp aanwijzen Bal buiten aan dezelfde kant waar de bal werd geraakt door het blok. GERAAKT Voet op de achterlijn door de opslaggever LIJN AANWIJZEN Vlag zwaaien en LIJN aanwijzen Speler buiten het terrein ELKE SITUATIE FLUITEN KIJKEN TEKEN OP HET OGENBLIK VAN DE FOUT MOET HET TEKEN ONMIDDELLIJK GEDAAN EN AANGEHOUDEN WORDEN. DE LR MOET OOK OOGCONTACT HOUDEN MET DE 1SR.

7 DE TECHNIEK In volleybal kunnen we 3 situaties onderscheiden: spelfases interval tussen de spelfases spelonderbrekingen. De onderbrekingen omvatten: de intervallen tussen de sets de TO en TTO de spelerswissels de onvoorziene of verlengde onderbrekingen de vragen van de kapiteins bij de 1SR.

7 DE TECHNIEK Gedurende de spelfases Dit is uiteraard de belangrijkste periode voor de functie van LR. De kwaliteit van de LR hangt af van: de concentratie de mogelijkheid om een directe actie te hebben op het punt of het onderdeel van het spel de snelle en correcte uitvoering van het officiële teken.

7 DE TECHNIEK Vóór het fluitsignaal van de 1SR voor de opslag, zal de LR relatief ontspannen recht staan. De vlag is tegen het been en het andere been staat lichtjes vooruit. Vanaf het fluitsignaal zal elke LR een positie innemen die hem de beste mogelijkheid biedt, om alle situaties die onder zijn verantwoordelijkheid vallen, naar best vermogen te beoordelen:

DE TECHNIEK de LR die de achterlijn beoordeelt van de opslaggevende ploeg, beoordeelt de correcte uitvoering van de opslag, door de positie van de voeten te controleren de andere LRS beoordelen de situaties volgens hun verantwoordelijkheden. De LR moet het spel aandachtig volgen om zo te kunnen anticiperen op de beslissingen die hij zal moeten nemen.

8 TE VERMIJDEN FOUTEN Voor aanvang van de 1ste set niet naar de 1SR kijken. Hij moet in principe contact met je zoeken zodat je kan aangeven dat je klaar bent om je opdracht uit te voeren. Verkeerde of slecht uitgevoerde tekens. Blijven aandringen wanneer je beslissing wordt gewijzigd. Een te familiaire houding met spelers en coaches. Probeer een zekere afstand te houden zonder echter arrogant over te komen. Je verantwoordelijkheid niet nemen (= geen teken doen) bij « oordeel onmogelijk » wanneer een bal door spelers wordt « verborgen ». De 1SR ziet liever « oordeel onmogelijk » dan zich te moeten afvragen of je nog wakker en aandachtig bent.

TE VERMIJDEN FOUTEN Door een te statische houding een speler hinderen bij de opslag. Vergissen tussen « geraakt » en « buiten », want: Een bal die uit het blok komt en aan de kant van de aanval buiten valt, kan enkel als geraakt aangegeven worden wanneer deze bal nog door een speler van de aanvallende partij wordt geraakt. Wanneer een bal die uit het blok komt en aan de kant van de aanvallende ploeg buiten valt, kan enkel als out aangegeven worden.

2SR L2 L3 L1 1SR L4

2SR L2 L3 L1 1SR L4

Ik kijk naar het traject van de bal, het blok en dan naar mijn lijn. Bal van A naar B L3 L4 Ik kijk vooral naar mijn lijn. B Ik kijk naar het traject van de bal en het blok Ik kijk naar het traject van de bal, het blok en dan naar mijn lijn. A L2 L1

Ik kijk naar het traject van de bal, het blok en dan naar mijn lijn. Bal van B naar A L4 Ik kijk naar het traject van de bal en het blok. B Ik kijk vooral naar mijn lijn. L2 Ik kijk naar het traject van de bal, het blok en dan naar mijn lijn. L1 A

Wij wensen jullie veel succes toe. 9 Besluit Laat u niet intimideren. Indien nodig de 1SR of 2SR inlichten zonder te overdrijven. Lijnrechter zijn is een zeer belangrijke, niet te onderschatten taak. Van de 1SR verwacht de commissie dat zij altijd hun LR in bescherming nemen. Wij wensen jullie veel succes toe.