tegenovergesteld Bijzonderre stijlfiguur. Aantal kenmerken die maken dat het een aantrekkelijk onderzoeksobject is. Bijzondere effecten teweeg brengt, die zowel op het sociale als cognitieve vlak liggen. Opnieuw: een bepaalde groep mensen vindt een cognitieve uitdaging aantrekkelijk, wil graag moeite doen, want vindt dat behaaglijk, prettig, aangenaam. Ironie verleidt door de cognitieve uitdaging, en leidt dan alsnog tot een affectief resultaat: waardering. Tegenovergesteld van wat er gezegd wordt, grosso modo Er staat niet wat er staat. Waarom doet-ie dat niet? Omdat hij wil dat je extra moeite doet. Dat extra moeite doen, dat heeft een meerwaarde, je werpt een drempel op, in de hoop dat je de ander verleidt tot het oplossen van De puzzel. En dat het op jou afstraalt. Extra moeite wordt beloond. Is dat zo? Mooi weertje en het regent dat het giet. Waarom zegt iemand dat? Om effect, om meerwaarde te krijgen. Niet zomaar. Vaak om leuk gevonden te worden, aardig. Ironie is dan een sociaal koekje, een lekkermakertje, vind mij aardig en leuk En vind mij intelligent. Ironie is vaak ook een sociale sleutel voor mensen die graag slim en intelligent gevonden willen wordenn. Gibbs deed onderzoek naar ironiegebruik onder studenten, microfoontje om studentenhuis en op school. Bleek: bijna 10% van de uitingen/beurten ironisch of wat daar op leek

verbaal Typerend is dat ironie altijd verbaal is. Gaat met woorden Er zijn veel pogingen geweest om te onderzoeken of er ook visuele ironie mogelijk is, is afhankelijk van je defintie natuurlijk, maar Dat een plaatje het tegenovergestelde uitdrukt van wat het betekent, dat kan bijna niet. Asbak in de vorm van longen American dream boven mensen die in de rij staan voor een uitkering. verbaal

Ironie is nogal zwart-wit: of je begrijpt het of je begrijpt het niet. Begrip betekent moeite! Je moet er wat voor doen. Elaboreren, nadenken. Geen tussenweg, zoals bij metaforen of woordgrapjes, waarbij compleet begrip niet echt nodig is om de rest te volgen Begrip is een wig. Leidt vaak tot misverstanden, die soms bewust worden opgezocht, om te schockeren. Denk aan De Speld in de VK, the Onion in USA, krant met ironische nieuwsberichten, in de hoop dat mensen erin tuinen. Denken dat het echt waar is. Regelmatig boze brieven naar krantenredacties, en dan moet de ombudsman weer uitleggen dat het grappig bedoeld is. Dat je aan de plek in de krant kunt zien dat het nep is. Tja. Daarom pleitte een aantal jaar geleden een aantal mensen, tot bij uitgeverijen aan toe voor de introductie van een ironisch leesteken. Dat je als lezer kon zien dat het ironisch bedoeld was. Maar dat haalt nu juist de angel uit de ironie. En dus zal de echte ironicus het nooit gebruiken. Begrip is ook een voorwaarde: pas daarna treedt waardering op Dat maakt het interessant om te manipuleren. begrip

Sociale functie: publiek in tweeen splijten; zij die het snappen en zij die het niet snappen En: extra bonus: zij die het snappen voelen zich gestreeld, ze worden door de ironicus serieus genomen, voelen zich gezien, gevleid; Denken, omdat ze het snappen, dat ze tot de inner circle behoren, de happy few, En: zo is het idee: als je weet dat niet iedereen ertoe behoort, dat er sommige mensen niet toe behoren, dus schapen zijn, en jij wolf, dat Zou ook wel eens de waardering kunnen beinvloeden. Dat verhoogt de waardering. Hier komt ook waardering weer bij cognitie: Inclusief - exclusief

maar werkt het echt zo?

Twee prikkelingen: sociaal en cognitief

Nu ga ik inzoomen op een experiment dat we deden om de invloed van ironie begrip op de waardering, waarbij we zowel de cognitieve als ook de sociale prikkeling Wilden onderzoeken. Begrip Waardering

Inclusief – exculsief

Begrip: Iemand die ironie begrijpt (wolf) heeft een hogere waardering dan iemand die de ironie niet begrijpt (schaap). Overeenstemming: Als de ontvanger het met het standpunt eens is, dan is de waardering hoger In-groep: Als de ontvanger het doelwit van de ironie is en dus tot de Outgroep behoort, dan is de waardering lager. Exclusiviteit: Als de ontvanger het gevoel heeft dat weinig anderen de ironie begrijpen, is de waardering hoger

6 korte verhaaltjes, waarin een man of vrouw voldeed aan een stereotypebeeld en iets fout deed. Ironische stimuluszin 132 respondenten (gemiddelde leeftijd 21,3 jaar, range 18-28 jaar; 49,2% man). Geslacht van respondent bepaalde of respondent doelwit was van de ironie of niet.

Janine moet voor haar werk naar Berlijn en moet onderweg nog een collega in Hamburg ophalen. Ze zoekt het aantal kilometers op internet op en komt tot de volgende rekensom 410 kilometer plus 270 kilometer. “Dat is bijna 1000 kilometer”, schreeuwt ze tegen haar vriend, Barry “Dan zit je al in Zuid-Frankrijk”. Barry kijkt haar aan en zegt: “Vrouwen zijn toch zo goed in wiskunde”.

Overeenstemming  Begrip en doelwit: als de ironie wordt begrepen, dan voldoen de resultaten aan de verwachtingen. Als de ironie niet wordt begrepen, is de waardering hoger als respondenten het doelwit van de uiting zijn.

De verwachting voor exclusiviteit komt niet uit; waardering is hoger als respondenten denken dat veel mensen er net zo over denken als zij

Eigenschappen van de ironische uiting Eigenschappen van de ironicus Eigenschappen van de ontvanger Eigenschappen van de context Eigenschappen van de situatie Ironisch spectrum Veel apsecten spelen een rol, zijn beinvloedbaar, zijn van invloed op het effect van ironie Moeilijk / makkelijk Negatief / positief Maar het maakt weer uit in welke context: reclame uiting of nieuws? Ging er al ironie aan vooraf? Man of vrouw / ken je hem/ etc. Beroep