Hoofdstuk 2 Een nieuw land Op 10 augustus 1566 begon de beeldenstorm in Steenvoorde.

De beeldenstorm

De 80- jarige oorlog In 1566, meer dan vierhonderd jaar geleden, zijn veel mensen boos. Er is onrust in de Nederlanden. Er zijn spanningen over het geloof, veel mensen zijn werkloos en veel mensen hebben honger. De mensen leven in armoede, maar moeten ook belasting betalen aan de kerk. De kerk is rijk, het volk is arm. En dan komt het plotseling tot een grote razernij tegen de kerken. Mensen zijn enorm boos en vernielen alle beelden in de kerken, vandaar de naam: beeldenstorm. In 1566 is Filips II koning van Spanje. Zijn rijk is groot. Hij heerst over half Europa. Hij is ook heer over de Nederlanden. Zelf woont hij in Spanje. Filips II is streng katholiek.

De 80- jarige oorlog De Spaanse koning Philips II hoorde over de opstand in de Nederlanden, hij was woedend. Als het volk van de Nederlanden niet wilde horen, dan moest het maar voelen. Hij stuurde Hertog van Alva, met 10.000 soldaten naar de Nederlanden. Karel V, heer der Nederlanden, koning van Spanje, keizer van Duitsland en heerser over grote gebieden in Amerika. Hij was streng katholiek en wilde één geloof. Hij was een machtige man.‘In mijn rijk gaat de zon nooit onder,’ zei hij. Hertog van Alva, ook wel de ijzeren hertog genoemd. Hij was wreed, zijn ‘Bloedraad’ veroordeelde duizenden mensen ter dood. Philips II, zoon en erfgenaam van Karel V. Hij was erg machtig, steng katholiek en liet de protestanten wreed vervolgen. http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20050127_beeldenstorm01 http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20080906_karelv01

Spanje en Oranje Intussen was er in Nederlanden ook een leger gevormd. Prins Willem van Oranje was de leider van het verzet tegen de Spaanse koning. Philips II was niet blij met de tegenwerking van prins Willem van Oranje, hij wilde zo snel mogelijk van hem af. Philips II verklaarde Willem van Oranje vogelvrij: iedereen mocht hem doden en zou daar zelfs een beloning voor krijgen. Bathazar Gerards verzon een smoes, hij vertelde Willem van Oranje dat hij mee wilde vechten tegen de Spaanse koning. Dankzij dat smoesje kon hij in de buurt van Willem van Oranje komen. Op 10 juli 1584 schoot hij Willem van Oranje dood. Een beloning heeft hij nooit gehad, want hij werd gevangen genomen en vermoord. http://www.schooltv.nl/beeldbank/clippopup/20080926_opstand02

Oorlog en Water Willen van oranje had een slim plan om het leger van Alva aan te vallen: hij wilde vanuit Duitsland, Engeland en Frankrijk de Nederlanden binnenvallen. Zijn plan mislukte door de volgende redenen: de bevolking durfde niet mee te helpen omdat ze bang waren voor de wrede straffen van Alva. het lukte niet om van meerdere kanten tegelijk aan te vallen. de boodschappen die de prins stuurde kwamen vaak niet aan. De Spaanse soldaten lagen om Leiden heen. Zij lieten niemand de stad in of uit. Zij dachten dat het volk zich over zou geven, als zij daar lang genoeg bleven staan. Een groot deel van de stad stierf door honger of ziekte, maar Leiden gaf zich niet over. De Nederlanders bedachten een slim plan, ze staken de dijken door. Alles rondom de stad kwam onder water te staan. De Spaanse soldaten moesten vluchten. Op 3 oktober 1574 was het feest in Leiden. De mensen vierden dit met haring en wit brood.

Oorlog en water De watergeuzen hielpen het volk vanuit zee. Zij vielen de Spaanse schepen aan en namen alles in beslag. Geus was eigenlijk een scheldnaam, bedelaar betekende het. Maar de Nederlanders vonden het een erenaam. In Den Briel verloren de Spanjaarden de strijd tegen de watergeuzen. Op 1 april 1572 was de stad weer eigendom van de Nederlanden. Na de dood van Willem van Oranje dacht de Spaanse koning Philips II dat de Nederlanden zich zouden overgeven, ze hadden immers geen leider meer. Maar dat gebeurde niet. De stadsbesturen waren boos, hij had hun prins laten vermoorden! De gewesten sloten samen een verbond in 1588. Ze richtten ‘De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden’ op. Den Briel

Nog steeds oorlog Prinsgezinden en staatsgezinden Prins Maurits, zoon van Willem van Oranje. Hij was stadhouder. Ook hij streed lange tijd tegen de Spaanse overheersing. Johan van Oldenbarnevelt. Hij was raadspensionaris , hij regelde het twaalfjarig bestand met Spanje, dat kostte hem zijn leven. De republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Er waren acht gewesten. Eén daarvan was Drenthe, deze vergaderde niet mee. De ‘generaliteitslanden’, deze waren : Limburg, Brabant en Zeeuws- Vlaanderen, werden rechtstreeks door de Staten-Generaal bestuurd.

Nog steeds oorlog Prins Maurits heeft heel lang de adviezen van Johan van Oldenbarnevelt opgevolgd. Nadat Johan van Oldenbarnevelt een wapenstilstand met Spanje had geregeld kwam er een einde aan de vriendschap tussen de twee. Zo zouden de Spanjaarden meer tijd krijgen om een grotere leger te vormen. De twee gingen elkaar haten en tegenwerken. Beide hadden aanhangers: Prinsgezinden prins Maurits en Staatsgezinden Johan van Oldenbarnevelt. Prins Maurits werd de bemoeienis zat en liet Johan van Oldenbarnevelt gevangen nemen. In 1619 werd Johan van Oldenbarnevelt onthoofd.

Zware lasten en slimme listen. Hugo de Groot was het niet eens met de politiek van Prins Maurits. Hij vond het niet terecht dat Johan van Oldenbarnevelt onthoofd werd. Prins Maurits liet Hugo de Groot gevangen nemen. Hugo’s vrouw bedacht een slim plan om hem uit de gevangenis te redden. Turfschip van Breda Breda was in handen van de Spanjaarden. Er kwam een schip met turf aan, de Spaanse soldaten lieten het schip door. Ze dachten dat zij de turf goed konden gebruiken om zich warm te houden. Toen het donker was, begon de lading te bewegen. Nederlandse soldaten zaten verscholen onder de turfhoop. Ze sloegen de poortwachters neer en openden de poort. Prins Maurits kon naar binnen met zijn soldaten om de stad te bevrijden. Hugo de Groot http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20051221_hugodegroot

Einde van de oorlog 1648- Vrede van Munster In Frederik Hendrik, halfbroer van Prins Maurits. Hij werd de stedendwinger genoemd. Stedendwinger werd zijn erenaam, hij wist veel steden terug te nemen van de Spanjaarden. In 1648 vond iedereen dat de oorlog lang genoeg had geduurd. Beide partijen waren de strijd zat. In de Duitse stad Munster werd in 1648 vrede gesloten. De Republiek was geen deel meer van Spanje, het werk van alle mannen van Oranje was niet voor niets geweest.

Afsluiting Belangrijk om te onthouden: 1566 Beeldenstorm 1568 Begin 80-jarige oorlog 1584 Willem van Oranje vermoord 1588 Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden opgericht. 1609-1621 Twaalfjarig bestand 1619 Johan van Oldenbarnevelt vermoord 1648 Vrede van Munster