Michiel Verbeek 17 februari 2011

Wie is hoofdschuldige aan de kredietcrisis? a.De bankiers b.De toezichthouders op de banken c.De Amerikaanse overheid

Nederland en Griekenland hebben geld nodig voor dekking van het begrotingstekort. Wie betaalt de meeste rente over een lening? a.Nederland b.Griekenland c.Even veel

Mag Maarten Stekelenburg veel meer verdienen dan onze minister-president? a.Ja, want hij levert ook heel veel meer geld op voor Ajax. b.Nee, de minister-president heeft veel meer verantwoordelijkheden. € ,- €

Stel je bent de baas van een grote zakenbank. Een van je handelaren wil een loonsverhoging van 10%. Hij verdient €1 miljoen per jaar en heeft afgelopen jaar voor1,3 miljard omzet gemaakt aan handel in aandelen. Wat doe je? a.Geen loonsverhoging, handelaar verdient al genoeg. b.De handelaar krijgt z’n loonsverhoging, omdat de kans te groot is hij anders naar een andere bank gaat.

September 2008

Kan in 2008 geen krediet krijgen bij collega banken voor lopende zaken. De aanleiding

3 oorzaken En hoe nu verder?

Oorzaak 1: speelruimte voor banken

Spaargelden van: Particulieren Pensioenfondsen Bedrijven Bank mag uitgeven aan leningen 5% aan rente: Een bank mag geld scheppen!

Spaargelden van: Particulieren Pensioenfondsen Bedrijven Bank mag uitgeven aan leningen 5% aan rente: Financiële instelling (schaduwbank) neemt aan hypotheken over van de bank voor De financiële instelling betaalt de bank jaarlijks 5% over =

De financiële instelling gaat de langjarige hypotheekschulden opsplitsen in kleine pakketjes obligaties met verschillende rentepercentages, looptijd en risico’s: Pakket 1 met weinig risico: tegen 2% rente Pakket 2 met een beetje risico: tegen 4% rente Pakket 3 met veel risico: tegen 7% rente Stel de financiële instelling weet de obligaties allemaal te verkopen dan kunnen ze bank de teruggeven. Als alle hypothecaire leningen nog steeds keurig betaald worden dan ontvangt de financiële instelling: 5% van = en betaalt aan obligatiehouders: 2% over = % over = % over = _____________________________ De winst wordt dan: – =

Wat gebeurt er bij de bank? Spaargelden van: Particulieren Pensioenfondsen Bedrijven Bank mag uitgeven aan Leningen % aan rente:

Oorzaak 2: huis kopen zonder geld

Huis gekocht in de Verenigde Staten in 2007 voor dollar. Voor een speciale rente van 8,4%. Maandelijkse last voor de familie: dollar. Na 2 jaar wordt er onderhandeld over de rente. Stel de waarde van het huis gaat omhoog. Wat gebeurt er met de rente? Stel de waarde van het huis gaat omlaag. Wat gebeurt er met de rente? In 2009 is het huis nog maar dollar waard. Wat zal de bank doen? En wat gebeurt er als de familie de rente niet meer kunnen betalen?

NINJA: no income, no job and assets Maar wel een hypothecaire lening voor het kopen van een eigen woning Als je de rente van het huis niet meer kunt betalen dan lever je de sleutels van het huis in bij de bank. Je bent je huis kwijt en je schuld!

Huis als pinautomaat.

Oorzaak 3: hebzucht

JaarOmvangGroei ,6 miljard euro ,5 miljard euro-4% miljard euro+2,2% ,2 miljard euro+1,75% JaarOmvangGroei ,6 miljard euro ,5 miljard euro+2% ,7 miljard euro+2% ,1 miljard euro+2% Situatie zonder kredietcrisis: Kosten van de crisis: minstens 36,9 miljard euro (632,1 – 595,2)

Oud recept: groeien uit de crisis Beetje lastig met een begrotingstekort boven de 3% en een staatsschuld van meer dan 60% van het BBP. LandBegrotingstekortStaatsschuld Griekenland- 15,4%126,8% Ierland- 14,4%65,5% Portugal- 9,3%76,1% Spanje- 11,1%53,2% Frankrijk- 7,5%78,1% Duitsland- 3,0%73,4% Luxemburg- 0,7%14,5% Nederland- 5,4%60,8% Cijfers uit 2009

JaarOmvangGroei of krimp miljard dollar miljard dollarGroei van 12,5% miljard dollarGroei van 9,9% miljard dollarKrimp van 5,2% miljard dollarGroei van 6,6% miljard dollarGroei van 5,6% Als de kredietcrisis er in 2008 niet was geweest en de groei met 6% was doorgegaan, dan zou de wereldeconomie op miljard dollar uitkomen. Verschil: miljard dollar.

Hoe nu verder? Overheden moeten bezuinigen

 John Cleese en Mr. Creosote uit de film ‘The meaning of life’ verbeelden de kredietcrisis:  WWg8&NR=1 WWg8&NR=1