Samenvatting van Poor Economics (Willie van Peer) Abhijit Banerjee & Esther Duflo (New York, 2011)

Voor we beginnen Het gaat in dit boek (en dus in de samenvatting) om ONTWIKKELINGSHULP Niet om NOODhulp (b.v. bij aardbeving, hongersnood, overstroming, tsunami, e.d.) Ontwikkelingshulp is bedoeld om mensen (groepen, landen, regio’s, enz.) uit de armoede te helpen Zodat ze daarna die hulp niet meer nodig hebben.

Het boek Poor Economics. Barefoot hedge-fund managers, DIY doctors and the surprising truth about life on less than $1 a day. London: Penguin Books, 2011. Hun website: http://pooreconomics.com/

Nederlandse vertaling Uitgeverij Nieuw Amsterdam 2011

Een baanbrekend boek Na The End of Poverty van Jeffrey Sachs (waarover zo dadelijk meer). En intussen ook een heel interessant nieuw boek (dank je, Mimi): De Congo Codes van Dirk-Jan Koch (voormalig 2de secretaris van de Nederlandse ambassade in Kinshasa) En Directeur van “Search for Common Ground”, een internationale organisatie gericht op conflictbeheersing.

Esther Duflo Abdul Latif Jameel Professor of Poverty Alleviation and Development Economics aan het MIT MIT: Massachusetts Institute of Technology Geboren 1972 (dus nu 42) Associate Professor in 2002, met 29 jaar Daarmee de jongste professor ooit benoemd aan het beroemde MIT

Een jaar in Rusland Als jong ‘slaafje’ van superster econoom Jeffrey Sachs Toen adviseur om de Russische post-Sovjet economie weer op poten te krijgen Zie haar commentaar op Sachs: “his optimism and his impatience” (p. 47) “The practice of development policy, as well as the accompanying debates, seems to be premised on the impossibility of relying on evidence.” (p. 47)

Over praktische vragen Gaat het in het boek, en wel in detail. B.v. is het beter in Afrika om mensen anti-malaria netten GRATIS te geven, of om ze daarvoor iets te laten BETALEN? Hoe zorg je ervoor dat de kinderen naar school gaan en daar ook daadwerkelijk iets LEREN? Hoe zorg je voor inenting van kinderen: door artsen / verplegers naar dorpen te sturen, of door de ouder 25 kg rijst te geven als ze hun kinderen laten inenten? Enz.

Abhijit Banerjee Geboren 1961 Promotor van de Ph.D. van Duflo Ford Foundation International Professor of Economics aan hetzelfde MIT. Niet getrouwd met Duflo, maar wel een relatie. En Vader van haar kind. NB: Beiden zijn wel ECONOMISTEN! (Dus het gaat over geld / winst / verlies). Maar nu over armoede…

Uitgangspunt van het boek 2 totaal tegengestelde visies over ontwikkelingshulp / - samenwerking Visie 1: negatief Visie 2: positief Banerjee / Duflo: elk van deze visies heeft bewijskracht. Dus: welke is de juiste?? Laten we ze eerst nader bekijken:

Visie 1 ‘Ontwikkelingshulp is weggegooid geld’. Want: het helpt de mensen ter plekke niet echt, of maar even, waarna de problemen blijven bestaan. Bovendien maakt het mensen in de Derde Wereld afhankelijk van onze hulp. B.v. waterputten / pompen / brandstof / technisch onderhoud. Wanneer onze hulp stopt, zijn ze net zo reddeloos overgeleverd aan het lot als voordien.

Sterke argumenten voor Visie 1 De voorbije 50 jaar zijn ettelijke miljarden in Afrika gepompt, terwijl alle waarnemers het erover eens zijn, dat de situatie van de gemiddelde Afrikaan vandaag aanzienlijk SLECHTER is dan toen. China heeft in dezelfde periode niet één cent ontwikkelingshulp gekregen, en is nu op weg om 1 van ‘s werelds grootste economieën te worden.

Visie 2 Mensen in de Derde Wereld zitten in een val, de armoede-val, waar ze zonder hulp van buiten niet uit kunnen geraken. (Door b.v. ziektes, ondervoeding, analfabetisme, droogte, aardbevingen, …) Met hulp van buiten kunnen deze landen uit de valkuil geraken en hun economieën ontwikkelen. Drinkbaar water b.v. zorgt voor gezondheid, school, werk, enz. Dé grote pleitbezorger van deze visie is:

Jeffrey Sachs (geb. 1954) Directeur van het Earth Institute aan Columbia University; speciale adviseur van de VN Secretaris-Generaal, Ban Ki Moon; Eén van de kernfiguren achter de Millennium-doelstellingen. Heeft de economieën van Bolivia en Polen weer op de been gekregen. UITGENODIGD voor bijdragen in The Economist!

Gerenommeerd voor zijn zeer invloedrijk werk, The End of Poverty (2005), Waarin hij betoogt dat extreme armoede volledig kan worden uitgeroeid tegen 2025, als Westerse landen meer ontwikkelingshulp ter beschikking stellen. Slechts voor 0,70 % van hun BNP.

Nina Munk The Idealist (New York, 2013). Een ‘biografie’ van Jeffrey Sachs. Met nadruk op zijn project THE MILLENIUM VILLAGES (Uganda en Kenia). Intussen meer dan 150 miljoen Euro verworven en geïnvesteerd. Maar Munk’s boek is tamelijk vernietigend voor het project. En alle reviewers zijn het met haar eens.

Resultaten Natuurlijk zijn de bewoners er nu beter aan toe. Maar het essentiële doel: de extreme armoede in de dorpen voor eens en voor altijd uit te roeien is op geen mijlen na gerealiseerd. In feite zijn de bewoners nog steeds straatarm. De complexiteit van de armoede-problematiek is door Sachs schromelijk onderschat, ondanks zijn kolossaal inzicht en zijn gigantische financiële bronnen.

Het lijkt er dus fel op Dat Visie 2 weinig bewijslast kan aandragen. En dat je dus de aanhangers van Visie 1 gelijk zou moeten geven. Maar dat is NIET de conclusie van Banerjee & Duflo! Hun conclusie is deze (nogmaals): “The practice of development policy, as well as the accompanying debates, seems to be premised on the impossibility of relying on evidence.” (p. 15)

What to do? “the best anyone can do is to understand deeply the specific problems that afflict the poor and to try to identify the most effective ways to intervene.” (p.15) Maar wat houdt dat in? “to understand deeply” en hoe weet je wat “the most effective way” is?? Het antwoord van Banerjee / Duflo: een wetenschappelijke bestudering (i.p.v. een ideologische stellingenoorlog). Door middel van: RCT’s. Randomized Controlled Trials Nederlands: gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken ( willekeurig geselecteerde , gelijkwaardige groepen...), met dank aan Marie-Jeanne.

Drie woorden Randomized / controlled / trials TRIALS: een lokaal experiment, b.v. hoe je ouders ertoe kunt bewegen hun kinderen tegen polio te laten inenten. B.v.: werkt het wanneer je ouders er een zak rijst voor geeft? CONTROLLED: 1 groep krijgt iets, de andere groep niet. RANDOMIZED: toewijzing aan 1 van de twee groepen is willekeurig! De uitslag van RCT is de best mogelijke informatie. Want wetenschappelijk gefundeerd.

De centrale stelling Is dus: Pas wanneer we voldoende RCT’s op ontwikkelingsgebied hebben uitgevoerd en vergeleken kunnen we iets met enige zekerheid zeggen over wat werkt en wat niet. Vergelijk de medische wetenschap: daar zijn 100.000-en RCT’s uitgevoerd… Met als resultaat: een geweldig toegenomen levensduur en levenskwaliteit van Westerse bevolkingen.

Een voorbeeld: malaria-netten Dorpen A en B zijn heel vergelijkbaar. Maar niet direct in contact met elkaar. In dorp A krijgen mensen gratis muskietennetten, in dorp B moeten ze er 0,50 Euro voor betalen. Na 3 maanden worden (plaatselijke!) waarnemers gestuurd naar de 2 dorpen. Die zijn getrained in wat ze moeten observeren. Zij brengen verslag uit, en het gebruik van de netten in de 2 dorpen wordt vergeleken. Dit is een CONTROLLED TRIAL (zonder randomisering).

Randomized Zou het volgende betekenen: In een regio zijn er 50 dorpen die heel vergelijkbaar zijn. De helft krijgt nu netten gratis, in de andere helft moeten mensen er 0,50 Euro voor betalen. En …. Randomizering betekent dat de toewijzing van een dorp aan 1 van deze 2 mogelijkheden puur op basis van kans gebeurt. Waarom? Omdat dan de kans het kleinst is dat die dorpen TOCH van elkaar zouden verschillen.

De drie I’s Ideologie / ignorantie / Inertie Een voobeeld: Acties als ‘Broederlijk delen’ en ‘11.11.11’ voeren een strijd tegen de ‘honger’. Maar hongersnood bestaat in feite niet! Er IS geen tekort aan voedsel (althans niet op dit moment). Wel een slechte verdeling van voedsel. (Zie het werk van Amartya Sen). De ideologie / ignorantie over ‘honger’! Waartegen Banerjee / Duflo zich heftig verzetten. Desalniettemin worden acties tegen ‘honger’ gevoerd….

‘scientific rigor’ Banerjee / Duflo berekenen dat een voldoende voeding bestaat uit ca. 2400 calorieën per dag, waarin 10 % calorieën uit eiwitten en 15 % uit vetten. Zo’n inname kost 22 US$ aan PPP (Purchasing Power Parity) – is nog geen 6 Euro per maand!! Wat dus goed te betalen is zelfs voor mensen in een armoede situatie van < .99 US$ per dag. B.v. in ons dorp in Mali kunnen kinderen zonder problemen worden gevoed met bananen en eieren, die beide OVERVLOEDIG aanwezig zijn! En TOCH zijn de meeste kinderen ondervoed….

Waarom? Het antwoord op die vraag wordt geleverd door na te denken over wat je zelf in een situatie van armoede zou doen. En dat is NIET wat je denkt dat je NU zou doen, vanuit de situatie van weelde. Arme mensen zijn net als wij: zij willen ook iets smakelijks, aangenaams, lekkers, eten. En zo’n voedsel is duurder en minder voedzaam… “If you are unemployed, you don’t want to eat dull wholesome food. You want to eat something a little tasty.” (p. 35) Armoede is al erg genoeg, dat je je plezier in eten niet ook nog moet vergallen…

Een menselijke basis-behoefte En bovendien willen ze zich ook een beetje amuseren…. “Generally, it is clear that things that make life less boring are a priority for the poor.” (p. 37) Voortkomend uit “The basic human need for a pleasant life” (37). Wij willen toch zelf ook niet een spartaans leven op een uitgebalanceerd dieet??

De psychologie van de schaarste Sendhil Mullainathan & Eldar Shafir: Scarcity. Why having too little means so much (New York: Times Books, 2013). Gedragseconomie (behavioral economics): hoe gedragen mensen zich WERKELIJK in economische situaties? Mullainathan (Harvard University) – werkt ook samen met Banerjee en Duflo

Daar tegenover Stellen de auteurs als voorwaarden: “a high level of scientific rigor, openness to accepting the verdict of the data, and a focus on specific, concrete questions of relevance to the lives of the poor.” (p. 16) Maar wat IS ‘scientific rigor’? Een voorbeeld: in alle culturen van de wereld verdienen grotere (langere) mensen meer dan kleinere. Waarom??

Correlatie Tussen lichaamsgrootte en inkomen. Hoezo??? Wat is hiervoor de verklaring? ‘scientific rigor’ betekent dat je probeert alle andere factoren die een rol spelen, mede te onderzoeken – en mogelijk uit te sluiten. En dan na te gaan welke factoren er overblijven. Welnu, er is één zo’n factor: de voeding van kinderen. Wanneer die voldoende en evenwichtig is, worden kinderen GROTER, en SLIMMER, en VERDIENEN ze dus meer….

Onze visie op armoede Klopt niet met de feiten. ‘Honger’ is niet het probleem. Wel: ondervoeding, tradities: gierst i.p.v. bananen en eieren!! (verkeerde) keuzes: eten dat ‘smaakt’ i.p.v. voedzaam. En (begrijpelijke) keuzes, b.v. TV i.p.v. eten (omdat er absoluut NIETS gebeurt in een afgelegen dorp). Basisbehoefte aan aangenaam leven!

Daardoor Ontstaat een ondervoedingspatroon waarin neurologische ontwikkeling van kinderen zeer sterk geremd wordt. En er geen cultuur van ‘leren’ kan ontstaan. Begint van vóór de geboorte. B.v. chronisch tekort aan ijzer en jodium: Een jaarlijkse dosis jodium (kost 7 Euro) heeft als gevolg 45 Euro meer inkomsten. Een uitstekende investering! Maar hoe weten mensen in de Derde Wereld dat? Tegen de tradities oproeien.

Wat kunnen wij doen? 1 kind ‘ont-wormen’ kost 1 Euro per jaar. Banerjee & Duflo: Kinderen die 2 jaar die behandeling ondergaan, verdienden als volwassenen 20 % meer dan kinderen die slechts 1 jaar behandeld werden. Wat neerkomt op 3.000 Euro meer inkomen over de tijdspanne van een leven.

Hoofdstuk 3: Gezondheid 2 gevaarlijke (en tegengestelde) tendenzen: “un pays sous-médicalisé” (waardoor talloze levens verloren gaan). En dan een terugval op de traditionele medicijnman (die soms goede dingen doet, en soms levenslange verminkingen veroorzaakt…) Plus: Over-medicalisering: anti-biotica voor alles en nog wat. Het psychologische mechanisme: hoop! Is in het Westen niet zo veel anders: bij chronische rugpijn proberen wij ook alles!

De rol van de overheid “Governments have a way of making easy things much less easy than they should be.” Gecopieerde (slechte) bureaucratie van de vroegere koloniaalheren. Absenteïsme (van dokters en verpleegpersoneel) in medische voorzieningen is zo’n 35 % (In India 43 %). Het personeel ziet zich als ‘overheidsambtenaar’ en een ambtenaar is een (machtig) iemand die zo’n beetje kan doen wat hij/zij wil.