Prostaatkanker Dr. Mariëtte van den Heuvel Dienst Urologie St. Andries Ziekenhuis Tielt TVDK 26 september 2013

Prostaat Waar zit die prostaat eigenlijk ?

Prostaatklier zit rondom het eerste stuk van de urethra = plasbuis, tussen blaas en sluitspier Voelbaar bij rectaal onderzoek

De anatomie van de man

Prostaat Wat doet die eigenlijk ?

Prostaatvocht is samen met vocht van de zaadblaasjes onontbeerlijk voor sperma werking Prostaat maakt PSA = eiwit = meetbaar bij bloedonderzoek

De anatomie van de man

En dan ? Prostaat kan vergroten en zo soms plasproblemen veroorzaken Prostaat kan ontsteken Prostaat kan een kwaadaardige tumor = kanker ontwikkelen

Hoe weten we wat ? Rectaal onderzoek = rectaal toucher PSA transrectale echo + evt biopsiename

Hoe weten we wat ? Rectaal toucher PSA transrectale echografie + evt biopsiename

PSA Niet specifiek, mogelijke andere oorzaken van psa stijging Oplopend met de leeftijd Geen “ cut-off “ waarde

Oplopend PSA 50 jaar PSA 2,5 60 jaar PSA 3,5 70 jaar PSA 4,5

Hoe weten we wat ? Rectaal toucher PSA Transrectale echografie + evt biopsiename

Iets beters ? PSA densiteit ( volume ) PSA snelheid van stijging/verdubbeling PSA vrij/totaal Urinetest PCA 3 MRI Kan allemaal alleen maar helpen

Rectaal toucher, echo met biopsie en PSA samen geven de diagnose

Voorkomen is beter dan genezen, maar helaas.........

Staging CT scan om klieren uit te sluiten Botscan bij klachten of PSA > 20 MRI om lokale uitbreiding in kaart te brengen

Prostaatkanker Moeten we ernaar zoeken of niet ?

Vroeger, vóór 1980 Geen PSA Klachten van de uitzaaiingen Verder gevorderd stadium Vaak sombere prognose

Nu, sinds PSA Klachtenvrij Vroeg stadium Behandeling op tijd, maar met mogelijk belangrijke gevolgen !

Prostaatkanker = frequent ! In België : 161/100.000 per jaar, meest frequent voorkomende kanker bij mannen Derde doodsoorzaak tgv kanker bij mannen na long en darmkanker 1400 overlijdens per jaar

50 % van de 50-jarigen 80 % van de 80- jarigen familiale belasting ras

Dus zou je zeggen : natuurlijk moeten we ernaar zoeken !

Maar : Veel prostaatkankers zijn traag groeiend, weinig agressief, NIET de doodsoorzaak, dus eigenlijk ongevaarlijk 80 % van de 80-jarigen, maar die sterven MET, en niet DOOR hun prostaatkanker Er worden veel letsels gevonden die we niet moeten behandelen

En : Behandeling is niet altijd zonder gevolgen ! Afhankelijk van het soort behandeling : plasklachten, incontinentie, impotentie............

Dus..... Moeten we er nu actief naar zoeken of niet ?

1400 mannen screenen 200 prostaatpunctiebiopsies 50 radicale prostaatoperaties 1 prostaatkankersterfte wordt voorkomen

Maar wel: vermindering van het voorkomen van metastasen ! na 6 à 10 jaar follow-up

Sinds PSA Veel vroeger stadium, veel meer orgaanbeperkt en dus te genezen

Uitdaging Dié kankers vinden die belangrijk zijn ! De andere opvolgen, maar dat is ook psychologisch niet altijd makkelijk !

Behandeling Behandeling gelokaliseerde prostaatkanker = curatief, met de bedoeling te genezen Behandeling uitgebreide en gemetastaseerde prostaatkanker = palliatief, met de bedoeling zo lang mogelijk stabiel en comfortabel te houden

Curatief = Radicale Heelkunde Radiotherapie

Palliatief Hormonaal Chemotherapie Radiotherapie

Bedankt !

Hoe voorkomen ?