Indigo Preventie Preventieafdeling van de Parnassia Groep, GGZ instelling

Programma Intro Risico- & beschermende factoren Hoe signaleer je en waar moet je op letten? Regionale verwijzing Indigo & Youz

Belangrijk, want… Rotterdam heeft opdracht gegeven om te onderzoeken welke factoren nu echt belangrijk zijn in het voorkomen of ontstaan van problematiek op latere leeftijd. Daar is dit factorenmodel uitgekomen. Van daaruit is een top 17 gemaakt. Ouderlijke psychopathologie komt vanuit onderzoek op nummer 2 van factoren die ervoor kunnen zorgen dat er op latere leeftijd eea ontstaan is.

KOPP KVO Quiz

Hoeveel ouders met psychische aandoening of verslaving zijn er in Nederland (op jaarbasis) ? 102.000 263.000 405.000 A B C

Hoeveel ouders met psychische aandoening of verslaving zijn er in Nederland (op jaarbasis) ? 102.000 263.000 405.000 A B C

3 meetingen, vanaf 2007 en dezelfde groep mensen gevolgd. Unieke data. En hieruit wordt kopp data gehaald. Naar aanleiding van jullie informatie: hoe traject met kinderen verlopen terugvragen.

Hoeveel kinderen en jongeren groeien op met een ouder met psychische problemen? A B

Hoeveel kinderen en jongeren groeien op met een ouder met psychische problemen? A B

A B 577.000 kinderen onder 18 jaar, waarvan: 423.000 < 12 jaar Hoeveel kinderen en jongeren groeien op met een ouder met psychische problemen? 577.000 kinderen onder 18 jaar, waarvan: 423.000 < 12 jaar (Factsheet KOPP KVO, Trimbos 2012) A B Ouders hadden: stemmingsstoornis, angststoornis (exclusief specifieke fobie) of ADHD NIET meegenomen: andersoortig psychisch probleem zoals een psychose, eetstoornis, schizofrenie of borderline Voor verslaving is alcohol- en drugsafhankelijkheid (niet problematisch gebruik en misbruik) meegenomen. Minder zware criteria, minder streng diagnostisch instrument. LET OP: deze berekening betreft ondergrens van aantal KOPP KVO kinderen!

Hoeveel kinderen? 1 op 6 , ofwel 4 tot 5 in 24-30 kk schoolklas A B

En in Rotterdam?

In Rotterdam/ Rijnmond? Rotterdam: 122.399 kinderen tussen 0-18 jaar totaal Rotterdam-Rijnmond: 257. 472 kinderen tussen 0-18 jaar totaal 1 op 6 betekent: Rotterdam: 20.400 Rotterdam- Rijnmond: 42.912 kopp/kvo-kinderen A B Ouders hadden: stemmingsstoornis, angststoornis (exclusief specifieke fobie) of ADHD NIET meegenomen: andersoortig psychisch probleem zoals een psychose, eetstoornis, schizofrenie of borderline Voor verslaving is alcohol- en drugsafhankelijkheid (niet problematisch gebruik en misbruik) meegenomen. Minder zware criteria, minder streng diagnostisch instrument. LET OP: deze berekening betreft ondergrens van aantal KOPP KVO kinderen!

Hoeveel van deze kinderen ontwikkelen zelf problemen? 1 op 2 1 op 3 1 op 5 A B C

Hoeveel van deze kinderen ontwikkelen zelf problemen? 1 op 3 B En: Beide ouders psychische problemen? 66% kinderen ontwikkelt zelf psychische stoornis (Bool, Van der Zanden, Smit & Bohlmeijer, 2007) In deze gezinnen 3 X meer kans op kindermishandeling (Verdurmen, e.a., 2007; Nemesis, 2008)

KOPP/KVO gezinnen

Balansmodel van risico en beschermende factoren Significante toename kans op problemen bij kind door cumulatie risicofactoren én beperkte aanwezigheid beschermende factoren (Hosman, Van Doesum, & Van Santvoort, 2009)

Risicofactoren ouder-kind relatie Weinig aandacht van de ouder Een onveilige hechting met de ouder Geringe betrokkenheid tussen ouder en kind Weinig zicht van de ouder op het doen en laten van het kind Agressie en kindermishandeling in het gezin Inadequate opvoedstrategieën en slecht voorbeeldgedrag van ouders

Risicofactoren relatie ouders Huiselijk geweld Ouders hebben voortdurend ruzie Financiële problemen Familiegerelateerde levensgebeurtenissen zoals opname in kliniek De afwezigheid van een gezonde ouder die zorg draagt voor de kinderen

Risicofactoren Ouder Ziekte is ernstig en in hoge mate chronisch Comorbiditeit Béide ouders hebben een psychisch probleem en/of verslaving

Risicofactoren Ouder Opvoedgedrag; autoritair, permissief, of verwaarlozend i.p.v. autoritatief opvoedgedrag betrokken, liefdevol met duidelijke grenzen en regels

Risicofactoren Kind 1 Genetische aanleg / kwetsbaarheid Weinig zelfvertrouwen Ontbreken cognitieve en sociale vaardigheden Gebrek aan kennis over ziekte ouder Mate van overnemen van rol en taken ouders: parentificatie

Risicofactoren Kind 2 Een jonge leeftijd: hoe jonger, hoe groter de invloed van de ouder Psychische/verslavingsstoornissen & zwangerschap: invloed op ontwikkeling foetus en het functioneren van (toekomstige) kinderen Negatieve cognities m.b.t. ziekte ouder: schuldgevoelens, schaamte, gevoel de enige te zijn met dit probleem Geslacht

Beschermende factoren Ondersteuning door andere ouder Sociale steun binnen & buiten het gezin Sociale, cognitieve & probleemoplossende vaardigheden Voldoende informatie over ouderlijke problematiek Positieve ouder-kind interactie Karakter kind: veerkrachtig

Signaleren & Verwijzen

Signalen? Tools: Signalenkaart KOPP-KVO Ouderschapspraatpapier – in kaart brengen en bespreekbaar maken Richtlijn KOPP KVO voor de Jeugdzorg http://www.richtlijnenjeugdhulp.nl/kopp/ www.koppkvo.nl Parnassia Academie: kindcheck (e-learning) Mogelijkheid voor presentatie in team (wijkteam, CJG, GGZ Team)

Familie-adviesgesprekken Doelen Versterking van de rol als opvoeder van de patiënt en verkleinen van het risico op het ontstaan van eigen psychische klachten en problematiek bij hun kinderen of het verminderen van reeds ontstane problematiek door. Vergroten van opvoedingsvaardigheden van ouders. Vroeg-detectie van problemen bij kinderen/familieleden van patiënten en waar nodig organisatie van hulp  Doelgroep Mensen woonachtig in Rotterdam: vanuit gemeentelijke financiering, waarin we bovenstaande bespreken. Dit kan ook samen met de verwijzer. Patiënten van Parnassia groep. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de patiënten die worden behandeld in de specialistische zorg (maximaal 5 gesprekken) en die in de basis GGZ (1 gesprek). We kunnen ook samen met jullie het gesprek uitvoeren! Steekwoorden; Verschillen tussen kinderen, ze hebben niet allemaal evenveel last van de problemen van de ouders Psychische problemen kunnen opvoeden moeilijker maken Gesprek vanuit een positieve insteek Ouders ondersteunen Door deskundige medewerkers Schaamte en schuld wegnemen Taboe normaliseren Ouder stimuleren om te praten over de psychische problemen

Opvoeding/ouders & kinderen 0-8 Ouder-baby interventie: ouders van baby’s van 0-1 jaar Doel: De band tussen ouder en kind versterken. Vaak voor ouder(s) met depressie. Huisbezoeken (7 a 8 keer). https://www.youtube.com/watch?v=apzXGEbZht0 Video-feedback Intervention to promote Positive Parenting and Sensitive Discipline (VIPP-SD): ouders van kinderen 1-4 jaar Doel: Vergroten van sensitiviteit in de opvoeding voor ouders met GGZ problematiek. Huisbezoeken (8 keer). >> er kan doorlopend worden aangemeld Pittige Jaren Doel: ondersteuning bieden aan ouders omtrent opvoeding van jonge kinderen met gedragsproblemen 14 groepsbijeenkomsten. Uitleg Trainingen Specifieke flyers van elke interventie met uitgebreide uitleg zijn per mail bij ons op te vragen. · Ouder Baby Interventie (ouder(s) van 0-1 jarigen) Een interventie voor depressieve ouder(s) die net een baby hebben gekregen. Als een ouder niet zo lekker in zijn vel zit en diegene is net ouder geworden, is dat behoorlijk zwaar. De trainer helpt de band tussen ouder en kind te versterken. Dit wordt gedaan door middel van o.a. het maken van video-opnames en deze bespreken tijdens huisbezoeken. Zo kan de ouder leren om op de juiste manier te reageren op de signalen die het kind afgeeft, zodat zij beiden die hechte band krijgen, die zo nodig is voor een goede ontwikkeling. De interventie bestaat uit 8 a 10 huisbezoeken van 1 a 1,5 uur. · VIPP-SD (ouder(s) van 1-4 jarigen) VIPP-SD is gericht op ouders met psychische problemen die in behandeling zijn bij de GGZ. VIPP-SD richt zich op ouderfactoren betreffende de opvoeding. Het doel van Video-feedback Intervention to promote Positive Parenting and Sensitive Discipline (VIPP-SD) is het verminderen van externaliserende gedragsproblemen bij kinderen door het versterken van ouderlijke sensitiviteit en het bevorderen van consistente maar sensitieve disciplinering. De interventie bestaat uit 6 a 7 huisbezoeken van 1 a 1,5 uur. · Moeder-Kind interventie (4-6 jaar) Een interventie voor moeders én kinderen die getuige zijn geweest van huiselijk geweld en waarbij de thuissituatie stabiel is. De groep bestaat uit 8 bijeenkomsten van 1,5 uur. Locatie: afhankelijk van het aantal aanmeldingen, kan deze groep overal in Rotterdam gegeven worden. Meestal wordt deze gegeven in Rotterdam Zuid. · PIEP zei de Muis (4-8 jaar) Een training voor kinderen die extra steun nodig hebben omdat ze thuis of in hun directe omgeving veel meemaken op het gebied van stress en spanningen. Bijvoorbeeld door een inbraak of brand, als een ouder ernstig ziek is of depressief is, of er sprake is van een scheiding, ruzie of geweld. Andere voorbeelden waar u aan kunt denken: als iemand komt te overlijden of bij een ernstig ziek broertje of zusje. Op een stoere en leuke manier leren zij vaardigheden zoals contact leggen met andere kinderen, opkomen voor jezelf, omgaan met emoties. De groep bestaat uit 8 bijeenkomsten van 1,5 uur én ouderbijeenkomsten. · Fijn:VRIENDEN training (6-8 jaar) De fijn:vriendentraining is een programma voor kinderen met angst-, en somberheidsklachten. De training bestaat uit 8 bijeenkomsten van anderhalf uur, waarin de kinderen spelenderwijs leren hoe om te gaan met situaties die spanning en angst oproepen. Omgaan met gevoelens, herkennen van lichaamsseintjes, ontspanning en het omzetten van negatieve naar positieve gedachten staan centraal in de training. · Let op de Kleintjes (6-12 jaar) Deze training is voor kinderen die getuige zijn geweest van huiselijk geweld en waarbij de thuissituatie stabiel is. Na afloop van de interventie hebben de kinderen minder negatieve gevoelens en ervaren ze meer sociale steun en acceptatie. De groep bestaat uit 8 bijeenkomsten van 1,5 uur. · Empowerment groep voor vrouwen Voor vrouwen die huiselijk geweld hebben meegemaakt. Deze wordt in Rotterdam parallel aan bovenstaande kindergroep let op de kleintjes gegeven, zodat de moeders van deze kinderen makkelijk kunnen deelnemen. Hij is echter ook voor andere vrouwen die huiselijk geweld hebben meegemaakt. · KOPP Doe-Praat groep (8-12 jaar) Een lotgenotengroep voor kinderen die een ouder hebben met psychische problemen of verslavingsproblemen. Zij ervaren in de groep (h)erkenning, mogen praten over hun ervaringen ten aanzien van de ziekte van hun ouder en oefenen met het opdoen van diverse vaardigheden als assertiviteit, vragen om steun en herkennen van gevoelens. Na afloop van de interventie hebben de kinderen minder negatieve gevoelens en ervaren ze meer sociale steun en acceptatie. De groep bestaat uit 8 bijeenkomsten van 1,5 uur én een ouderbijeenkomst. · Plezier op School (groep 8 leerlingen) ‘Plezier op School’ is een tweedaagse training voor aanstaande brugklassers die op de basisschool moeite hebben gehad met sociale situaties en/of die gepest zijn. In de training leren de kinderen onder andere opkomen voor zichzelf, omgaan met pestsituaties, ontspanningsoefeningen, hoe je een gesprek aangaat en positiever denken. · VRIENDEN training (8-12 jaar) De vriendentraining is een evidence based programma voor kinderen met angst-, en somberheidsklachten. De training bestaat uit 8 a 10 bijeenkomsten van anderhalf uur, waarin de kinderen leren hoe om te gaan met situaties die spanning en angst oproepen. Omgaan met gevoelens, herkennen van lichaamsseintjes, ontspanning en het omzetten van negatieve naar positieve gedachten staan centraal in de training. · Alles Kidzzz (8-12 jaar) De individuele “Alles Kidzzz” is bedoeld voor kinderen die externaliserend gedrag laten zien, zoals woede-uitbarstingen. Gedurende de training verbeteren kinderen hun sociale cognities, zelfbeeld en vermogen tot woederegulatie, en ontwikkelen alternatief prosociaal gedrag. De training bestaat uit acht wekelijkse bijeenkomsten van 45 minuten met het kind op school onder schooltijd. Daarnaast houdt de preventiedeskundige gesprekken met ouders en leerkracht. · VRIENDEN training (12-16 jaar) oproepen. Omgaan met gevoelens, herkennen van lichaamsseintjes, ontspanning en h

Risicogroepen: KOPP/KVO 4-16 Piep zei de muis (4-8 jaar) of Billy Boem (8-12) Doel: kinderen met stress thuis (huiselijk geweld, psychiatrie ouders, armoede etc) 8 bijeenkomsten, 1,5 uur https://www.youtube.com/watch?v=K3qa_zCRWo4 Training kopp/kvo Doe praat (8-12 jaar, 12-16, 16-23 jaar) Doel: voor kinderen met een ouder met psychische problemen of verslavingsproblematiek. Kind hoeft zelf geen problemen te hebben. Youz geeft de groepen 12+ https://www.youtube.com/watch?v=w_YD2FLdsV4 Steekwoorden; Onderbouwde interventies Aansluitend op ervaringen van de kinderen Praktisch, veel oefenen Ruimte voor vragen Voor jezelf opkomen aanleren Vrienden en POS  helpend denken Ouderbijeenkomsten bij alle trainingen Voor moeders ook optie om LODK alleen in moedergroep te volgen Uitleg over ziekte van ouder Lotgenoten Herkenning van eigen ervaringen van de kinderen Spelenderwijs Gefinancierd door gemeenten (het is onderdeel van een aanpak op basisscholen en de wijk erom heen: het verminderen van sociaal-en emotionele en verslavingsproblematiek)

Kopp/Kvo groepen 12-15 jaar en 16-23 jaar 8 wekelijkse bijeenkomsten Anderhalf uur van 17.00u tot 18.30u en 19.00u tot 20.30u Max. 8 jongeren in de groep 2 begeleiders (behandelaar & preventiewerker) Vaste onderdelen Ouderbijeenkomst Digitaal aanmelden via de Youz website: www.youz.nl

Overig aanbod voor kinderen met lichte klachten (Fijn)Vrienden (6-8, 8-12, 12-16) Doel: kinderen met lichte angstklachten 8 a 10 bijeenkomsten van 1,5 uur Planning vrienden 8-12 vanaf ma 24 sept in CJG Eudokia Alles Kidzzz (8-12) Doel: kinderen die snel boos worden 8 individuele bijeenkomsten op school Rots & Water (6-8, 8-12, 12-16) Doel: kinderen leren op een betere manier voor zichzelf op te komen. 8 bijeenkomsten van 1,5 uur, kan losse groep zijn of op school Ik kies voor zelfcontrole (8-12) Doel: Kinderen die snel boos worden. >> er starten doorlopend trainingen. Plezier op School alleen in de zomervakantie. Steekwoorden; Onderbouwde interventies Aansluitend op ervaringen van de kinderen Praktisch, veel oefenen Ruimte voor vragen Voor jezelf opkomen aanleren Vrienden en POS  helpend denken Ouderbijeenkomsten bij alle trainingen Voor moeders ook optie om LODK alleen in moedergroep te volgen Uitleg over ziekte van ouder Lotgenoten Herkenning van eigen ervaringen van de kinderen Spelenderwijs Gefinancierd door gemeenten (het is onderdeel van een aanpak op basisscholen en de wijk erom heen: het verminderen van sociaal-en emotionele en verslavingsproblematiek)

Overig aanbod voor kinderen met lichte klachten Plezier op School (aankomend brugklassers) Doel: kinderen die overgang naar het VO erg spannend vinden 2 hele dagen in de zomervakantie KIES-training (8-12 of 12-16) Doel: helpen om echtscheiding tussen ouders een plek te geven 8 bijeenkomsten >> er starten doorlopend trainingen. Plezier op School alleen in de zomervakantie. Steekwoorden; Onderbouwde interventies Aansluitend op ervaringen van de kinderen Praktisch, veel oefenen Ruimte voor vragen Voor jezelf opkomen aanleren Vrienden en POS  helpend denken Ouderbijeenkomsten bij alle trainingen Voor moeders ook optie om LODK alleen in moedergroep te volgen Uitleg over ziekte van ouder Lotgenoten Herkenning van eigen ervaringen van de kinderen Spelenderwijs Gefinancierd door gemeenten (het is onderdeel van een aanpak op basisscholen en de wijk erom heen: het verminderen van sociaal-en emotionele en verslavingsproblematiek)

Doorverwijzing Voor meer informatie/aanmelden: Indigo Preventie:088-357 1700 https://www.indigo.nl/hulpaanbod/cursussen-en-activiteiten/ preventie@indigorijnmond.nl Doorverwijzing