Ondernemingsrecht in de Lage Landen Loyauliteitsstemrecht in België Marieke Wyckaert 20e congres Instituut voor Ondernemingsrecht Groningen – 16-17 november 2018

Stemrecht in de NV en de BV vandaag: 1S1V Vandaag is het leven in België eenvoudig (althans op dit vlak): “1S1V” is een ongeveer absoluut beginsel BVBA: Elke aandeel heeft een gelijke kapitaalwaarde, stemrecht proportioneel met kapitaalwaarde en dezelfde winstrechten 1 uitzondering: aandelen zonder stemrecht, wettelijk bevoorrecht, soms verplicht stemrecht  zo streng geregeld dat ze nauwelijks voorkomen NV Uitgangspunt: alle aandelen met dezelfde kapitaalwaarde hebben eenzelfde stemrecht Preferenties op vlak van vermogensrechten zijn toegelaten, maar aparte noteringslijn bij notering Aandelen zonder stemrecht zijn wettelijk bevoorrecht, soms verplicht stemrecht  zo streng geregeld dat ze nauwelijks voorkomen Ontsnappingsventiel: winstbewijzen

Stemrecht in het WVV* - BV en niet-genoteerde NV - 1 Minstens 1 aandeel en minstens 1 aandeel dat stemrecht heeft (art. 5:40) Default: elk aandeel heeft één stem en een gelijk winstrecht (art. 5:41 en 5:42) Statutaire afwijkingen: Op stemrecht: alle variaties toegelaten (geen stemrecht, onbeperkt meervoudig stemrecht, voorwaardelijk stemrecht, gelaagd stemrecht) Aandelen zonder stemrecht verwerven van rechtswege stemrecht in een aantal gevallen (bv. soortwijziging) Op winstrecht: alle variaties toegelaten, op voorwaarde dat geen enkel aandeel volledig wordt uitgesloten van de winst Soorten van aandelen: elk aandeel of elke reeks van aandelen waaraan andere rechten zijn verbonden dan aan een ander aandeel of een andere reeks (art. 5:48) – vetorecht van 25% van elke soort voor wijzigingen van deze rechten Alleen algemene vergadering kan nieuwe soort uitgeven (art. 5:136) *Wetsontwerp nr. 3199 (2017-2018), in eerste lezing goedgekeurd in commissie

Stemrecht in het WVV* - BV en niet-genoteerde NV - 2 Minstens 1 aandeel en minstens 1 aandeel dat stemrecht heeft (art. 7:46) Default: elk aandeel heeft één stem en winstrecht proportioneel aan zijn kapitaalwaarde (art. 7:51 en 7:48) Statutaire afwijkingen: Op stemrecht: alle variaties toegelaten (geen stemrecht, onbeperkt meervoudig stemrecht, voorwaardelijk stemrecht, gelaagd stemrecht) (art. 7:52) Aandelen zonder stemrecht verwerven van rechtswege stemrecht in een aantal gevallen (bv. soortwijziging) (art. 7:57) Op winstrecht: alle variaties toegelaten, op voorwaarde dat geen enkel aandeel volledig wordt uitgesloten van de winst Soorten van aandelen: elk aandeel of elke reeks van aandelen waaraan andere rechten zijn verbonden dan aan een ander aandeel of een andere reeks (art. 7:60) – vetorecht van 25% van elke soort voor wijzigingen van deze rechten Alleen algemene vergadering kan nieuwe soort uitgeven (art. 7:201) Uitgifte van winstbewijzen blijft mogelijk (art. 7:58 – 7:59) Laat inbreng van arbeid toe in een kapitaalvennootschap Liberaal regime (stemrecht of niet is statutaire kwestie), maar wettelijke stemkracht beperking en van rechtswege stemrecht in een aantal gevallen (bv. soortwijziging) *Wetsontwerp nr. 3199 (2017-2018), in eerste lezing goedgekeurd in commissie

Bron: http://chainconnection.com

Stemrecht in het WVV* - genoteerde NV - 1 Genoteerde NV = vennootschap waarvan de aandelen zijn genoteerd op een gereglementeerde markt (art. 1:1) Stemrecht proportioneel met kapitaalwaarde is dwingend recht (art. 7:51 – 7:52)  geen meervoudig stemrecht Maar wel loyauliteitsstemrecht: beloning van lange(re) termijn-aandeelhouderschap (art. 7:53) door verdubbeling van het stemrecht naar Frans model Pas op met berekening: 10 stemmen op 100 die verdubbelen worden 20 stemmen op 110 of 18,18% Verkrijgingsvoorwaarden: Volgestorte aandelen Ingeschreven gedurende twee ononderbroken jaren als aandeelhouder op naam Termijn vangt aan vanaf de inschrijving, zelfs als de IPO/de invoering van het dubbel stemrecht van later dateert Bonusaandelen (omzetting van reserves in kapitaal) voor houders van aandelen met dubbel stemrecht verkrijgen meteen dubbel stemrecht w

Stemrecht in het WVV* - genoteerde NV - 2 Verlies van dubbel stemrecht Bij omzetting in gedematerialiseerd effect Bij overdracht van eigendom  Recht verbonden aan de persoon van de aandeelhouder en niet aan het aandeel Aandelen met dubbel stemrecht zijn geen afzonderlijke soort Dubbel stemrecht kan niet ten gelde worden gemaakt Uitzonderingen: dubbel stemrecht blijft behouden Bij overdrachten in familiale context (erfopvolging, vereffening van huwelijksvermogensstelsel, overdracht (tegen betaling of als gift) aan erfgerechtigde) + (de)certificering Bij intra-groepsoverdrachten (overdracht tussen vennootschappen van dezelfde controlerende aandeelhouder(s) of tussen deze vennootschappen en de controlerende aandeelhouder(s)) + (de)certificering Controlewijziging over aandeelhouder-rechtspersoon is overdracht en dus verlies van dubbel stemrecht, tenzij ten gunste van echtgenoot of erfgerechtigde Bij fusie of splitsing ononderbroken voorzetting mits opgenomen in statuten verkrijgende vennootschap

Stemrecht in het WVV* - genoteerde NV - 3 Aandachtspunten Hoe invoeren*? Heeft aanleiding gegeven tot zware discussies Landing op 2/3 meerderheidsvereiste (andere statutenwijzigingen vereisen 75%) – rechtvaardiging? IPO: eerst eventueel meervoudig stemrecht afschaffen (met 75%) en vervolgens dubbel stemrecht invoeren (met 2/3) Voortdurend wisselende situatie met nood aan zware monitoring Een aandeelhouder kan vervulling van de voorwaarden voor zichzelf monitoren, maar heeft niet in de hand wat andere aandeelhouders doen Dubbel stemrecht en verplicht bod Richtlijn 2004/25/EG, art. 5: verplicht bod bij overschrijding, door verwerving, van een door de lidstaten vast te stemmen % van aandelen met stemrecht (België: 30% van de aandelen = gelijk aan 30% van de stemrechten) Wat als een aandeelhouder actief of passief de drempel overschrijdt louter en alleen door het dubbel stemrecht? * Algemene regel voor meerderheidsberekening: neutralisering van onthoudingen

Stemrecht in het WVV* - Genoteerde NV Geef trouwe aandeelhouders dubbel stemrecht Philippe Lambrecht, secretaris-generaal VBO 10 maart 2017 ”Dubbel stemrecht voor trouwe aandeelhouders geeft ondernemingen een instrument om plannen uit te werken op lange termijn” https://moneytalk.knack.be/geld-en-beurs/beleggen/geef-trouwe-aandeelhouders-dubbel-stemrecht/article-normal-825301.html https://www.tijd.be/dossier/weekboekondernemen/De-stille-afbraak-van-de-aandeelhoudersdemocratie/10020179?f=e359bad3-775e-405d-8cac-72930ce1ffc1&utm_medium=email&utm_source=SIM

Stemrecht in het WVV* - Genoteerde NV De stille afbraak van de aandeelhoudersdemocratie Stefaan Michielsen, senior writer 9 juni 2018 ”Met het voorstel om een dubbel stemrecht in te voeren voor een loyale aandeelhouder in de beursgenoteerde vennootschap, wordt de jarenlange beweging naar meer aandeelhouders- democratie omgekeerd” https://www.tijd.be/dossier/weekboekondernemen/De-stille-afbraak-van-de-aandeelhoudersdemocratie/10020179?f=e359bad3-775e-405d-8cac-72930ce1ffc1&utm_medium=email&utm_source=SIM

Stemrecht in het WVV* - Genoteerde NV Dubbel stemrecht verkracht het principe one share one vote Bernard Thuysbaert, managing partner Deminor 14 juni 2018 ”De verankering van een bedrijf kan perfect zonder dubbel stemrecht. Je moet niet absoluut 50 procent + één aandeel in handen te hebben om een beursgenoteerde onderneming aan te sturen” https://moneytalk.knack.be/geld-en-beurs/beleggen/dubbel-stemrecht-verkracht-het-principe-one-share-one-vote/article-opinion-1161081.html https://www.tijd.be/dossier/weekboekondernemen/De-stille-afbraak-van-de-aandeelhoudersdemocratie/10020179?f=e359bad3-775e-405d-8cac-72930ce1ffc1&utm_medium=email&utm_source=SIM