De ethiek van de publieke sector Den Uyl lezing 2006 Margo Trappenburg

Professional oude stijl Weet het beter dan de patiënt/leerling. Behandelt/onderwijst op ‘sfeereigen criteria’ (verdienste, behoefte) Is geen zakenman, maakt geen reclame.

Gedragsregels voor artsen 1936 “Iemand, die geen roeping voelt voor het geneesheerschap, kan het niet ten volle goed uitoefenen. Geneesheer zijn wil zeggen dienaar zijn, dienaar van den zieken mensch.” “Een beroep als het onze moet niet met dat van een handelsman over één kam geschoren kunnen worden; een medicus die graag reclame maakt doet beter, evenals zijn collega, wien het alleen om geld verdienen te doen is, in den handel te gaan, waar zijn karakter en gaven meer tot hun recht kunnen komen dan in de medische praktijk.” “Zoo nadrukkelijk mogelijk moeten wij aanstonds als onze meening hier neerschrijven, dat wanneer een arts, in welke mate of in welk opzicht dan ook, er toe meewerkt om de aandacht van het publiek op zich te vestigen, hij een daad begaat die strijdt met de eerste beginselen van de medische ethiek.”

Professional oude stijl Weet het beter dan de patiënt/leerling. Behandelt/onderwijst op ‘sfeereigen criteria’ (verdienste, behoefte) Is geen zakenman, maakt geen reclame. Is zuinig met publieke middelen. Verbetert tussen de bedrijven door.

Professional nieuwe stijl Gaat uit van de vraag van de ‘klant’.

Professional nieuwe stijl houdt rekening met oneigenlijke criteria Ongelijkheid tussen patiënten … Op de website van de Nederlandse Patiënten en Consumenten Federatie “Onlangs ontving de NPCF een bericht dat een ziekenhuis voorrang geeft aan verzekerden van een voorkeursverzekeraar. Verzekerden van deze zorgverzekeraar worden binnen een paar dagen geholpen. (..) Het ziekenhuis mag afspraken maken met zorgverzekeraars over levertijden. (…) Het mag er echter niet toe leiden dat andere verzekerden langer moeten wachten op hun behandeling.”

Professional nieuwe stijl Moet zijn marktaandeel beschermen. Investeert in uiterlijk vertoon. Moet permanent nadenken over zijn functioneren.

Professional nieuwe stijl Gaat uit van de vraag van de ‘klant’. Moet rekening houden met oneigenlijke criteria (bv. verzekeringsstatus). Moet marktaandeel beschermen en klanten binnenhalen. Investeert in uiterlijk vertoon. Is veel tijd kwijt met meten, registreren en verbeteren.

Burger oude stijl Afhankelijkheid. Bang voor consequenties van vragen en klagen. Beziet eigen behoeften in relatie tot die van anderen. Vertrouwt professionals.

Burger nieuwe stijl Is niet afhankelijk, stapt op als het hem niet zint. Zij die niet klagen en vragen worden overgeslagen. Kiest zorg en onderwijs op eigen individuele maat. Heeft recht op het beste voor zichzelf. Wantrouwt professionals.

Stand van zaken De moderne professional en de burger nieuwe stijl bestaan nog maar gedeeltelijk (cijfers Nederlands Huisartsen Genootschap, Inspectie rapporten, SCP cijfers).

Het grote meedenken

Patroon Wantoestand wordt ontdekt en bekritiseerd. Kritiek wordt direct omarmd door institutie/elite. Aanpassing vindt plaats. Kritiek gaat door. Institutie blijft aanpassen als het allang niet meer nodig is.