Eenzaamheid Truus de Witte 28 mei 2019, Heerenveen Welkom Truus de Witte, Fries Sociaal Planbureau Kort iets over eenzaamheid vertellen, daarna in dialoog Belangrijk: eenzaamheid heeft álles met omgeving te maken Truus de Witte 28 mei 2019, Heerenveen

Eenzaamheid… wat is dat eigenlijk? Alle leeftijden, vele gezichten, alle tijden, maar nú volop in de aandacht Definitie: hoeveelheid en aard contacten voldoet niet aan behoefte “Kern: “Ik word niet gezien, gehoord… ik doe er niet toe, ben nutteloos!” Alleen voelen Eenzaam voelen Vereenzaming Sociaal isolement Let op: samenstelling bevolking verandert! Eenzaamheid is van alle tijden. Nu zelfredzaamheid, belangrijk thema van de huidige maatschappelijke dialoog. Eerst onszelf. Lukt dat niet, dan beroep op omgeving. Als ontoereikend, professionele hulp. De hoeveelheid en de aard van de contacten voldoet niet aan de verwachting van de persoon. Dit is de definitie die overal gebruikt wordt. Dus te weinig sociale contacten, en te weinig emotionele aansluiting. En dat is een lévensbehoefte! Gradaties: Alleen voelen, gecompenseerd ándere groepen. Eenzaam voelen, idem. Vereenzaming: vást zitten, geen uitkomst, overal bevestigd. Sociaal isolement: sluit je af, wanhoop (of buitengesloten: raar, fout, eng, duur, lastig). Alle leeftijden, maar bij ouderen existentieel – en we krijgen de komende jaren met dubbele vergrijzing te maken!

Vergrijzing: 65+: in 2015 1 op 5, in 2030 1 op 4 Friezen Langer thuis: 92% van 75+ woont zelfstandig, 66% van 90+ 21% van 75-84 en 61% van 85+ zorgvraag (2011-2015) Dementie: Heerenveen nu 940, over 20 jaar 1500, 2/3 woont thuis Alleenstaanden: Groei eenpersoonshuishoudens, Grote groep oudere vrouwen met laag inkomen Mantelzorg: Eén 85+ nu 15 mantelzorgers, over 20 jaar 6 of 5 Mantelzorg door 75+ het zwaarst Vergrijzing: eenzaamheid bij ouderen: netwerk, gezondheid, mobiliteit, rijbewijs, geen beroep meer, digitaal aan de zijlijn, niet geleerd om te praten, oorlog in herinnering, rusthuis gaat niet door. Twee groepen ouderen: jongere ouderen (65-75/80) en oudere ouderen (75/80-100+) Langer thuis: beleid én wens van veel ouderen. Beleid geldt voor méér groepen.

% Fryslân matig ernstig eenzaam (GGD Fryslân 2017) GGD Fryslân meet om de vier jaar a.h.v. stellingen. Niet de ernst, de lengte, wat het oproept, op welk gebied. Maar onvrijwillige eenzaamheid. Gesprek nodig om te weten wat het inhoudt voor de persoon. We zien dat eenzaamheid bij alle leeftijdsgroepen is gestegen.

% Nederland eenzaam naar opleiding (CE 2016) Opleiding heeft veel invloed, hier de landelijke cijfers. Mogelijkheden, financiën, netwerk, kennis, vaardigheden, alles kan meespelen.

Eenzaamheid, gehinderd in sociale contacten (GGD Fryslân, 2016) Hier wordt Heerenveen vergeleken met Fryslân. Vrijwel gelijk, maar het hoge percentage is ernstig! Eenzaamheid is niet altijd alarmerend, het is ook een recht: bezinking, verdieping, wat doet ertoe? Maar wél actie bij: Personen die lijden onder eenzaamheid, en wegzakken in wanhoop en isolement Personen van wie we kunnen weten dat ze buiten de boot dreigen te vallen, dus die niet het ‘kapitaal’ hebben om zelfstandig mee te kunnen doen aan de huidige samenleving. Of die wij zélf buiten de boot laten vallen, door oordelen of onkunde Personen die geen netwerk hebben dat hem of haar kan bijstaan Eenzaamheid als serieus gezondheidsrisico, extreme stress, dodelijker dan roken Ook gemeten: gehinderd in het aangaan/onderhouden van sociale contacten. Heerenveen scoort goed!

Sociale samenhang… enkele Friese cijfers 47% van de Friezen verricht vrijwilligerswerk (vooral 65-74 jaar) 35% biedt informele hulp aan anderen (vooral 50-64 jaar) 72% is lid van een hobby- of vrijetijdsvereniging (vooral sport) 44% wil betrokken worden bij gemeentebeleid (vooral 35-49 jaar) 74% heeft over het algemeen vertrouwen in de meeste mensen Vrijwilligerswerk: contact, structuur, nuttig voelen zijn vaak redenen. Groep 65-74 groeit sterk! Informele hulp: mantelzorg (ouders, partner) Vereniging: sociale op eerste plaats, jonger ingestapt: langer door (moeder 91 op koor)

Verbinding… wat kan wérken? Ontmoeting contact betrokkenheid vertrouwen Ontmoeting is het fundament, niet de ‘slot-oplossing’… dus: Hoe staat het met de mogelijkheden/aard tot ontmoeting? Hoe zijn de huizen gebouwd, privacy versus ontmoeting? Wie doet ertoe, wie voelt zich gehoord, gezien? Hoe uitnodigend is ‘buiten’? Wat maakt mogelijk, wat staat in de weg? Ontmoeting niet genoeg, zoals vaak gedacht wordt. Gaat om contáct, waarin men kan zijn wie men is