DE ONZICHTBARE GEVOLGEN VAN HERSENLETSEL Mechteld Dijkman, Klinisch psycholoog, Coördinator NAH-poli Heliomare

Oorzaken Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) Niet-progressief CVA (infarct, TIA, bloeding) Traumatisch hersenletsel (ongeval, mishandeling) Zuurstoftekort (anoxie), b.v. na suïcidepoging, hartstilstand, bijna-verdrinking Ruimte-innemend proces (tumor, abces) Infecties (meningitis, encefalitis) Vergiftiging (CTE, koolmonoxide) Hydrocephalus (NPH) Stofwisselingsstoornissen

TIA (Transient Ischaemic Attack) CVA waarbij de neurologische symptomen binnen 24 uur verdwijnen Door de komst van trombolyse en nieuwe beeldvormende technieken, overeenkomsten in diagnostiek en behandeling is onderscheid TIA en CVA minder wenselijk

Gevolgen van hersenletsel Lichameljke gevolgen 75% van de patienten met ogenschijnlijk ‘licht hersenletsel’heeft op langere termijn last van: Cognitieve stoornissen Emotionele stoornissen Gedragsveranderingen

Lichamelijke gevolgen na hersenletsel Verlamming Gevoelsstoornissen Coördinatiestoornissen Evenwichtsproblemen Hoofdpijn Epilepsie Halfzijdige gezichtsvelduitval Dubbelzien VERMOEIDHEID!

Cognitieve stoornissen Afasie: taalstoornis Tempo van informatieverwerking Aandacht (volgehouden, verdeelde, neglect) Geheugen (KTG/LTG, visueel/verbaal) Handelen (apraxie) Waarneming (ruimtelijk, visuele agnosie) Sociale cognitie (emotieherkenning, egocentrisch denken, begrip van sociale situaties) Executieve functies

Executieve functies Planning en organisatie Initiatiefname Zelfcontrole en zelfcorrectie Ziekte-inzicht , zelfoverschatting (=géén eigenwijsheid!) Flexibiliteit Zelfinhibitie

Emotionele stoornissen (primair) Emotionele labiliteit (o.a. dwanghuilen en -lachen) Affectvervlakking Depressiviteit Angst Prikkelbaarheid

Gedragsproblemen Impulsiviteit/ontremming Verhoogde prikkelbaarheid/agressie Verminderd initiatief/apathie Egocentrisch gedrag

Vermoeidheid (Lichamelijk en/óf mentaal!) Door alle fysieke, cognitieve, emotionele en gedragsveranderingen kost het NAH-patiënten meer energie om te kunnen functioneren in het dagelijks leven.

Indirecte emotionele gevolgen van NAH (secundair) Onzekerheid Angst/depressie Minderwaardigheidsgevoelens Prikkelbaarheid/agressie Ontkenning Verwerkingsproces Deels afhankelijk van karakter en ontwikkeling vóór NAH

Gevolgen op alle levensgebieden: Functioneren in het dagelijks leven (ADL, administratie, zelfstandigheid) Relatie/gezin: rollen/intimiteit/seksualiteit Sociale contacten Werk/dagbesteding

Heliomare: NAH-polikliniek VOLWASSENEN vanaf 17 jaar (en/of systeem!) NAH-multipoli: cognitieve + motorische stoornissen Multidisciplinair team: revalidatiearts, paramedici, neuropsycholoog, cognitief trainer, logopedist, maatsch. werk, arbeid, …. NAH-monopoli : geen motorische stoornissen; alleen cognitieve, gedrags- of emotionele stoornissen en mentale vermoeidheid! 75% van de aanmeldingen alleen revalidatiearts, neuropsycholoog, cognitief trainer, arbeidsdeskundige

Vragen? Einde