Het Rund

Herkomst De voorloper van onze melkkoe is de oeros (in het Latijns Bos primigenius). Deze was indrukwekkend, zo’n twee meter hoog en met lange, naar voren uitstekende hoorns. Dit wilde dier is geleidelijk door de mens getemd, zodat de tamme runderen voor hun melk en vlees konden worden gehouden.

Runderen in natuurgebieden: Heckrund

Schotse hooglander

Galloway

Tamme koeien zijn een stuk kleiner dan de wilde oeros. Vroeger gaven koeien ook veel minder melk dan de koe van tegenwoordig: Nu zo'n 9000 liter melk per jaar, aan het eind van de middeleeuwen 1000 liter per jaar.

Runderrassen Tegenwoordig veel verschillende koeienrassen in Nederland. Meest bekend zijn de melkkoeien, waarvan er meer dan één miljoen zijn. Meestal zwart/wit of rood/wit gevlekt.

Bekendste Hollandse rassen Fries Hollands zwartbont Maas Rijn IJssel (MRIJ)

Holstein Frysian uit Fries vee gefokt Hoger op de benen, meer melktypisch

Lakenvelder Blaarkop Witrik

Charolais (Vleesras)

Belgische blauwe (dikbil)

Yersey (Melkras)

Gedrag Grazende koeien leven in een groep samen, in de groep heerst een vaste rangorde. Een bepaalde koe neemt een hoofdplaats in en zij is de leidster. Daarna volgen de anderen in een bepaalde volgorde. De hoger geplaatste koeien mogen als eerste eten en ze mogen de andere koeien ook wegstoten. De communicatie vind plaats door verschillende geluiden.

Levenscyclus Een koe krijgt elk jaar een kalf. Draagtijd is 9 maanden Ze geeft 10 maanden melk, staat 2 maanden droog Heet eerste jaar kalf, dan pink (1 jaar oud), zodra hij voor het eerst kalft vaars,daarna tweede kalf koe.

Spijsvertering De ruwe tong slingert om een bos gras heen. Het wordt grof vermalen, waarna het gras wordt doorgeslikt. Plantaardig voedsel kan alleen worden verteerd als het heel fijn vermalen is. Daarom herkauwt het rund. Daar gaat hij meestal bij liggen.

Spijsvertering Via de magen wordt het voer in het bloed opgenomen en in de uier omgezet in melk. Een koe heeft vier magen: de pens, de netmaag, de boekmaag (de 3 voormagen) en de lebmaag.

Voeding Het voedsel van het rund is alleen plantaardig. Hij eet vooral gras (en graskuil) Daarnaast eet het dier maiskuil, hooi en stro. Verder bijproducten zoals bierborstel, aardappelschillen, bietenpulp en mineralen.

Huisvesting Vroeger een potstal tegenwoordig meestal ligboxenstal

Huisvesting Grupstal Staan koeien vast en op een rij Ouderwetse huisvestingsvorm

Vachtverzorging Koeien scheren als ze op stal gaan Beter voor de gezondheid van de koe Parasieten voorkomen

Wat zijn de grote verschillen tussen de koeien?