Werkdruk in het HBO Jac Christis, 8 oktober 2014

Risicogroepen: PW De Gids De ‘dwangmatige perfectionisten’ De ‘conservatieven’ De harde werkers met spanningen thuis De ‘uitstellers’ De ‘veiligheidszoekers’ De ‘over-verantwoordelijken’ De ‘gedrevenen’ Vrouwen met dubbele taak Welke belangrijke risicogroep missen we?

Zijn er stressbanen? “Dezelfde baan is voor de ene persoon een stressbaan en voor de andere persoon een uitdagende baan. Dus: van de baan zelf (onafhankelijk van de persoon die hem uitvoert) kunnen we niet zeggen of het een stressbaan is.” Als juist, dan geen advertentie met: “voor deze baan vragen we een stressbestendig persoon.” Wie heeft gelijk of wat gaat hier fout (vervang baan door pianosonate of rekensom)? Onderwijs: beginnen met de makkelijke

De vergissing Het verschil tussen twee vragen: Wat maakt de ene pianosonate/rekensom moeilijk en de andere makkelijk? Je vergelijkt dan verschillende pianosonates of rekensommen met elkaar. Wat maakt deze pianosonate/rekensom moeilijk voor de een en makkelijk voor de ander? Je vergelijkt dan verschillende personen en hun vaardigheden met elkaar. Dus: een makkelijke sonate wordt niet moeilijk omdat die door een beginneling gespeeld wordt, alhoewel die makkelijke sonate voor een beginneling heel moeilijk is (en omgekeerd)

Contrastruimtes ‘Waarom worden zoveel mensen overspannen van hun werk?’ vervangen door: Waarom wel van dit en niet van dat soort werk: werkgebonden oorzaken/risico’s Waarom dit soort mensen wel en dat soort niet: persoonsgebonden oorzaken/risico’s Twee soorten oorzaken dus twee soorten beleid: de samenhang tussen causale vragen en schuldvragen Time management

Twee opleidingen: de blokken Twee vakken plus IP Zes vakken plus IP Waar is werkdruk hoger en kwaliteit onderwijs lager? IP OK SCM JM FEM BVE BVS 3 2 1 Vak A (5) Vak B (5) Integratie Project (5)

Voorlopige conclusies Ja, er zijn stressbanen: hoe identificeer je die (criteria)? * werkdruk instrument Ja, dat heeft met de inhoud en organisatie van het werk te maken: hoe verbeter je dat (slim organiseren)? Onderwijskundig beleid Onderwijs Kwaliteit Arbeid Arbeid organisatorisch beleid

Werkstress: reductie complexiteit Werk-gebonden Persoonsgebonden oorzaken oorzaken Beroep Inh.+org. Personeels- Collega’s Combinatie werk beleid Werkdruk: balans tussen 1. Regelproblemen 2. Regelmogelijkheden (Dus niet: balans/fit tussen werk en persoon)

Het basis idee Primaire proces is netwerk van onderlinge afhankelijkheden met werkplekken of functies als knooppunten privé Verstoringen: absorberen op werkplek (regelmogelijkheden vereist) of doorgeven Knooppunt: jij met je taken Netwerk: de anderen met wie je te maken hebt (studenten, docenten, planners/roosteraars, lectoren, enzovoort) Verstoringen: binnen en tussen de afhankelijkheden 9

Netwerk Privé Office manager 6 Lectoren Planner MT Docenten Teamleider P&O O&O Werkveld Teamleiders (lager leidinggevenden) vormen een risicogroep: gecontroleerde autonomie Marketing Dean LLLeren

De twee analyse niveaus Functieniveau: kwaliteit arbeid. Taken en regelproblemen Regelmogelijkheden Organisatieniveau: kwaliteit organisatie. Kans op verstoringen: complexiteit productiestructuur Kans op absorberen: (de)centralisatie besturingsstructuur Slim organiseren: vereenvoudigen van productiestructuur als voorwaarde voor het vereenvoudigen en decentraliseren besturingsstructuur Hoe groter arbeidsdeling (specialisatie) des te groter complexiteit netwerk en dus Grotere kans op verstoringen Gecentraliseerde besturing en dus geen lokale regelmogelijkheden

De vicieuze bureaucratiseringcirkel Toename storingskansen Afnemende flexibiliteit Versterkte centrale controle Meer arbeidsdeling Systeem verlies Materieel Immaterieel Te ruime Te ruime buffers en normtijden capaciteiten Storing Zelf oplossen? Samen met anderen? Periodiek overleg? Onopgelost probleem Streven naar ‘onzichtbare’ speelruimte Niet succesvol gedrag: houding: gevoel: verzuim vervreemding stress ja Storing opgelost nee nee nee succesvol Streven naar: defensieve strategie, want uit zelfverdediging

Onderwijs, organisatie, personeel Onderwijsbeleid: je profiel Beroepsprofiel Mate van integreren in thema’s en projecten Mate van individualiseren/flexibiliseren curriculum Aard competenties (kennis-, toepassings- en reflectiecompetenties) Arbeidsorganisatie: mobiliseren menselijke bronnen Verdelen: functionele versus crossfunctionele groepen Coördineren: gecentraliseerde versus gedecentraliseerde besturing Personeel: managen van menselijke bronnen (Bron: schoolontwikkelingsmodellen van Marx, Caluwé en Petri)

Bachelor bedrijfskunde Decaan Faculteit Examen commissie Onderwijs commissie Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Leerstoelgroepen Bachelor coördinator Onderwijsbureau

Functionele structuur

Team-based onderwijs Vereenvoudigen productiestructuur als voorwaarde voor decentraliseren besturingsstructuur Productiestructuur: cross-functionele groepen (blokteams), die verantwoordelijk zijn voor de integrale regeling van het blokonderwijs op operationeel niveau Besturingsstructuur: ingebed in gedecentraliseerde besturing op structureel en strategisch niveau

Besturingsstructuur: de lerende organisatie Strategisch problemen doelen/kaders oplossingen Structureel problemen doelen/kaders oplossingen Crossfunctionele teams: problemen en oplossingen

Besturingsstructuur De command-control as: doelen en kaders zo globaal mogelijk (beperkt aantal KPI’s) De leer-as: problemen en oplossingen zo gedetailleerd mogelijk De experimenteer-as: afwijkingen als experiment Zonder deze structuur heb je geen lerende organisatie en geen conditioneel autonome teams

Bedankt voor uw aandacht! www.hanze.nl