Doel workshop Onderzoek binnenklimaat H.W. Brink MSc Docentonderzoeker, lectoraat Facility Management Informeren over de uitkomsten Indoor Comfort Index Kennis opdoen van recente ontwikkelingen Bewust worden van de huidige omgeving (het klaslokaal)

Sick Building Syndrome Onderzoeksmodel ICI Indoor Comfort Index © Sick Building Syndrome

studenten van Facility Management Methode Koffer met meetapparatuur studenten van Facility Management respondent 2016 iets lagere betrouwbaarheid. Marge is wat groter

Meer dan 1000 respondenten! 31-12-201831-12-2018 Titel presentatie (via kop- en voettekst)

Vele normen zijn van toepassing…. Bron binnen temperatuur (°C) lucht- vochtigheid (%) Verticale luchttem- peratuurs verschil Gemiddelde luchtsnel- heid (m s-1) CO2 (ppm) NPR-CR 1752 (1999) 22.0 ± 1.0 22.0 ± 2.0 22.0 ± 3.0 30-70 0.15 0.18 0.21 460 600 1190 NEN-EN-ISO 7730 (2005) 60 <2 <3 <4 NEN-EN 15251 (2007) 21.0 20.0 19.0 30-50 25-60 20-70 >70<20 750 900 1200 <1200

Hoe gezond is het binnenklimaat in kantoren, een voorbeeld (n=344) Onafhankelijke variabele Waarde buitentemperatuur 17,4ºC relatieve vochtigheid 60% binnentemperatuur op bureaublad hoogte 24,1ºC binnentemperatuur op vloer hoogte 24,0 ºC concentratie koolstofdioxide 593 ppm geluidsdruk 52 dB verlichtingssterkte 628 Lux

Waardering door medewerkers Algemeen binnenklimaat Kantoor 1 5,8 Kantoor 2 5,9 Afwijking ten opzichte van gemiddelde wordt in dit voorbeeld met name veroorzaakt door de tevredenheid over de temperatuur en de luchtkwaliteit Aspect Kantoor 1 Kantoor 2 temperatuur 5,8 5,9 lucht 5,6 geluid 6,2 6,6 licht 6,9 7,3 uitzicht 6,5 privacy 6,8 (gemiddelde) (6,3) (6,5)

Temperatuur metingen Wat is de luchttemperatuur binnen? Etage Gemiddelde N Begane grond 22,8 39 Etage 1 23,7 89 Etage 2 24,1 71 Etage 3 24,5 147 Etage 4 123 Etage 5 23,9 53 Etage 6 101 Totaal 24,103 623 Hoe later het wordt en hoe hoger de werkplek is gesitueerd des te warmer wordt het

Research paper EuroFM 2016 ITEMP Total GRA_TEMP % SAT % DIS 19 11 6.09 55 45 20 27 6.70 70 30 21 50 5.38 22 53 5.47 60 40 23 4.93 Female 6 5.33 6.47 63 37 34 5.50 56 44 33 5.61 64 36 16 4.81 Male 5 7.00 8 7.25 88 13 5.13 38 5.25 14 5.07 57 43

Voorbeeld geluid in open office Gemiddelde geluidsdruk 47 dB(a) 2016 40,6 % van de respondenten is het bijna tot volledig eens met de stelling “Ik ervaar geluidsoverlast” pratende collega’s 47,9% (was 50%), telefonerende collega’s 41,7% (was 42,5%) en geluid uit aangrenzende ruimten 17,7% (31,1%)

Licht De gewenste verlichtingssterkte kan per werkzaamheid sterk verschillen. Voor de meeste activiteiten op kantoor, zoals lezen, tekstverwerken of vergaderen is een verlichtingssterkte tussen 300 en 750 lux optimaal 88,1% geeft aan dat er voldoende licht is om het werk uit te voeren 87% geeft aan dat het licht niet koel overkomt

Uitzicht Voorbeeld 1 (6,5): 50% geeft aan een mooi uitzicht te hebben Uitzicht beïnvloedt de gepercipieerde productiviteit nauwelijks Het kunnen waarnemen van infrastructuur (zoals stoepen, wegen, fietspaden, autosnelwegen, etc.) leidt op beide locaties tot een hogere waardering van het uitzicht

Resultaten Privacy Voorbeeld 1 42,7% bijna of volledig eens met de stelling: “Ik ervaar een gebrek aan privacy” 44,8% bijna of volledig eens met stelling: “Ik heb behoefte aan rustigere omstandigheden” Toch is de gemiddelde waardering toegenomen in 2016

Hoe erg is dit nu….. 31-12-201831-12-2018 Titel presentatie (via kop- en voettekst)

Sick Building Syndrome Blootstelling aan een slechte binnenluchtkwaliteit kan ernstige consequenties hebben voor de gezondheid, variërend van diverse comfortklachten tot luchtweginfecties, astma, allergieën, hart- en vaatziekten en kanker (Boerstra et al., 2013)

Oplossingen Bijvoorbeeld Op basis van dit onderzoek zou je adviseren om kantoren niet warmer te laten worden dan 20oC …. Geef medewerkers de mogelijkheid om de temperatuur individueel te beïnvloeden

Verwarmde bureaustoelen Tegenwoordig (bijna) een standaard optie in auto’s… Verwarmende bureaubladen Veel warmteopname (of afgifte) via polsen Infra rood verwarming in kantoren Mensen houden van radiatie warmte Elektriciteit wordt goedkoper Panelen kunnen individueel geregeld worden

Het gaat dus ook om de gezondheid, van medewerkers maar ook van jullie bijvoorbeeld Opdracht: Bedenk hoe volgens jou het gezondste klaslokaal (van de toekomst) eruit ziet: Wat vind jij belangrijk….. Waaraan moet volgens jou het gezondste leslokaal (van de toekomst) aan voldoen? (Groepscode 0175 3563)

www.prowise.com ga naar proconnect vul naam in Groepscode: 0175 3563

Contact: Henk W. Brink MSc Function: Senior Lecturer and Researcher, Research Group Facility Management, School of Facility Management E-mail: h.w.brink@pl.hanze.nl