Hoofdvraag: Hoe leven mensen in een stad? Thema 5: De stad Hoofdvraag: Hoe leven mensen in een stad?

Thema 5: De stad Blok 1 – Wonen in een stad

De stad Wat weet je van een stad? Wat is het verschil tussen een dorp en een stad?

Dorp en Stad Nederzetting Woonplaats van een groep mensen dorp en stad Dorp Een kleine plaats, met weinig inwoners en weinig voorzieningen. Stad Een grote plaats, met veel inwoners (≈ 50.000 of meer) en veel voorzieningen. Een stad heeft verschillende functies: Wonen Werken Winkelen Recreëren Verkeer Worden ook door mensen uit de dorpen in de omgeving gebruikt

Huis straat  Buurt  wijk  dorp/stad  Agglomeratie  stedelijk gebied

Agglomeratie Stedelijk gebied Bekendste in Nederland

Agglomeratie Oss + Berghem Heesch

Den Bosch Orthen Hintham Rosmalen Empel Engelen

Stedelijk gebied Randstad Randstad Amsterdam Den Haag Utrecht Rotterdam

De randstad https://www.schooltv.nl/video/wat-is-de-randstad-de-grootste-metropool-van-nederland/

Voorziening Bedrijven en organisaties die ervoor zorgen dat mensen kunnen krijgen wat ze nodig hebben Scholen Winkels Ziekenhuizen Er zijn dagelijkse en niet-dagelijkse voorzieningen.

Dagelijkse voorzieningen Daar ga je regelmatig naar toe, je hebt ze vaak nodig Daar wil je niet iedere keer ver voor hoeven rijden Supermarkt, bakker, slager, huisarts, kapper, friettent, bloemist) (Kruidvat, Hema, bloemenzaak) Niet dagelijkse voorzieningen Daar maak je zo af en toe gebruik van Vind je vaker in de stad Deze worden daarom ook wel stedelijke voorzieningen genoemd. Daar ben je bereid om langer voor te reizen  naar de stad Bioscoop, warenhuis, ziekenhuis, schoenenzaak, kledingzaak, meubelboulevard, Gamma

https://www.schooltv.nl/video/stedelijke-voorzieningen-ziekenhuizen-winkelcentra-en-andere-diensten/#q=stedelijke%20voorzieningen

Drempelwaarde Het minimum aantal klanten dat een winkel nodig heeft om te kunnen blijven voortbestaan. Voor een school is dat het aantal leerlingen en voor een bibliotheek het aantal leden. Een schoenenwinkel heeft een lagere drempelwaarde dan een supermarkt. Om voldoende geld te verdienen moet een supermarkt meer klanten over de drempel krijgen. Aan 1 paar schoenen wordt meer verdiend dan aan een kar vol boodschappen

Bedrijven kiezen heel verschillende locaties Bereikbaarheid Hoe gemakkelijk een plaats te bereiken is Met de fiets, de auto, de trein, vrachtschip, … Belangrijk is goede infrastructuur Infrastructuur Alle voorzieningen die nodig zijn om mensen, producten, energie en informatie te verplaatsen Dus: wegen, spoor, kanalen, bruggen, vliegveld, leidingen onder de grond, internet, telefoonmasten Bedrijven kiezen heel verschillende locaties Bol.com, DHL/PostNL, Jumbo distributie liefst dicht bij de snelweg Ziekenhuis aan de rand van de stad  snel bereikbaar voor ambulance Boekenwinkel, schoenenwinkel, bioscoop liefst in de binnenstad (stadscentrum) Hoofdkantoren van banken/financiële bedrijven liefst dicht bij het station of langs de snelweg Meubelwinkels en doe-het-zelf-zaken (Gamma) liefst bij elkaar dicht bij de snelweg Bedrijf voor zand of kolen dicht bij vervoer over water.

Nog enkele belangrijke begrippen Mobiliteit Het gemak waarmee mensen zich kunnen verplaatsen Verschil tussen vervoer en transport Vervoer gaat over goederen en mensen Transport gaat over goederen en diensten

Thema 5 blok 1 10 zinnen samenvatten: Plaatsen waar mensen wonen noemen we nederzettingen je hebt 2 soorten nederzettingen : dorp en stad Een stad heeft verschillende functies zoals wonen ,werken, winkelen, recreëren en verkeer. Voor al deze functies zijn er voorzieningen zoals station, ziekenhuis en winkels, deze voorzieningen vind je het meeste in de stad In het centrum van stad staan de oude huizen meer naar de rand van de stad de nieuwe huizen, als deze huizen van de stad tegen een dorp aangroeien noem je dat een agglomeratie. Iedere voorziening heeft een drempelwaarde, wat wil zeggen hoeveel klanten een voorziening nodig heeft om te kunnen bestaan. Om bij voorzieningen te komen moeten mensen zich verplaatsen, dat noemen we ook wel vervoer. Alle verplaatsingen van vervoersmiddelen met mensen of goederen noemen we verkeer Hoe makkelijker jij je kunt verplaatsen hoe mobieler je bent (mobiliteit) Voor bedrijven is het belangrijk dat er een goede infrastructuur is zodat ze goed te bereiken zijn. Doordat er in Nederland veel steden dicht bij elkaar liggen raken ze met elkaar verbonden dit noemen we een stedelijk gebied (zoals de randstad)

Blok 2 – Een stad in de middeleeuwen Thema 5: De stad Blok 2 – Een stad in de middeleeuwen

Stadsrechten Waarom? Afspraken Stadsbewoners wilden zelf de baas zijn en niet hoeven gehoorzamen aan de heer Afspraken De stad kreeg een eigen bestuur Er mocht een muur om de stad gebouwd worden De stad zou de heer helpen als er oorlog was

Stadsrechten https://www.schooltv.nl/video/stadsrechten-regels-en-wetten-van-een-stad/#q=stad

De opkomst van steden Landbouw Handel Betere landbouw technieken: ploeg, bemesting Meer opbrengst  meer dan je zelf nodig had. Wat over was, kon je verkopen  op de markt. Niet iedereen hoefde meer boer te zijn. Sommigen werden bakker, smid, timmerman, wever, …  nieuwe ambachten Ze hoefde niet meer op een boerderij te wonen  dorpen, steden Boer kon ook spulletjes gaan kopen ipv zelf maken. Handel Ergens iets kopen en ergens anders weer verkopen. Dat kan alleen als het veilig genoeg is om te reizen. En als je spulletjes kunt opslaan  stad met muur. DUS: Landbouw meer opbrengst  Meer handel, want ze hielden over  Steden ontstaan

Waar kan je het beste een dorp/stad bouwen?

Ambachten en het gilde Gilde Mensen met hetzelfde ambacht waren lid van een vereniging: een gilde Elkaar helpen Kwaliteit controle Prijsafspraken Onderwijs Leerling  meesterknecht (stage)  meester Meesterproef  meesterwerk (werkstuk) maken

Een stad in de middeleeuwen https://www.schooltv.nl/video/een-middeleeuwse-stad-het-stadje-carcassonne-in-zuiden-van-frankrijk/ https://www.schooltv.nl/video/histoclips-stad-in-de-middeleeuwen/#q=een%20middeleeuwse%20stad Korte versie Lange versie

https://schooltv.nl/video/op-straat-in-de-middeleeuwen-handel-stank-dieren-en-afval/

De middeleeuwse stad https://www.schooltv.nl/video/vroeger-was-het-anders-in-de-middeleeuwse-stad/#q=stad

Bij de mensen thuis in de Middeleeuwen https://www.schooltv.nl/video/bij-de-mensen-thuis-in-de-middeleeuwen-alles-in-een-ruimte/

Hanzesteden De handelaren gingen samen op reis, dat was veiliger De handelaren van de Hanze kochten samen producten in. De handelaren maakten samen afspraken met stadsbesturen en landsheren. De handelaren gebruikten dezelfde munten, maten en gewichten.

De Hanze https://www.youtube.com/watch?v=lI5NSI70cu8 https://www.schooltv.nl/video/high-speed-history-wat-is-de-hanze/#q=hanze https://www.youtube.com/watch?v=lI5NSI70cu8

Blok 3 – De stad verandert Thema 5: De stad Blok 3 – De stad verandert

Alles met de hand  ambachtslieden https://www.schooltv.nl/video/voor-de-industriele-revolutie-niets-gaat-vanzelf/#q=industriele%20revolutie

De industriële revolutie  van handwerk naar fabriekswerk https://www.schooltv.nl/video/histoclips-afl-8-de-industriele-revolutie/

De stad groeit  urbanisatie (de trek naar de stad) https://www.schooltv.nl/video/geoclips-de-stad-groeit/#q=urbanisatie