Petra van Dam/ Karlijn van der Sluis Welkom Bijeenkomst Label Ondernemen -Visie- Petra van Dam/ Karlijn van der Sluis

Agenda 15.00 uur Opening 15.10 uur HG visie ondernemen 15.25 uur Toelichting stappenplan 15.35 uur Rondje visie per opleiding 16.15 uur Visie SASS 16.25 uur Doelstellingen per opleiding 16.55 uur Afronding Doel bijeenkomsten: Uitwisselen van ervaringen om elkaar verder te helpen in het proces om ondernemerschap te verankeren in het onderwijs 2015 wordt aanvraag gedaan voor BKK Ondernemen en moet elke opleidingen laten zien wat er gebeurt op gebied van ondernemend onderwijs. BKK pilot: ervaring om met een diverse opleidingen samen de stappen te doorlopen, is goed bevallen. Onduidelijkheden komen eerder naar voren, uitwisseling best practices zijn waardevol, stok achter de deur principe werkt Zodoende dat wij nu deze series aanbieden als HULPMIDDEL Doel stappenplan: Hulpmiddel om de schools verder te helpen om zicht te krijgen op het gebied van ondernemend onderwijs = ondersteuning, geen verplichting Dit is de eerste serie en we hebben elkaar nodig, co creatie Voorstelronde: naam/ opleiding/ link met ondernemen

HG visie Ondernemen – de professional Ondernemende professional-professionele ondernemer Kent zichzelf Blijft zichzelf door ontwikkelen is marktgeoriënteerd Is creatief Is open en communicatief Is innovatiegevoelig Ziet marktkansen De HG ziet de student als ondernemende professional en professionele ondernemers, daar gaan we vanuit dat deze…. Al deze eigenschappen en vaardigheden kun je leren en dus ontwikkelen….. Zodoende dat integratie van ondernemerschap in het onderwijs essentieel is Durft risico te nemen

HG visie Ondernemen ‘Groninger Model’ voor onderwijs en ondersteuning ontwikkeling tot ondernemende persoon (awareness sessies/workshops/…) ontwikkeling tot ondernemende professional (student companies/assessments/ pre-incubator/ ..) ontwikkeling tot professionele ondernemer (minoren/specialisaties/business plans/…) ontwikkeling van innovatieve onderneming (afstuderen/cube050/…) = integrale benadering. Vanaf jaar 1 starten met ondernemend onderwijs Onderwijs gericht op fase 1, het bewust maken van de eigen ondernemende kwaliteiten en het stimuleren van creativiteit en flexibiliteit. Onderwijs gericht op fase 2, het opdoen van ervaring met het ontwerp- en innovatieproces, al dan niet in het eigen vakgebied. Onderwijs gericht op fase 3, gericht op het ervaren van (aspecten van) het starten van een eigen bedrijf en/of het ontwikkelen van een eigen product of dienst. Onderwijs gericht op fase 4, de innovatieve onderneming, is gericht op het daadwerkelijk starten van een innovatieve onderneming en het ondersteunen daarvan. Bij onderwijs in ondernemen zijn altijd docenten betrokken die zelf ondernemer zijn of dat zijn geweest

HG visie Ondernemen - uitgangspunten Alle HG opleidingen leiden ondernemende professionals op (Fase 2) bieden de mogelijkheid om te ontwikkelen tot ondernemende professional (Fase 3, 4) hebben vanaf jaar 1 t/m 4 ondernemen geïntegreerd in het onderwijs Er zijn opleidingen waarbij studenten niet elders een minor kunnen doen Waarbij bewustwording ogv ondernemen pas in jaar 3 of 4 start

HG visie Ondernemen - uitgangspunten is doen, doen, vallen en weer opstaan kun je leren Doen: Betekent in onderwijs ervaringen aanbieden, ze mogen falen. Denk aan onderwijs improvisatie theater (binnenkort ttt) Leren: Het gaat naast onderwijs over ondernemerschap vooral ook over onderwijs IN ondernemerschap  student companies/ projecten waar innovatie centraal staat/ bedrijfssimulaties….. Veel noodzakelijke kennis/ competenties in onderwijsonderdelen dragen niet altijd het label ondernemen, bv projecten, onderzoeksvaardigheden, creativiteit…

HG visie Ondernemen - uitgangspunten Docenten zijn ondernemende professionals die lesgeven in ondernemen zijn een fase verder dan waar ze les in geven Ondernemende persoon Hiermee bedoelen we een initiatiefrijk, zelfstandig en prestatiegericht persoon die open staat voor anderen, veranderingen en nieuwe ideeën.   Ondernemende professional Een ondernemende professional is een ondernemende persoon die in staat is te innoveren in het eigen vakgebied. Onderwijs gericht op ondernemen omvat daarom naast onderwijs over ondernemerschap vooral ook onderwijs in ondernemerschap. Bijvoorbeeld in onderwijsvormen zoals student companies, bedrijfssimulaties, leer-werk bedrijven en onderwijs waarin innovatie centraal staat.

HG visie Ondernemen – gouden route Golden route voor ondernemende professional en professionele ondernemer Integraliteit staat centraal en is belangrijkste kenmerk van HG Intracurriculair ondernemerschaps onderwijs is verschillende bij de opleidinge door de beroepsgerichte curricula Vanaf jaar 1 creeeren van bewustwording Gevolgd door ontwikkeling van ondernemersgerichte kennis en competenties Finish met ondersteuning van start ups

HG visie Ondernemen - doelstellingen Prestatie-indicatoren Nultmeting 2014 2015 2017 Onderwijsspecialisaties en minoren ondernemerschap 6 10-12 Studenten die jaarlijks een specialisatie of minor ondernemerschap volgen 90 - 150 180 - 240 180-240 Korte cursussen en trainingen 5 - 6 6 – 8 Studenten die jaarlijks korte cursussen en trainingen volgen 150 – 240 Studenten die als zelfstandig ondernemer starten (excl. ZZP)   - 150 - 240 240 - 300 Studenten die als zelfstandig ondernemer starten specifiek op de thema’s Healthy Ageing en Energy (excl. ZZP)  - 25 Studenten die als ondernemende professional afstuderen -  100% Docenten hoger onderwijs met Mastergraad Ondernemerschap 18 24 Docenten die TtT hebben gevolgd per opleiding  2 4  Coaches uit bedrijfsleven die jaarlijks worden ingezet 40 60 Kennisintensieve ondernemingen in analysesysteem MONITOR050 100 - 200 200 - 400 Gespecialiseerde incubators in Noord-Nederland 2 3 - 5

Agenda 15.00 uur Opening 15.10 uur HG visie ondernemen 15.25 uur Toelichting stappenplan 15.35 uur Rondje visie per opleiding 16.15 uur Visie SASS 16.25 uur Doelstellingen per opleiding 16.55 uur Afronding Doel bijeenkomst: Uitwisselen van ervaringen om elkaar verder te helpen in het proces om ondernemerschap te verankeren in het onderwijs Voorstelronde: naam/ opleiding/ link met ondernemen

Stappenplan HG/VNO label Ondernemen Stap 1: beschrijf visie op ondernemen op de school en/of opleidingsniveau Stap 2: beschrijf het op ondernemen gerichte deel van het programma Stap 3: inzichtelijk maken van de effecten van onderwijs in ondernemen Stap 4: relatie weergeven tussen ondernemen en staf/ leeromgeving Stap 5: maak een ontwikkelplan op het gebied van onderwijs in ondernemen Stap 6: aanvragen HG/ VNO label Ondernemen Doen: Betekent in onderwijs ervaringen aanbieden, ze mogen falen. Denk aan onderwijs improvisatie theater (binnenkort ttt) Leren: Het gaat naast onderwijs over ondernemerschap vooral ook over onderwijs IN ondernemerschap  student companies/ projecten waar innovatie centraal staat/ bedrijfssimulaties….. Veel noodzakelijke kennis/ competenties in onderwijsonderdelen dragen niet altijd het label ondernemen, bv projecten, onderzoeksvaardigheden, creativiteit…

Agenda 15.00 uur Opening 15.10 uur HG visie ondernemen 15.25 uur Toelichting stappenplan 15.35 uur Rondje visie per opleiding 16.15 uur Visie SASS 16.25 uur Doelstellingen per opleiding 16.55 uur Afronding

Visie ? Visie op ondernemen School en/ of op opleidingsniveau Verschil met HG visie

Agenda 15.00 uur Opening 15.10 uur HG visie ondernemen 15.25 uur Toelichting stappenplan 15.35 uur Rondje visie per opleiding 16.15 uur Visie SASS 16.25 uur Doelstellingen per opleiding 16.55 uur Afronding Rondje visie: Hoe ziet jullie visie eruit Wat is de kern Hoe ontstaan Voorbeelden vanuit community laten zien

HG visie Ondernemen - doelstellingen Prestatie-indicatoren Nultmeting 2014 2015 2017 Onderwijsspecialisaties en minoren ondernemerschap 6 10-12 Studenten die jaarlijks een specialisatie of minor ondernemerschap volgen 90 - 150 180 - 240 180-240 Korte cursussen en trainingen 5 - 6 6 – 8 Studenten die jaarlijks korte cursussen en trainingen volgen 150 – 240 Studenten die als zelfstandig ondernemer starten (excl. ZZP)   - 150 - 240 240 - 300 Studenten die als zelfstandig ondernemer starten specifiek op de thema’s Healthy Ageing en Energy (excl. ZZP)  - 25 Studenten die als ondernemende professional afstuderen -  100% Docenten hoger onderwijs met Mastergraad Ondernemerschap 18 24 Docenten die TtT hebben gevolgd per opleiding  2 4  Coaches uit bedrijfsleven die jaarlijks worden ingezet 40 60 Kennisintensieve ondernemingen in analysesysteem MONITOR050 100 - 200 200 - 400 Gespecialiseerde incubators in Noord-Nederland 2 3 - 5 Hebben jullie doelstellingen op school en/of opleidingsniveau (kwalitatief/ kwantitatief?) Voorbeelden noemen vanuit community (Els?) BV % aantal studenten dat een ondernemende minor volgt % aantal studenten die onderneming start tijdens of na studie Werkvorm: In tweetallen met iemand van andere opleidingen Flipover: wissel een aantal doelstellingen uit en schrijf voorbeelden op flipover

You cannot predict the future, but you can create it. 25-12-201825-12-2018

Een bijzonder ondernemende hogeschool