Contactscreening rond besmettelijke Tuberculose patient in het arbeidsmilieu: praktische richtlijnen. Dr. Annemie Forier Arts infectieziektebestrijding Nationale dagen 2016 Arbeidsgeneeskunde

Agentschap Zorg en Gezondheid inhoud Meldingsplicht Cijfers Werkwijze na een TB melding Testmethode bij bron- en contactonderzoek Opvolgen positieve THT IGRA Opvolgen personeel met een Latente Tuberculose Infectie (LTBI) Opvolging BCG gevaccineerde en immuun gecompromitteerde TB Screening in het arbeidsmilieu door EDPB Folders 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Meldingsplicht tuberculose Aan wie? Vlaamse Gemeenschap Aan de arts infectieziektebestrijding Binnen de 24 uur na de diagnose Brussel Gezondheidsinspecteur van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie Franstalige gemeenschap Aan “la cellule de surveillance des maladies infectieuses de l’ AVIQ (Agence pour une vie de Qualité-Region wallonne) 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Meldingsplicht tuberculose Door wie? De behandelend arts Het hoofd van een labo voor klinische biologie Arts belast met het toezicht in scholen, bedrijven, voorzieningen waar kinderen en jongeren verblijven, rustoorden 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Meldingsplicht tuberculose Hoe? Vlaamse Gemeenschap Telefoon Tijdens de kantooruren Tel van desbetreffende provincie Buiten de kantooruren: 02/512 93 89 (24 uur op 24 uur) Meldformulier te downloaden vanaf website Fax, e-mail, post Website met alle nuttige info: https://www.zorg-en-gezondheid.be/een-meldingsplichtige-infectieziekte-aangeven 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Meldingsplicht tuberculose Franse Gemeenschap Telefoon: 071/205 105 https://www.wiv-isp.be/matra/CF/connexion.aspx SMS naar inspecteur van wacht E-mail: surveillance.sante@aviq.be Fax: 071/205 107 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Meldingsplicht tuberculose Brussel Tel: 02/552 01 67 of 0478/77 77 08 Web: https://www.wiv-isp.be/Matra/bru/connexion_nl.aspx Website met alle nuttige info: http://www.ccc-ggc.irisnet.be/nl/erkende-instellingen/gezondheidzorg/besmettelijke-ziekten 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Agentschap Zorg en Gezondheid Wie zijn onze melders Labo behandelend arts CLB arts arbeidsgeneesheer CRA-arts huisarts familielid contactpersoon media 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Tuberculose in de wereld Wereldbevolking: 7,39 miljard TBC infecties: 2,5 mil jard Nieuwe TBC patiënten: 9,6 miljoen/jaar TBC sterftes: 1,5 miljoen/jaar 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Evolutie van de incidentie in België 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Evolutie in de drie Belgische Gewesten 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Incidentie bij Belgen en niet Belgen 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Bruto TB incidentie per provincie 2014 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Werkwijze na een TB melding Diagnose verifiëren Besmettelijkheid inschatten De uitgebreidheid van de letsels in de longen De hoeveelheid tuberkelbacteriën in de fluimen = respiratoire secreties  rechtstreeks onderzoek (RO): Ziehl-Neelsen of Auramine kleuring pos  enkel cultuur positief De ernst van de hoestklachten De hoesthygiëne van de patiënt Samen met patiënt contactlijst opstellen Bron en contactonderzoek coördineren gezin vrije tijd werk-school 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Werkwijze na een TB melding Besmettelijke periode Vanaf start hoesten Datum start hoesten niet gekend  drie maanden voorafgaand aan begin behandeling 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Werkwijze na een TB melding Coördinatie bron –en contactonderzoek Vlaamse gemeenschap team infectieziektebestrijding van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid Beheersovereenkomst met de Vlaamse Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculose (VRGT) www.vrgt.be Franse Gemeenschap Fonds des Affections Respiratoires (FARES) www.fares.be Besluit van de Franse Gemeenschap van 2013: voorleggen van driejaarlijks operationeel plan door FARES Brussel FARES en VRGT Overeenkomst tussen FARES en Franse Gemeenschapscommissie Overeenkomst tussen VRGT en Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Werkwijze na een TB melding Bron en Contactonderzoek volgens het ringprincipe: Eerste ring: personen met nauwe en langdurige, gedocumenteerde contacten met de infectieuze patiënt Tweede ring: personen met nauwe of langdurige, gedocumenteerde contacten met de infectieuze patiënt Derde ring: personen met minder nauwe en minder langdurige, vaak niet gedocumenteerde contacten met de infectieuze patiënt 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

omvang van de ruimte waar de expositie plaatsvond is vergelijkbaar met Het volgende schema wordt[1] gehanteerd om de intensiteit en de duur van het contact in te delen.   omvang van de ruimte waar de expositie plaatsvond is vergelijkbaar met duur van het contact langdurig minder langdurig omvang van de ruimte dagelijks of >48u wekelijks of 6-48u incidenteel of 1-6 uur sporadisch of <1 uur nauw auto <5 m³ 1 1 of 2 2 kamer 10-30m³ 2 of 3 minder nauw klas/kantoorruimte* 100-200 m³ 3 gesloten ruimte, groter dan een huis* >200 m³ 3 of overig * indien de afstand van de patiënt binnen deze ruimte <1-2 meter is, contact als in ‘kamer’ beschouwen [1] Het contactonderzoek. Pijler in de tuberculosebestrijding.2003. KNCV Tuberculosefonds [1] Handboek tbc-bestrijding Nederland. Juli 2008. KNCV Tuberculosefonds

Werkwijze na een TB melding Contactonderzoek in functie van besmettelijkheid van patiënt Patiënt respiratoire secreties positief bij Rechtstreeks Onderzoek (RO) Onderzoek eerste en tweede ring Indien besmettingen in tweede ring  onderzoek derde ring Patiënt respiratoire secreties enkel positief bij kweek Onderzoek eerste ring Indien besmettingen in eerste ring  onderzoek tweede ring en indien ook daar besmettingen derde ring 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Werkwijze na een TB melding Wie voert contactonderzoek uit in het arbeidsmilieu? In overleg tussen arbeidsgeneesheer en coördinerende dienst (team infectieziektebestrijding, FARES, VRGT) Uitzondering in Vlaanderen Indien risicoanalyse TB risico vermeldt  arbeidsgeneesheer In alle andere gevallen  in overleg met arbeidsgeneesheer 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Testmethode bij bron- en contactonderzoek Tuberculinehuidtest (THT) Tuberculine PPD RT 23 SSI Statens Serum Institut Kopenhagen Inspuiting intradermaal aan buitenzijde voorarm 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Testmethode bij bron- en contactonderzoek Resultaat Tuberculinehuidtest: Aflezing na min. 3 en max. 5 dagen Door verpleegkundige met nodige know-how Grootste diameter wordt gemeten Hardheid van de verhevenheid wordt beoordeeld (I, II, III, IV) Voorbeeld van persoon die op kaart had aangeduid 2 cm  nieuwe THT twee maanden later volledig negatief Voorbeeld van allochtoon werkzaam in voedingsbedrijf waar jaarlijks THT werd gezet, ontwikkelde TB en zou nooit een pos. THT hebben gehad??? 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

testmethode BIJ BRON- en contactonderzoek Interpretatie van een THT < 5 mm negatief 5 – 9 mm meestal negatief positief: bij HIV-infectie of ernstige immunodeficiëntie twijfelachtig: in geval van nauw contact met besmettelijke tuberculosepatiënt (sputum positief op rechtstreeks microscopisch onderzoek of op kweek)en bij jonge kinderen (≤ 5 jaar) en oudere personen (≥ 65 jaar) 10 – 17 mm positief: in geval van nauw contact met besmettelijke tuberculosepatiënt en/of indien verhoogd risico op tuberculose-infectie of –ziekte twijfelachtig: bij afwezigheid van risico en/of indien antecedenten van recente (minder dan 5 jaar) BCG –vaccinatie ≥ 18 mm positief Voor twijfelachtige reacties dient rekening gehouden te worden met het hardheidstype van de induratie, zeker in geval van recente BCG-vaccinatie. 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Testmethode bij bron- en contactonderzoek Interpretatie induratie I: zeer hard of blaarvorming II: hard III: zacht/hard IV: zacht 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Agentschap Zorg en Gezondheid 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Agentschap Zorg en Gezondheid 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Agentschap Zorg en Gezondheid 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Agentschap Zorg en Gezondheid 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Testmethode bij bron- en contactonderzoek Contactonderzoek < 2 maanden na laatste contact zieke THT positief zonder voorgaande: recente besmetting of oude infectie? RX thorax: normaal  verwijzing huisarts met info over de behandeling van een Latente Tuberculose Infectie (LTBI) RX thorax: afwijkend  verwijzing voor verdere diagnose en evt. behandeling THT positief voorgaande negatief: virage of tuberculineomslagreactie RX thorax: normaal  verwijzing huisarts met sterke aanbeveling opstarten LTBI behandeling THT negatief: THT herhalen na 2 maanden THT twijfelachtig: THT herhalen na 2 maanden of IGRA indien BCG of immuungecompromitteerd 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Testmethode bij bron- en contactonderzoek Contactonderzoek > 2 maanden na laatste contact zieke THT positief zonder voorgaande: recente besmetting of oude infectie? RX thorax: normaal  verwijzing huisarts met info over LTBI behandeling RX thorax: afwijkend  verwijzing voor verdere diagnose en evt. behandeling THT positief en voorgaande of 1ste THT negatief of twijfelachtig  virage RX thorax: normaal  verwijzing huisarts met sterke aanbeveling opstarten LTBI behandeling 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Opvolgen positieve THT Recente virage  LTBI behandeling opgestart  RX thorax na beëindigen therapie, sneller indien verdachte klachten Recente virage  geen behandeling opgestart  halfjaarlijks RX thorax gedurende 2 jaar. Advies aan patiënt  HA raadplegen bij verdachte klachten ongeacht het tijdstip van de laatste thoraxfoto. Vermoeden LTBI langer dan twee jaar en geen behandeling opgestart nieuwe RX thorax na 1 jaar of eerder indien verdachte klachten. Advies aan patiënt  HA raadplegen bij verdachte klachten. Preventieve behandeling na een recente besmetting  kans op actieve TBC vermindert met 70-90% 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Agentschap Zorg en Gezondheid igra Serologische test – Interferon Gamma Release Assay (IGRA) : in vitro uitgevoerde bloedtest  meet de productie van interferon gamma door lymfocyten na stimulatie door specifieke antigenen van de tuberkelbacil Antigenen niet aanwezig in BCG stam en de meeste atypische mycobacteriën, met uitzondering van M. kansassii, M. marinum, M. szulgai Twee firma’s: Qiagen: QuantiFERON-TB Gold (QFT-G) en de QuantiFERON-TB Gold In-Tube (QFT-GIT) en recenter QuantiFERON-TB Gold Plus Oxford Immunotec: TB SPOT.TB 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Agentschap Zorg en Gezondheid IGRA Bron: presentatie dr. van Bleyenbergh UZ Leuven 10/03/2013 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Agentschap Zorg en Gezondheid IGRA Voor- en nadelen THT versus IGRA THT IGRA Kruisreactie met BCG ja Neen Kruisreactie met NTM onwaarschijnlijk Negatieve/positieve controle neen Boost effect Aantal patiënten contacten 2 1 Opgeleid personeel nodig Labo nodig Tijd nodig voor resultaat 3 dagen 1-2 dagen kost laag middelmatig tot hoog 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Agentschap Zorg en Gezondheid igra Gebruik van IGRA in België Voorlopig enkel tweetrapsbenadering bij bepaalde doelgroepen (BCG gevaccineerden, immuungecompromitteerden) http://www.bcgatlas.org/  BCG atlas voor 180 landen IGRA eventueel gebruiken bij aanwervingsscreening bij BCG gevaccineerden of immuungecompromitteerden Indien negatief  enkel herhalen bij bewezen contact met besmettelijke TB patiënt Indien pos en normale RX  enkel nieuwe RX 1 jaar na bewezen contact met besmettelijke TB patiënt of eerder indien verdachte symptomen Omwille van het boost effect van een THT  IGRA ten laatste 72 uur na THT. In sommige landen marge van 2 tot 3 weken. 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

IGRA Belgische IGRA richtlijn http://www.vrgt.be/tuberculose/documentatiecentrum/richtlijnen 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Opvolging personeel met Ltbi Geen jaarlijkse RX thorax Info over kans op reactivatie van de LTBI Info verdachte klachten Enkel RX thorax 1 jaar na laatste bewezen contact met besmettelijke TB patiënt of eerder indien verdachte klachten 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Opvolging BCG gevaccineerde en immuun gecompromitteerde Aanwervingsonderzoek nodig: IGRA Geen aanwervingsonderzoek nodig en contact met besmettelijke TB patiënt: IGRA IGRA negatief: niet besmet, bij volgend contact met besmettelijke TB patiënt opnieuw IGRA IGRA positief zonder voorgaande: besmet (vroeger of nu?)  RX thorax normaal eventueel LTBI behandeling en opvolging Indien IGRA positief en voorgaande negatief: recente infectie RX thorax normaal  LTBI behandeling en opvolging Opvolging positieve IGRA: Geen jaarlijkse RX thorax Info kans op reactivatie van de LTBI en verdachte klachten Enkel RX thorax 1 jaar na laatste bewezen contact met besmettelijke TB patiënt of eerder indien verdachte klachten 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

TB screening in het arbeidsmilieu DOOR edpb Risicogroepen voor tuberculose 2014* Vlaams Gewest Brussels Gewest Waals Gewest België Gedetineerden 21 5,1% 10 3,4% 4 1,5% 35 3,6% Asielzoekers 19 4,6% 7 2,4% 31 12,0% 57 5,9% Mensen zonder papieren 23 5,6% 33 11,4% 6 2,3% 62 6,5% Daklozen 5 1,2% 11 3,8% 20 2,1% Contactpersonen van besmettelijke TB patiënten 42 10,2% 12,1% 12,7% 110 11,5% Gezondheidswerkers 2 0,5% 14 4,8% 13 5,0% 29 3,0% Personen die werken met risicogroepen 3 1,0% 9 0,9% Totaal aantal meldingen 410 290 259 959 *Een zelfde patiënt kan tot verschillende risicogroepen behoren Bron TB register België 2014 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

tb SCREENING IN HET ARBEIDSMILIEU DOOR edpb Wie wordt best systematisch onderzocht? Canada: personeel systematisch onderzocht op LTBI bij een tuberculine-index > 5% en/of een tuberculine-omslagindex > 0,5% België heeft geen gegevens over risico op tuberculose infectie in het werkmilieu Daarom arbitraire indeling van werknemers in groepen met verschillend infectierisico Analyse van het tuberculose infectierisico is een dynamisch proces dat regelmatig moet geëvalueerd worden: Besmettingsrisico stijgt  screeningsfrequentie verhogen Besmettingsrisico daalt  screeningsfrequentie verlagen 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Agentschap Zorg en Gezondheid Aantal Tht in het arbeidsmilieu in Vlaanderen 2012 bron: erkenningsaanvragen EDPB Aantal THT Aantal werknemers onder toezicht Aantal virages A 2.842 (3,5%) 80.349 ? B 36.158 (11,4%) 317.083 C 684 (0,4%) 177.680 D 1.717 (2,6%) 66.484 E 18.276 (13,7%) 133.833 F 98.144 (18,7%) 524.805 G 9.785 (2,8%) 346.479 H 1 (0.01%) 17.304 I 2.011 (3,2%) 63.004 J 13.882 (6,9%) 202.316 K (2014) 419 (3,7%) 11.216 L (2014) 1.354 (6%) 22.668 Totaal 185.273 (9,4%) 1.963.221 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Agentschap Zorg en Gezondheid Indeling per groep in functie van risico op TB besmetting- bron WHO en VRGT Groep Contacten met potentiële besmettingsbronnen Voorbeelden van personeelsleden Risico Opsporing LTBI: aanbeveling A regelmatig en nauw spoed, ICU, pneumo, bronchoscopie, aërosol therapie, labo microbiologie, autopsie, gevangenispersoneel, mensen die werken met risicogroepen hoog aanwerving + halfjaarlijks B sporadisch andere ziekenhuisafdelingen, woonzorgcentra matig Aanwerving jaarlijks C geen bepaalde administratieve diensten gelijk aan die van de algemene bevolking D risicofactoren individueel toezicht 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Agentschap Zorg en Gezondheid Folders Beschikbaar op website van Zorg-en-Gezondheid, voorlopig in volgende talen: Nederlands Frans Duits Engels Spaans Portugees Pools Turks Marokkaans Arabisch Russisch Nepalees 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid

Agentschap Zorg en Gezondheid Gratis app voor iphone en androïd toestel met gesproken info over tuberculose in 38 talen via onderstaande website: http://www.explaintb.org/app-2/?lang=en 5.12.18 Agentschap Zorg en Gezondheid