Juridische Dienst Vreemdelingenrecht en IPR Geert Matthys Asiel en migratie Refu-interim: Greentrack en vluchtelingen Meibloemstraat 86 – Gent Donderdag 8 december 2016 Juridische Dienst Vreemdelingenrecht en IPR Geert Matthys September 2016

Wat hebben onderstaande personen met elkaar gemeen? 1. Abdi Bashir (°1989) – Belgisch kampioen 5000, 10 000, veldlopen. Olympische limiet gehaald voor Olympische Spelen in Rio (2016), Op 10 jarige leeftijd (1999) met ouders gevlucht naar België. Erkend als vluchteling. 2. Vincent Kompany(°1986) – Papa van Vincent in 1975 gevlucht van congo naar België. Opposant van regime van toenmalig president Mobutu. 3. Mika (°1983, Beiroet, Libanon) – ouders vluchten met 1-jarige Mika naar Frankrijk omwille van burgeroorlog. Vandaag Frans-Brits nationaliteit, grote hit met “Relax, Take It Easy” 5. Didier Mbenga (°1980) – Vader vermoord in Congo na regimewissel Mobutu door Kabila. Vader was medestander van Mobutu, Didier zat in 1999 in Congolese gevangenis. Gevlucht met moeder naar België. In oc Kapellen ontdekt door Willy Steveniers. Ging baskettten in NBA –Amerika, 2 keer kampioen 6,7. Tijdens de Spaanse Burgeroorlog werden 32.000 kinderen naar het buitenland geëvacueerd. 5.000 ervan komen in België bij pleeggezinnen terecht. Zo ook de vader van Phara de Aguirre. De vader van Phara was één van de 'niños de la guerra'. "In 1937 werd mijn vader op 10-jarige leeftijd geëvacueerd, samen met 2 broers. Dat moet zowat de grootste kinderexodus uit de geschiedenis geweest zijn. Zo kwam hij in België terecht." De burgeroorlog duurde tot 1939, maar toch keerde Phara's vader niet meer terug.  Zijn ouders zaten namelijk in een vluchtelingenkamp in Frankrijk. Pas in 1950 werd hij met zijn ouders herenigd. 8. Sarkozy: zijn vader is gevlucht in 1944 na inval van Rode Leger in Hongarije, 1/12/20181/12/2018 Agentschap Integratie en Inburgering | ODiCe

Inhoudstafel Overzicht wettelijke verblijfsmotieven Vluchtelingen in de wereld Vluchtelingen in België Hoe verloopt een asielprocedure? Waar worden asielzoekers opgevangen? Sociale rechten Gewone mensen met ongewone ervaringen Juridische info Agentschap Integratie en Inburgering 14-03-2016 Agentschap Integratie en Inburgering

1. Overzicht wettelijke verblijfsmotieven Gezinshereniging, gezinsvorming reguliere migratie Arbeid Studies Burger van de Unie Asiel Slachtoffers mensenhandel Bijzondere humanitaire situaties: regularisatie overmacht, Medische redenen bescherming Niet begeleide minderjarigen Agentschap Integratie en Inburgering

2. Vluchtelingen in de wereld “Global forced displacement has increased in 2015, with record-high numbers. By the end of the year, 65,3 million individuals were forcibily displaced worldwide as a result of persecution, conflict, generalized violence, or human rights violations. (…)” (UNHCR, Global Trends, 2016) Agentschap Integratie en Inburgering

1/12/2018 kies "Lint › Invoegen › Tekst › Koptekst en voettekst" om hier de titel van de presentatie in te voegen.

Al Zaatari - Jordanië (120.000 inw) Agentschap Integratie en Inburgering 14-03-2016 Agentschap Integratie en Inburgering

3. Vluchtelingen in België Terminologie Asielzoeker (= kandidaat vluchteling) (Erkend) vluchteling - subsidiair beschermde Vraag naar bescherming gebeurt via asielaanvraag dekt 2 vormen van internationale bescherming onderzoek naar vluchtelingenstatuut (Conventie van Genève) onderzoek naar subsidiaire bescherming Agentschap Integratie en Inburgering 1/12/2018 kies "Lint › Invoegen › Tekst › Koptekst en voettekst" om hier de titel van de presentatie in te voegen.

Statuut van vluchteling kan toegekend worden aan eenieder die voldoet aan de voorwaarden van de Conventie van Genève (art. 48/3§1 VrW.) “Elke persoon die zich bevindt buiten het land waarvan hij de nationaliteit heeft (of indien hij geen nationaliteit heeft, buiten zijn land van herkomst), en die de bescherming van dat land niet kan of wil inroepen omdat hij vreest voor vervolging omwille van zijn ras, religie, zijn nationaliteit, het behoren tot een bepaalde sociale groep, of zijn politieke overtuiging.” Agentschap Integratie en Inburgering 14-03-2016 Agentschap Integratie en Inburgering

Ernstige schade bestaat uit: Doodstraf of executie Statuut van subsidiaire bescherming kan toegekend worden (art. 48/4§1 VrW.) “Wanneer er zwaarwegende gronden zijn om aan te menen dat, wanneer hij naar zijn land van herkomst (of in het geval van een staatloze naar het land waar hij vroeger gewoonlijk verbleef) terugkeert, een reëel risico zou lopen op ernstige schade, en hij zich niet onder de bescherming van dat land kan of, wegens dat risico, wil stellen.” Ernstige schade bestaat uit: Doodstraf of executie Foltering of onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing Ernstige bedreiging van het leven van een burger als gevolg van willekeurig geweld in geval van internationaal of binnenlands gewapend conflict. Agentschap Integratie en Inburgering 14-03-2016 Agentschap Integratie en Inburgering

4. Hoe verloopt een asielaanvraag? Welke actoren Dienst Vreemdelingenzaken (= aanvraag) Commissariaat Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (= beoordeling) Raad voor vreemdelingenbetwistingen (= beroep) Fedasil (= opvang) Agentschap Integratie en Inburgering

Stap 1- indiening asielaanvraag bij DVZ (voor 8 uur!) Verklaring identiteit, herkomst, reisweg Keuze proceduretaal Woonplaatskeuze Tolk Vragenlijst (voorbereiding interview CGVS) Foto + vingerafdrukken ZONDER BIJSTAND ADVOCAAT Opmaak bijlage 26 Fedasil staat in voor: Radiografie longen Toewijzing opvangplaats ‘code 207’ Afgifte infobrochure opvang Agentschap Integratie en Inburgering

Agentschap Integratie en Inburgering

Stap 2 – DVZ onderzoekt welke EU-lidstaat (28 EU- landen + Noorwegen, IJsland en Zwitserland) bevoegd is voor asielaanvraag Leidraad: conventie van Dublin (Dublin III) Staat waar gezinslid reeds beschermingsstatuut heeft of hangende asielaanvraag (= partner en/of ongehuwd minderjarig kind) Staat die reeds een visum heeft uitgereikt (indien nog geldig) Staat van illegale binnenkomst (eindigt na 12 maanden) Staat van asielaanvraag indien visumvrij voor dat land Staat waar asiel wordt aangevraagd in de transitzone Geen van bovenstaande: land van asielaanvraag Opgelet: andere criteria voor NBM DVZ mag steeds afwijken omwille van humanitaire redenen! Agentschap Integratie en Inburgering 14-03-2016 Agentschap Integratie en Inburgering

Stap 3 – CGVS onderzoekt asielaanvraag ten gronde toetsing definitie vluchteling-subsidiair beschermde persoonlijk interview is verhaal coherent en geloofwaardig? mogelijke beslissingen Weigering: bijlage 13 quinquies met BGV (schorsend beroep bij RvV) Positief: vluchtelingenstatuut ofwel statuut subsidiaire bescherming Agentschap Integratie en Inburgering 14-03-2016 Agentschap Integratie en Inburgering

Verblijfsdocument Subsidiair beschermde elektronische A kaart (gemeente na instructie DVZ) tijdelijk verblijf (1j + 2j + 2 j) Erkend vluchteling (erkenning tot 7 juli 2016) elektronische B kaart (gemeente mits attest CGVS) onbeperkt verblijf (ambtshalve vernieuwing na 5 jaar) Erkend vluchteling (erkenning na 7 juli 2016) elektronische A kaart (gemeente mits attest CGVS tijdelijk verblijf (5j) Agentschap Integratie en Inburgering 14-03-2016 Agentschap Integratie en Inburgering

asielaanvragen (= dossiers) per jaar 1997-2015 (CGVS, 2016) Agentschap Integratie en Inburgering

asielaanvragen (= dossiers) per maand – jaar 2015 (CGVS, 2016) Agentschap Integratie en Inburgering

asielaanvragen (= personen) per maand – jaar 2016 (CGVS, 2016) 1/12/2018 kies "Lint › Invoegen › Tekst › Koptekst en voettekst" om hier de titel van de presentatie in te voegen.

top 10 asielaanvragen (= personen) 1/1/2016 – 31/10/2016 (CGVS, 2016) Land van herkomst Aantal 1 Afghanistan 2 504 2 Syrië 2 263 3 Irak 977 4 Guinée 764 5 Somalië 756 6 Onbepaald 654 7 Albanië 626 8 Rusland 616 9 Turkije 501 10 Congo (DRC) 482 Andere landen 5 374 Totaal 15 517 Agentschap Integratie en Inburgering

top 10 toekenningen van de vluchtelingenstatus 1/1/2016 – 31/10/2016 (CGVS, 2016) Land van herkomst Aantal erkenningen Totaal aantal beslissingen ten gronde % 1 Syrië 4 864 6 601 73,7 2 Irak 2 339 5 136 45,5 3 Somalië 667 1 237 53,9 4 Afghanistan 504 1 917 26,3 5 Onbepaald 399 485 82,3 6 Eritrea 247 300 7 Guinee 218 581 37,5 8 Rusland 173 565 30,6 9 Burundi 118 149 79,2 10 China 100 294 34,0 Andere landen 855 4 645 18,4 Totaal 2016 10 484 21 910 47,9 Agentschap Integratie en Inburgering

top 5 toekenningen van de subsidiaire beschermingsstatus 1/1/2016 – 31/10/2016 (CGVS, 2016) Land van herkomst Aantal toekenningen Totaal aantal beslissingen ten gronde % 1 Syrië 1 481 6 601 22,4 2 Afghanistan 604 1 917 31,5 3 Irak 462 5 136 9,0 4 Somalië 182 1 237 14,7 5 Libië 19 31 61,3 Andere landen 40 6 988 0,6 Totaal 2016 2 788 21 910 12,7 Agentschap Integratie en Inburgering 14-03-2016 Agentschap Integratie en Inburgering

leeftijd (volgens geslacht) van asielaanvragers 1/1/2016 – 31/10/2016 (CGVS, 2016)

5. Opvang van asielzoekers Klopt volgende uitspraak? “Een bericht van buschauffeur D.B. ging de voorbije dagen vlot rond op facebook. D.B. vertelt dat hij momenteel in ziekteverlof is en het moet doen met 860 euro per maand. ‘Nu hoor ik dat iedere asielzoeker die naar het OCMW gaat 40 euro per dag krijgt en een kind 26 euro. Dus voor een familie van man en vrouw en 2 kinderen is dat 132 euro per dag en 3168 per maand, plus een woning en alle faciliteiten erbij. Waar moet ik naartoe om 3000 euro te krijgen?’, vraagt de man zich af.” (De Standaard, 23/8/2015)

5. Opvang van asielzoekers Enkel materiële hulp (= bed bad brood) in collectieve opvangcentra uitgezonderd: asielzoekers met kwetsbare profielen (bv. medisch, NBM, alleenstaande moeders,…) asielzoekers met grote kans op erkenning Materiële opvang stopt na weigering asiel Na bekomen status doorstroom naar LOI-SOI = individuele opvang 2 maand (+1+1+1) zoektocht naar (private)huisvesting Agentschap Integratie en Inburgering 14-03-2016 Agentschap Integratie en Inburgering

aandeel mannelijke en vrouwelijke asielzoekers per nationaliteit opgevangen op 31/3/2016 in Vlaanderen en Brussel Bron: Fedasil, verwerking: Agentschap Integratie en Inburgering

gezinssituatie voor vier nationaliteiten van de in Vlaanderen en Brussel opgevangen asielzoekers (31/3/2016) Bron: Fedasil, verwerking: Agentschap Integratie en Inburgering

scholing van vluchtelingen-inburgeraars

6. Sociale rechten asielzoeker erkend vluchteling subsidiair beschermde werken na 4m. mits nog geen beslissing CGVS mits én arbeidskaart C ja, geen arbeidskaart nodig ja, arbeidskaart C nodig vrijwilligerswerk ja, melden aan opvangstructuur ja melden aan OCMW indien leefloon vragen aan RVA indien werkloosheidsuitkering onderwijs voor kinderen leerplicht voor alle kinderen met vreemde nationaliteit vanaf 60° dag na inschrijving in wacht-, vreemdelingen- of bevolkingsregister reizen buitenland neen ja (niet naar herkomstland!) recht op OCMW-steun basis = materiële opvang (B-B-B) Ja (leefloon) gezondheidszorg geen werk = via Fedasil wel werk = mutualiteit mutualiteit inschrijvingsregister Sociaal wonen inburgering rechthebbend na 4 m. (Nederlandse taal kan onmiddellijk) verplicht Agentschap Integratie en Inburgering 14-03-2016 Agentschap Integratie en Inburgering

7. Gewone mensen met ongewone ervaringen Niet iedereen heeft traumatische ervaringen Wel enorm veel psychosociale problemen Vluchtervaring Heimwee en gemis Verlies van sociale status Negatieve bejegening ontvangende omgeving Onzekerheid toekomst - langdurige procedures Ook na toekenning verblijfsstatuut risico op leegte Agentschap Integratie en Inburgering

8. Juridische info voor intermediairen Agentschap Integratie en Inburgering www.integratie-inburgering.be >‘vluchtelingen en asiel’ Traject van een asielzoeker Cijfers over asiel www.vreemdelingenrecht.be juridische dienst vreemdelingenrecht en IPR Centraal – T 02 205 00 55 Oost- en West-Vlaanderen - T 09 267 66 45 (46) of (47) Agentschap Integratie en Inburgering 14-03-2016 Agentschap Integratie en Inburgering

8. Juridische info voor doelgroep Transithuis – CAW Oost-Vlaanderen Oude Houtlei 124 – 9000 Gent T 09 265 04 20 E transithuis@cawoostvlaanderen.be Infopunt Migratie - Dienst Burgerzaken - Stad Gent Woodrow Wilsonplein 1 – 9000 Gent T 09 266 71 40 E infopuntmigratie@stad.gent Agentschap Integratie en Inburgering 14-03-2016 Agentschap Integratie en Inburgering

Agentschap Integratie en Inburgering | private stichting Geert Matthys Geert.matthys@integratie-inburgering.be Agentschap Integratie en Inburgering | private stichting Juridische dienst Vreemdelingenrecht en IPR Oost- en West-Vlaanderen Dok-Noord 4d001 – 9000 Gent Tour & Taxis – Havenlaan 86C bus 212 – 1000 Brussel www.integratie-inburgering.be 1/12/2018 kies "Lint › Invoegen › Tekst › Koptekst en voettekst" om hier de titel van de presentatie in te voegen.