27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Straling en zwangerschap over mogelijke risico’s van ioniserende straling voor de ongeboren vrucht van werkneemsters en patiënten 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

wordt nooit vrijwillig blootgesteld Het ongeboren kind : wordt nooit vrijwillig blootgesteld bevat veel sneldelende cellen, is daarom erg stralingsgevoelig kan, evenals bij volwassenen, zowel deterministische als stochastische stralingseffecten ondervinden 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Deterministische effecten letale effecten, vrucht is niet levensvatbaar of overlijdt perinataal misvormingen, door blootstelling in de ontwikkelingsfase van een orgaan groeistoornissen (zonder misvormingen) vooral door blootstelling in een later stadium 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Relevante fasen pre- en postnataal pre-implantatiefase vanaf conceptie één tot twee weken orgaanontwikkeling van twee tot acht weken fase na organogenese van acht tot vijftien weken groeifase periode tot geboorte borstvoeding 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Pre-implantatiefase (gegevens vanuit dierexperimenten) Twee mogelijkheden (“alles of niets”) prenatale sterfte, drempeldosis 50 mGy, risicogetal 10 -3 /mSv ongestoorde ontwikkeling 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Bij mens zelden (Japan, Chernobyl) Orgaanontwikkeling Misvormingen inwendige organen, skelet, ogen, CZS drempeldosis 50-100 mGy, risicogetal 5.10 -4/mSv Bij mens zelden (Japan, Chernobyl) 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Misvormingen bij 2 Gy (muis en mens) 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

minder gevoelig voor misvormingen 8e tot 15e week en daarna minder gevoelig voor misvormingen ontwikkeling grote hersenen, kans op mentale retardatie 4.10 -4/mSv; afname IQ 30 punten/Gy week 16 tot 25: idem; risicogetal 10 -4 /mSv overige groeistoornissen, zoals laag geboortegewicht 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Dosis-responsrelatie voor mentale retardatie 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Stochastische effecten maligniteiten “jeugdkanker” en leukemie op kinderleeftijd geen drempeldosis risicogetal tussen 2.10 -5 en 5.10 -5/mSv voor gehele leven 10 -4/mSv genetische effecten risicogetal 10 -5/mSv (“natuurlijk” 1 à 3%) 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Overzicht: 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Dosislimieten voor de foetus drastisch verlaagd: vóór 2001: 5 mSv gedurende de zwangerschap na 2001: 1 mSv gedurende de zwangerschap 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Borstvoeding: geen handelingen waarbij een “meer dan gering risico bestaat op inwendige besmettingen” 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Borstvoeding: “meer dan gering risico” Dus risico-inventarisatie nodig 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Voorstel beleid bij zwangerschap: bij zwangerschapswens geen maatregelen (eventueel test) dringend advies: zwangerschap zo spoedig mogelijk melden reële voorlichting over risico’s voor de ongeboren vrucht heldere voorschriften over toegestane werkzaamheden bij zwangerschap 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

radiodiagnostiek: niet aan de tafel dus alleen achter loodglas Voorbeelden van werkzaamheden die bij voorkeur niet door zwangeren moeten worden verricht, tenzij op basis van een risico-inventarisatie: radiodiagnostiek: niet aan de tafel dus alleen achter loodglas nucleaire geneeskunde: niet in een B-lab; geen radiofarmaca toedienen; geen “stralende” patiënten verplegen radiotherapie: geen brachytherapiewerk geen avond- en nachtdiensten 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Onderzoeksresultaten bij divers radiologisch werk (Tijdschr Onderzoeksresultaten bij divers radiologisch werk (Tijdschr. Bedrijfs-en Verzekeringsgen. nov. 2006) 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Andere risico’s voor de ongeboren vrucht 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Radiodiagnostiek bij zwangeren Rechtvaardiging is belangrijk eventueel zwangerschapstest “ten day rule” (niet betrouwbaar) 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Equivalente dosis in de ongeboren vrucht 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Radiotherapie bij zwangeren alleen in uitzonderlijke gevallen gerechtvaardigd dosis foetus neemt toe met de zwangerschapsduur 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Borstvoeding en nucleair geneeskundig onderzoek 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Invloed blootstelling vader op perinatale sterfte (The Lancet 1999) 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

2003: 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Onderzoek onder piloten: 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Afbreken van de zwangerschap na mogelijke blootstelling? altijd rekening houden met religieuze, ethische en psychologische aspecten! gegevens bewaren voor event. dosisschatting laagste drempeldosis misvormingen: 50 mGy (dierproeven) onder 100 mGy mentale retardatie niet meetbaar grove vuistregel: boven 100 mGy in foetus (afhankelijk van periode) eventueel overleg over afbreken zwangerschap 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

Artsen overschatten vaak de risico’s: 27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars

27-11-2018 Sanifer bv, Gerard Kars