Welvaartziekten Diabetes

Inhoud Vorige les Lesdoelen Diabetes Oorzaken Gevolgen Cijfers Advies Informatiebronnen Volgende les

Vorige les – hart en vaatziekten Hoge bloeddruk Wanneer heb je een te hoge bloeddruk? Welke factoren kunnen voor een hoge bloeddruk zorgen? Wat te doen bij een hoge bloeddruk? Hartziekten Wat is een hartinfarct? Vaatziekten Wat is atherosclerose? Wat is een herseninfarct Cholesterol Wat is cholesterol? In welke voedingsmiddelen zit het slechte cholesterol? Welke voedingsmiddelen helpen bij het verlagen van een te hoog cholesterol? Voeding adviezen bij hart en vaatziekten

Lesdoelen Je kunt benoemen wat Diabetes is Je kunt mogelijke oorzaken benoemen Je kunt de gevolgen benoemen Je kunt advies geven over gezonde voeding Je weet hoe je recente cijfers over diabetes kunt achterhalen

1. Diabetes Wat weet je al over diabetes? Wat zou je willen leren over diabetes?

Feiten en fabels over suiker Suiker bevat meer energie dan andere koolhydraten Suiker uit fruit is gezonder dan kristal suiker Van suiker kun je diabetes krijgen Een glas appelsap bevat 6 suikerklontjes Het is beter om helemaal geen suiker te eten Stevia is een natuurlijke suiker Stevia is een natuurlijke suiker’ Fabel. Stevia is geen suiker, maar een zoetstof die wordt gewonnen uit de bladeren van de steviaplant. In Zuid-Amerika wordt stevia al geruime tijd als zoetstof gebruikt. Stevia bevat geen calorieën, maar is wel 200 tot 300 keer zo zoet als suiker en wordt daarom een intensieve zoetstof genoemd. Sinds 2011 is de zoetstof goedgekeurd door de Europese Unie. Stevia wordt op voedingsetiketten aangeduid met E960. ‘Het is beter om helemaal geen suiker te eten’ Fabel. Je lichaam kan niet zonder suiker. Je hebt glucose nodig om te kunnen denken en bewegen. Voedingsmiddelen die je nodig hebt voor een gezond eetpatroon, zoals fruit, zuivel en diverse groenten, bevatten suiker. Je lichaam heeft al voldoende aan de suikers die het uit deze producten haalt. Suiker is dus niet per definitie slecht voor je, maar het is wel aan te raden om goed te letten op de inname van vrije suikers. Leestip: Kun je volledig suikervrij eten? ‘Een glas appelsap bevat meer dan 6 suikerklontjes’ Feit. Een glas appelsap van 250 ml bevat doorgaans ongeveer 6 suikerklontjes. Dit is meer dan 20 gram suiker. Schrik niet: in een glas appelsap zit ongeveer evenveel suiker als in een glas cola of sinas. Wees dus alert op de suiker in zowel vruchtensappen als frisdranken! ‘Suiker uit fruit is gezonder dan kristalsuiker’ Fabel. Er bestaan geen gezonde en ongezonde suikers. Of je nu een appel eet of een glas cola drinkt: je lichaam maakt geen onderscheid tussen toegevoegde suikers of suikers die van nature in voedingsmiddelen aanwezig zijn. Wel is een stuk fruit vanzelfsprekend een gezondere keuze dan een glas frisdrank. Dit komt door de andere voedingstoffen die in fruit zitten, zoals vezels, vitaminen en mineralen. Leestip: Bestaan er gezonde en ongezonde suikers? ‘Suiker bevat meer energie dan andere koolhydraten’ Fabel. Er zijn verschillende soorten koolhydraten, maar ze zijn allemaal goed voor 4 kilocalorieën (kcal) per gram. Ter vergelijking: 1 gram vet levert 9 kcal, 1 gram eiwitten levert 4 kcal en 1 gram alcohol 7 kcal. De energiebehoefte van volwassen mannen ligt rond de 2.500 kcal per dag. Volwassen vrouwen hebben gemiddeld 2.000 kcal per dag nodig. ‘Van suiker krijg je diabetes’ Fabel. Diabetes wordt ook wel suikerziekte genoemd, maar het is niet zo dat je van te veel suiker direct diabetes krijgt. Echter, veel suiker binnenkrijgen kan leiden tot overgewicht. Mensen met overgewicht hebben een grotere kans op diabetes type 2.

1. Diabetes mellitus Wat is diabetes mellitus type 1? Auto-immuunziekte Het lichaam maakt antistoffen aan tegen eigen lichaamscellen De alvleesklier maakt geen insuline meer aan Daarom insuline nodig van buiten af! Insuline spuiten Ongeneeslijke ziekte Erfelijk Patiënten zijn hun leven lang op speciaal dieet

1. Diabetes Diabetes mellitus type 2 Onvoldoende productie insuline om aan de vraag van het lichaam te voldoen Cellen ongevoeliger voor insuline Meestal op oudere leeftijd

1. Diabetes - Koolhydraten Verschillende koolhydraten Monosachariden: Disachariden: Polysachariden: Glucose, fructose, maltose Lactose, sachariden, galactose Zetmeel, glycogeen,voedingvezels

1. Diabetes - Koolhydraten Vertering Mond Slokdarm Maag Dunne darm Dikke darm Mondholte, keelholte, slokdarm Aanwezige polysachariden (zetmeel en glycogeen), disachariden (sucrose en lactose) Alfa-amylase = enzym in de mond Verteren in zetmeel en disachariden Maag: Lage ph door HCI stopt de amylase vertering Twaalfvingerige darm: alvleeskliersap zit weer alfa-amylase Zetmeel en maltose Dunne darm: Maltose in glucose moleculen door maltase Opname dunne darm van suikers in het bloed

1. Diabetes - Bloedglucosespiegel De maat voor de hoeveelheid glucose die opgelost is in het bloed mmol/l Dient constant te zijn Het lichaam zoekt altijd naar de balans in het glucosegehalte. Het glucosegehalte heet ook wel het bloedsuikergehalte. Al vrij snel na het eten van een maaltijd met koolhydraten begint het bloedsuikergehalte te stijgen. Bij gezonde personen gaat deze stijging door tot ongeveer 1 tot 2 uur na de maaltijd. Daarna neemt het gehalte weer af. Als het bloedsuikergehalte begint te stijgen na het eten, zorgt het hormoon insuline in het bloed ervoor dat de weefsels het glucose snel opnemen. Het bloedsuikergehalte blijft echter niet steeds maar afnemen.

1. Diabetes - bloedsuikerspiegel

1. Diabetes - Bloedsuikerspiegel https://youtu.be/Fbp0h5PTOxc Nuchter Niet nuchter geen diabetes Onder de 6,1 mmol/l Onder de 7,8 mmol/l voorfase van diabetes Tussen de 6,1 en 6,9 mmol/l Tussen de 7,8 en 11 mmol/l diabetes Boven de 6,9 mmol/l Boven de 11 mmol/l

1. Diabetes – Hormoon insuline

Hypo - Bloedglucosespiegel is te laag zweten trillen duizelig zijn plotseling wisselend humeur (opeens boos worden bijvoorbeeld) ongeconcentreerd zijn hoofdpijn moe zijn hongerig zijn Hyper – Bloedsuikerspiegel is te hoog veel plassen veel dorst hebben en houden vermoeid zijn plotselinge humeurigheid, snel boos worden misselijk zijn of overgeven alles voelt vervelend

2. Oorzaken Ouderdom >70 Productie insuline daalt Cellen worden ongevoeliger voor insuline Overgewicht Aanbod glucose te groot Productie insuline te laag Ongevoeligheid voor insuline Type 1 Erfelijk Surinaamse, Marokkaanse, Turkse afkomst hebben een verhoogde kans op diabetes type 2. gevoeligheid Leefstijl overgewicht

3. Gevolgen Grotere kans op hart en vaatziekten Grotere kans op nierschade Grotere kans op oogschade 4x zo vaak verhoogd cholesterolgehalte 2x zo veel kans op depressie

4. cijfers Hoeveel mensen hebben diabetes? Ruim 1,2 miljoen Nederlanders hebben diabetes, dus 1 op de 14 Nederlanders. Iets meer mannen dan vrouwen. Daarvan hebben 1,1 miljoen officieel de diagnose, de rest loopt er ongemerkt mee rond.  In 2010 hadden zo’n 200.000 Nederlanders diabetes zonder dat ze het wisten. Het huidige precieze aantal is niet bekend. 60.500 Nederlanders per jaar horen dat ze diabetes hebben. Dat zijn 1.163 mensen per week, 166 per dag. Negen op de tien mensen met diabetes hebben diabetes type 2. 750.000 Nederlanders lopen groot risico om diabetes te krijgen: ze hebben een verstoorde suikerhuishouding. Van hen krijgt een derde binnen zes jaar diabetes. 1 op de 3 van de huidige volwassen Nederlanders krijgt diabetes type 2, berekenden onderzoekers van het Erasmus MC. Bron:Diabetesfonds.nl

5. Advies Spreiding van de koolhydraten Beperking van de verzadigde vetten Een gezond gewicht

6. Informatiebronnen Voedingsleer Ons Voedsel: Sites Hoofdstuk 8 Ons Voedsel: Pagina 508 Diabetes Mellitus Sites RIVM Voedingscentrum Gezondheidsraad Diabetesfonds De volgende boeken moeten elke keer meegenomen worden naar de lessen: Voedingsleer & Ons Voedsel

7. Volgende les Zorg dat je bij bent met lezen over obesitas, ondergewicht, hart en vaatziekten en diabetes Lees je in over kanker. Voedingsleer H12