17/09/2018 Asiel en vluchtelingen Donderdag 25 februari 2016 - Roeselare Provinciale meeting “Kwb, zet je voordeur open!” Geert Matthys – Dienst Juridische dienstverlening Agentschap Integratie en Inburgering Agentschap Integratie en Inburgering

Inhoudstafel Inleiding Vluchtelingen in de wereld 17/09/2018 Inhoudstafel Inleiding Vluchtelingen in de wereld Vluchtelingen in België Hoe verloopt een asielprocedure? Waar worden asielzoekers opgevangen? Sociale rechten van asielzoekers en erkende vluchtelingen Gewone mensen met ongewone ervaringen Meer info Agentschap Integratie en Inburgering 1. Abdi Bashir (°1989) – Belgisch kampioen 5000, 10 000, veldlopen. Olympische limiet gehaald voor Olympische Spelen in Rio (2016), Op 10 jarige leeftijd (1999) met ouders gevlucht naar België. Erkend als vluchteling. 2. Vincent Kompany(°1986) – Papa van Vincent in 1975 gevlucht van congo naar België. Opposant van regime van toenmalig president Mobutu. 3. Mika (°1983, Beiroet, Libanon) – ouders vluchten met 1-jarige Mika naar Frankrijk omwille van burgeroorlog. Vandaag Frans-Brits nationaliteit, grote hit met “Relax, Take It Easy” 4. Jean-Luc Dehaene, (°1945) – geboren in Amiens, ouders op de vlucht voor geweld WO II. Geboren in Frankrijk. 5. Didier Mbenga (°1980) – Vader vermoord in Congo na regimewissel Mobutu door Kabila. Vader was medestander van Mobutu, Didier zat in 1999 in Congolese gevangenis. Gevlucht met moeder naar België. In oc Kapellen ontdekt door Willy Steveniers. Ging baskettten in NBA –Amerika, 2 keer kampioen Agentschap Integratie en Inburgering

1. Inleiding Op basis van welke gronden kan een langdurig verblijfsrecht in België verkregen worden? Gezinshereniging, gezinsvorming reguliere migratie Arbeid Studies Asiel Slachtoffers mensenhandel Bijzondere humanitaire situaties: regularisatie overmacht, bescherming Medische redenen Niet begeleide minderjarigen Burger van de Unie Agentschap Integratie en Inburgering

2. Vluchtelingen in de wereld “The year 2014 has seen continuing dramatic growth in mass displacement from wars and conflict, once again reaching levels unprecedented in recent history. One year ago (= 2013), UNHCR announced that worldwide forced displaced numbers had reached 51,2 million, a level not previously seen in the post-World War II era.(…) Twelve months later, this figure has grown to a staggering 59,5 million.” (UNHCR, Global Trends, 2014) Agentschap Integratie en Inburgering

Agentschap Integratie en Inburgering

17/09/2018 Agentschap Integratie en Inburgering Agentschap Integratie en Inburgering

17/09/2018 Agentschap Integratie en Inburgering Agentschap Integratie en Inburgering

Agentschap Integratie en Inburgering

30/10/2015 Dabaab – Kenia (400.000 inw) Agentschap Integratie en Inburgering Agentschap Integratie en Inburgering

Al Zaatari - Jordanië (120.000 inw) 30/10/2015 Al Zaatari - Jordanië (120.000 inw) Agentschap Integratie en Inburgering Agentschap Integratie en Inburgering

3. Vluchtelingen in België Terminologie Asielzoeker/ kandidaat vluchteling (Erkend) vluchteling - subsidiair beschermde Persoon zonder wettig verblijf Vraag naar bescherming gebeurt via asielaanvraag Asielaanvraag dekt 2 vormen van internationale bescherming Onderzoek naar vluchtelingenstatuut (Conventie van Genève) Onderzoek naar subsidiaire bescherming Agentschap Integratie en Inburgering

17/09/2018 Statuut van vluchtelingen kan toegekend worden aan eenieder die voldoet aan de voorwaarden van de Conventie van Genève (art. 48/3§1 VrW.) “Elke persoon die zich bevindt buiten het land waarvan hij de nationaliteit heeft (of indien hij geen nationaliteit heeft, buiten zijn land van herkomst), en die de bescherming van dat land niet kan of wil inroepen omdat hij vreest voor vervolging omwille van zijn ras, religie, zijn nationaliteit, het behoren tot een bepaalde sociale groep, of zijn politieke overtuiging.” Agentschap Integratie en Inburgering Agentschap Integratie en Inburgering

Onderzoek naar subsidiaire bescherming (art. 48/4§1 VrW.) 17/09/2018 Onderzoek naar subsidiaire bescherming (art. 48/4§1 VrW.) “Wanneer er zwaarwegende gronden zijn om aan te menen dat, wanneer hij naar zijn land van herkomst (of in het geval van een staatloze naar het land waar hij vroeger gewoonlijk verbleef) terugkeert, een reëel risico zou lopen op ernstige schade, en hij zich niet onder de bescherming van dat land kan of, wegens dat risico, wil stellen.” Ernstige schade bestaat uit: Doodstraf of executie Foltering of onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing Ernstige bedreiging van het leven van een burger als gevolg van willekeurig geweld in geval van internationaal of binnenlands gewapend conflict. Agentschap Integratie en Inburgering Agentschap Integratie en Inburgering

4. Hoe verloopt een asielaanvraag? Welke actoren Dienst Vreemdelingenzaken (asielaanvraag) Commissariaat Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen Raad voor vreemdelingenbetwistingen Fedasil (opvang) Agentschap Integratie en Inburgering

17/09/2018 Agentschap Integratie en Inburgering Agentschap Integratie en Inburgering

Stap 1- indiening asielaanvraag bij DVZ (voor 8 uur!) Verklaring identiteit, herkomst, reisweg Keuze proceduretaal Woonplaatskeuze Tolk Vragenlijst (voorbereiding interview CGVS) Foto + vingerafdrukken Opmaak bijlage 26 Fedasil staat in voor: Radiografie longen Toewijzing opvangplaats ‘code 207’ Afgifte infobrochure opvang ZONDER BIJSTAND ADVOCAAT Agentschap Integratie en Inburgering Agentschap Integratie en Inburgering

Agentschap Integratie en Inburgering

Stap 2 – bepalen welk EU-lidstaat (28 landen + Noorwegen, IJsland en Zwitserland) bevoegd is voor asielaanvraag? Onderzoek door DVZ Leidraad: conventie van Dublin (Dublin III) Criteria (opgelet: andere spelregels voor NBM): Staat waar gezinslid reeds beschermingsstatuut heeft of hangende asielaanvraag (= partner en/of ongehuwd minderjarig kind) Staat die reeds een visum heeft uitgereikt (indien nog geldig) Staat van illegale binnenkomst (eindigt na 12 maanden) Staat van asielaanvraag indien visumvrij voor dat land Staat waar asiel wordt aangevraagd in de transitzone Geen van bovenstaande: land van asielaanvraag DVZ mag afwijken omwille van humanitaire redenen Agentschap Integratie en Inburgering Agentschap Integratie en Inburgering

Stap 3 - onderzoek ten gronde door het CGVS Vragenlijst DVZ ter voorbereiding Persoonlijk interview (gemiddeld 2- 4 uur) Is verhaal coherent en geloofwaardig? Mogelijke beslissingen Weigering: bijlage 13 quinquies met BGV (schorsend beroep bij RvV) Positief: ofwel vluchtelingenstatuut (B-kaart, onbeperkt) ofwel subsidiaire bescherming (A-kaart, tijdelijk) Agentschap Integratie en Inburgering Agentschap Integratie en Inburgering

Verblijfsdocument Subsidiair beschermden met elektronische A kaart 30/10/2015 Verblijfsdocument Subsidiair beschermden met elektronische A kaart Op instructie van DVZ 1 + 2 + 2 jaar geldig Erkende vluchtelingen elektronische B kaart Mits attest CGVS 5 jaar geldig (ambtshalve verlenging) Agentschap Integratie en Inburgering Agentschap Integratie en Inburgering

Asielaanvragen per jaar 1997-2015 (CGVS, 2016) Agentschap Integratie en Inburgering

Top 10 asielaanvragen 1/1/2015 - 31/12/2015 (CGVS, 2016) Land van herkomst Aantal 1 Irak 7 722 2 Syrië 7 554 3 Afghanistan 7 099 4 Somalië 1 932 5 Onbepaald 846 6 Rusland 777 7 Guinee 752 8 DR Congo 650 9 Albanië 538 10 Iran 537 Andere landen 7 069 Totaal 35 476 Agentschap Integratie en Inburgering

Top 10 toekenningen van de vluchtelingenstatus 1/1/2015 – 31/12/2015 (CGVS, 2016) Land van herkomst Aantal erkenningen Totaal aantal beslissingen ten gronde % 1 Syrië 2 443 2 792 87,5 2 Eritrea 593 631 94,0 3 Onbepaald 572 697 82,1 4 Irak 527 1 126 46,8 5 Afghanistan 414 1 025 40,4 6 Guinee 328 583 56,3 7 Somalië 193 560 34,5 8 Iran 190 272 69,9 9 Rusland 166 496 33,5 10 Congo (DR) 148 176 84,1 Andere landen 1 183 5 011 23,6 Totaal 6 757 13 369 50,5 Agentschap Integratie en Inburgering

17/09/2018 Top 5 toekenningen van de subsidiaire beschermingsstatus 1/1/2015 – 31/12/2015 (CGVS, 2015) Land van herkomst Aantal toekenningen Totaal aantal beslissingen ten gronde % 1 Afghanistan 378 1 025 36,9 2 Irak 286 1 126 25,4 3 Syrië 283 2 792 10,1 4 Somalië 265 560 47,3 5 Oekraïne 35 336 10,4 Andere landen 118 7 530 1,6 Totaal 1 365 13 369 10,2 Agentschap Integratie en Inburgering Agentschap Integratie en Inburgering

5. Opvang van asielzoekers 17/09/2018 5. Opvang van asielzoekers Enkel materiële hulp (= bed bad brood) in collectieve opvangcentra Uitgezonderd: asielzoekers met kwetsbare profielen (bv. medisch, NBM, alleenstaande moeders,…) asielzoekers met grote kans op erkenning Materiële opvang stopt na negatieve beslissing CGVS (of indien beroep bij RvV na negatieve beslissing RvV) Na negatieve beslissing RvV – BGV binnen 30 d: enkel opvang in de ‘open terugkeerplaatsen’. Na bekomen status doorstroom naar LOI’s (= individuele opvang) Geen opvang voor asielzoekers met EU-nationaliteit en asielzoekers met meervoudige aanvragen Agentschap Integratie en Inburgering Agentschap Integratie en Inburgering

Aantal opvangplaatsen op 1/7/2015, 30/9/2015 en 29/1/2016 naar regio Agentschap Integratie en Inburgering

Aantal opvangplaatsen per gemeente op 29/1/2016 naar type en partner Agentschap Integratie en Inburgering

6. Sociale rechten van asielzoeker – erkend vluchteling 17/09/2018 6. Sociale rechten van asielzoeker – erkend vluchteling asielzoeker erkend vluchteling subsidiair beschermde Werken na 4m. mits nog geen beslissing CGVS mits én arbeidskaart C ja, geen arbeidskaart nodig Ja, arbeidskaart C nodig Reizen buitenland verboden ja (niet naar herkomstland!) Recht op OCMW-steun Basis = materiële opvang (B-B-B) Uitz = equivalent leefloon Ja (leefloon) Ja (equivalent leefloon -maatschappelijke dienstverlening) Gezondheidszorg geen werk = via Fedasil wel werk = mutualiteit mutualiteit Gezinsbijslag neen, tenzij als WN Ja Inschrijvingsregister Sociaal wonen neen ja Inburgering rechthebbend na 4 m. verplicht Agentschap Integratie en Inburgering Agentschap Integratie en Inburgering

7. Gewone mensen met ongewone ervaringen Niet iedereen heeft traumatische ervaringen Wel enorm veel psychosociale problemen Vluchtervaring Heimwee en gemis Verlies van sociale status Negatieve bejegening ontvangende omgeving Onzekerheid toekomst Langdurige procedures Ook na toekenning verblijfsstatuut risico op leegte Agentschap Integratie en Inburgering

8. Duiding AGENTSCHAP INTEGRATIE EN INBURGERING 17/09/2018 8. Duiding AGENTSCHAP INTEGRATIE EN INBURGERING www.integratie-inburgering.be > vluchtelingen en asiel > traject van een asielzoeker Nota “Welk traject legt een asielzoeker af?” www.integratie-inburgering.be > vluchtelingen en asiel > cijfers over asiel Nota “Monitoring asielinstroom: capaciteit opvang 29 januari 2016” Agentschap Integratie en Inburgering Agentschap Integratie en Inburgering

Juridische dienstverlening Vreemdelingenrecht & IPR Centraal (Kruispunt Migratie-Integratie) 02 205 00 55 Werkingsgebied Brussel en Vlaams-Brabant (Foyer) 02 414 04 53 Werkingsgebied Oost- en West-Vlaanderen (ODiCe) 09 267 66 45 of 47 Werkingsgebied Antwerpen en Limburg (PRIC) 011 3057 13 of 14 Agentschap Integratie en Inburgering

FEDERAAL AGENTSCHAP VOOR DE OPVANG VAN ASIELZOEKERS www.fedasil.be > publicaties > brochures “Een opvangcentrum in uw gemeente” “Opening van een opvangstructuur voor asielzoekers” “Opvang van asielzoekers in België” “Opvangcentra, een handleiding” www.fedasil.be > ‘cijfers’ Statistieken + kaart opvang Agentschap Integratie en Inburgering

COMMISSARIAAT-GENERAAL VOOR DE VLUCHTELINGEN EN DE STAATLOZEN (CGVS) www.cgvs.be > cijfers Statistieken asielinstroom België www.cgvs.be > publicaties > brochures “Asiel in België” 10 talen “U bent als vluchteling erkend in België – Uw rechten en plichten” “U geniet subsidiaire bescherming in België - Uw rechten en plichten” Agentschap Integratie en Inburgering