Fiscaliteit en onderwijs Erasmus Universiteit Rotterdam 9 april 2015 - prof. dr. René van der Paardt

Fiscaliteit en onderwjs Btw-systeem Onderwijs en btw-vrijstelling Nauw samenhangende diensten Samenwerking en btw Schoolgebouwen en btw en ovb Scholenconstructies en misbruik van recht DMS-#18397517

Onderwijs en btw Btw: belasting op consumptieve bestedingen Leveringen en diensten; groot bereik Btw-systeem: ruim begrip ondernemer Heffing over omzet minus aftrek betaalde inkoop-btw en btw op kosten (toegevoegde waarde) Vrijstellingen om btw-druk te verminderen Maar keerzijde: geen vooraftrek Onderwijs: wettelijk onderwijs en beroepsgerichte opleidingen en cursussen DMS-#18397517

Onderwijs en btw Onderwijsdiensten Leraar-leerling, kennisoverdracht, vaardigheden bijbrengen etc. Mondeling Schriftelijk Online Examentraining Bijles DMS-#18397517

Nevenactiviteiten Vrijgesteld: nauw samenhangende diensten (syllabi verkopen, kopiëerservice e.d.) Uitlenen docenten (Horizon College) Kantine en fondswervende diensten en leveringen (alleen bij wettelijk onderwijs) Niet-vrijgesteld: onderzoek tegen betaling administratieve- en reclamediensten uitlenen ander personeel dan docenten schoolreis organiseren en verkopen (margeregeling) DMS-#18397517

DMS-#18397517

Samenwerken Diensten over en weer verrichten: belast met btw tenzij; kosten voor gemene rekening (lastig uitvoerbaar) fiscale eenheid (nauwe financiële, economische en bestuurlijke verwevenheid geen prestatie in economisch verkeer (lopende zaak) Shared service center: belast met btw tenzij koepelvrijstelling (maar uitzonderingen voor administratie, IT-diensten, onderhoudsbeheersing en beschikbaar stellen personeel) DMS-#18397517

Schoolgebouwen en btw DMS-#18397517

Vastgoed en btw Eigen gebruik: vrijgesteld gebruik geen aftrekrecht. Deels belast gebruik ook gedeeltelijk recht op aftrek: naar rato omzet of werkelijk gebruik: vierkante meters Verhuur: vrijgesteld als huurder btw niet voor 90% of meer kan verrekenen (kinderopvang), maar belast als huurder dat wel kan. Ook belaste verhuur van niet fysiek gescheiden ruimten (restaurant, boekwinkel in centrale hal van schoolgebouw) DMS-#18397517

Verhuur-plus Verhuur-plus: ruimten inclusief facilitaire diensten (theaterzaal met verlichting, geluid etc. of zalenverhuur voor kort gebruik en gelegenheid geven tot sportbeoefening) Verhuur-plus is geen (vrijgestelde) verhuur, maar belaste dienst (21% of 6% voor sportbeoefening) Verhuur kamers of appartementen in hotel/pension voor kort verblijf (bijv. exchange students) is ook belast met btw tegen 6%. DMS-#18397517

Meervoudig ruimtegebruik DMS-#18397517

Gevolgen vrijgesteld en belast ruimtegebruik Nieuw schoolgbouw: btw op stichtingskosten in beginsel niet aftrekbaar, maar indien in gebouw ook belaste handelingen plaatsvinden dan wel gedeeltelijk recht op aftrek Basis voor aftrek: omzetverhoudingen tenzij werkelijk gebruik beter aansluit dan omzet. Meestal: gebruik vierkante meters en naar tijdsgelang DMS-#18397517

Voorbeeld Investering schoolgebouw met sportaccomodatie; betaalde btw: € 1.000.000 In centrale hal: verpacht restaurant, verhuurde winkelruimten aan boekshop, studentenuitzendbureau, kapsalon en bloemenshop: totaal 4% van totale vloeroppervlak van totale gebouw. Sportaccomodatie met kantine 6% van vloeroppervlak wordt gedurende 50% van de bedrijfstijd belast met btw (6%) aan derden ter beschikking gesteld. Aftrek: 4% plus 3% (50% van 6%) = 7% van € 1.000.000 = € 70.000 DMS-#18397517

Aankoop en verbouwing schoolgebouw of verhuur Aankoop nieuw of opnieuw vervaardigd schoolgebouw: btw Aankoop door gemeente en verhuur aan onderwijsinstelling: geen aftrek btw Aankoop door onderwijsinstelling: geen aftrek (tenzij gedeelten van gebouw belast gebruikt worden) Scholenconstructie wel btw-voordeel te behalen DMS-#18397517

Kiezen voor btw-heffing bij levering Eis gebruik voor doeleinden waarvoor minimaal 90% vooraftrek Scholen zullen in het algemeen niet kunnen opteren voor hele gebouw soms wel voor gedeelte dat voor btw zelfstandige zaak vormt en btw-belast wordt gebruikt (belaste verhuur gedeelte brede school aan derde) Zelfstandige zaak: fysiek gescheiden zelfstandige functie Leverancier Gevoegd gezag Fysiotherapie Sport-vereniging Kinderdag-verblijf Levering Verhuur aan derden Verhuurplus DMS-#18397517

Vervaardiging - kinderdagverblijfarrest Voortbrengen van een goed dat tevoren niet bestond Voor onroerende zaken slechts het geval als: door de werkzaamheden in wezen nieuwbouw heeft plaatsgevonden Begrip is niet nader geduid, dus veel discussie DMS-#18397517

Btw-vergoeding Prijs lager/hoger dan normale marktprijs? Prijs lager/hoger dan de kostprijs? Prijs beïnvloed door geliëerdheid? Wat werkelijk wordt ontvangen: subjectieve vergoeding Symbolische vergoeding Geen economische activiteit (Gemeente Albrandswaard HR 29-6-12) Misbruik van recht DMS-#18397517

Misbruik van recht – speelt als btw kostenpost vormt Uitgangspunt: recht zo te structureren dat omvang belastingschuld beperkt blijft Misbruik van recht: belastingvoordeel in strijd met doel bepaling geen vooraftrek bij vrijgesteld onderwijs En wezenlijke doel transactie(s) verkrijging belastingvoordeel louter kunstmatige karakter handelingen juridische, economische en/of persoonlijke banden abnormale contractvoorwaarden DMS-#18397517

Overdrachtsbelasting - vrijstelling Geldt voor specifieke verkrijging door onderwijsinstellingen, zoals: in kader van bestuurlijke fusies, splitsingen, taakoverdrachten Op afstand zetten openbare school door gemeente (49 WPO, 52 WEC, 42c WVO). Overdracht door gemeente aan bijzondere school van het gerealiseerde schoolgebouw (76n WVO) Bestemd voor onderwijs Directe onttrekking aan onderwijsbestemming is niet vrijgesteld DMS-#18397517

Samenloopvrijstelling “Na vervaardiging” Ongebruikt bedrijfsmiddel Gebruikt Bedrijfsmiddel Vrijstelling, mits geen Misbruik (Strafheffing) Geen aftrek Vooraftrek Geen vrijstelling DMS-#18397517

Strafheffing overdrachtsbelasting Alle vrijstellingen vervallen als: Btw-belaste levering/dienst Afnemer voldoet niet aan 90%-eis Btw-vergoeding (incl. btw) lager dan waarde in het economische verkeer - reële kostprijs ondergrens. Dit is dus het geval bij toepassing van de scholenconstructie om btw-voordeel te behalen DMS-#18397517

Voorbeeld scholenconstructie Gemeente laat nieuw schoolgebouw bouwen. Stichtingskosten: € 18.880.000 incl. € 3.276.694 btw Waarde WOZ: € 1.660.000 excl. btw Verkoop nieuw schoolgebouw aan Stichting voor: € 440.000 incl. € 76.364 btw Stichting verhuurt gebouw aan onderwijsinstelling zonder btw(-vrijstelling) Btw-voordeel: € 3.200.330 (€ 3.276.694 - € 76.364) Strafheffing overdrachtsbelasting: 6% van € 18.880.000 = € 1.132.800 Voordeel totaal: € 2.067.530 (€ 3.200.330 - € 1.132.800) DMS-#18397517