Naar een monitor voor EBG 13 september 2016

Team Karel Jan Alsem, Lector Marketing HG, directeur Marklinq HG, docent Marketing RUG Steven Brakman, Hoogleraar International Economics, RUG Jan Wever, Docent en onderzoeker, HG Dirk Stelder, Universitair docent Regionale Economie Harry Garretsen, Hoogleraar International Economics and business, RUG 12/9/16

Centrale model Input EBG Output Outcome Investeringen Actieprogramma’s ... Output Projecten Voorzieningen Bijeenkomsten ... Outcome Werkgelegenheid Inkomen ... 12/9/16

Agenda Vraagstelling en aanpak Resultaten interviews (input en output) Nulmeting monitor (voorbeelden van outcome) Vervolgvoorstel 12/9/16

Agenda Vraagstelling en aanpak Resultaten interviews (input en output) Nulmeting monitor (voorbeelden van outcome) Vervolgvoorstel 12/9/16

Vraag EBG Ontwikkel een economische monitor voor de 9 EBG-gemeenten en Voer een ‘nulmeting’ uit (2015) 12/9/16

Aanpak Inventariseren en meten van input dmv interviews met programmamanagers Volgen van projecten waarin is geïnvesteerd (projectmonitor) Meten van outcome: werkgelegenheid, enz, op niveau van 9 EBG gemeenten in vergelijking met (andere) krimpregio’s, Groningen en Nederland (programmamonitor) 12/9/16

Agenda Vraagstelling en aanpak Resultaten interviews (input en output) Nulmeting monitor (voorbeelden van outcome) Vervolgvoorstel 12/9/16

Interviews Managers Actieprogramma’s Bouw (en BuildinG) 5G (en Breedband) Toerisme en Vrijetijdseconomie Acquisitie Ondernemersklimaat (Financieringen: Ondernemersimpuls tot K€100, Groeifonds boven K€100) en Ondernemershuis Noord-Gr. NB Is dus combinatie van specifiek en generiek beleid 12/9/16

Conclusies interviews In de Impulsregeling (juni 2016) nog weinig goedgekeurde aanvragen); projecten in pilotfase; dus op korte termijn geen effecten te verwachten Programmamanagers willen meer inzicht in de bekendheid EBG en fondsen Mogelijk 4 projecten vanaf nu te volgen, vooral EAZ Wind 12/9/16

Agenda Vraagstelling en aanpak Resultaten interviews (input en output) Nulmeting monitor (voorbeelden van outcome) Vervolgvoorstel 12/9/16

Regionaal beleid EBG kiest: Scherp gedefinieerd gebied beleid Specifiek: Toerisme/ BuildinG Generiek: acquisitie/ 5G Beperkt budget Beperkte looptijd Achtergrond: past binnen algemeen regionaal beleid 12/9/16

Regionaal beleid Keus tussen: People or placed based policies People: bijv. Opleidingen, niet per se placed based Placed based: specifieke sectoren/ voorwaarden scheppend (1. Toerisme/ 2. 5G) Risico’s Weglek effecten 1: People based Weglekeffecten 2: andere regio’s profiteren Nationale welvaart niet noodzakelijkerwijs optimaal Steun je sterke (Stad Groningen) of zwakke regio’s (krimpgebeid). Denk aan pieken in de Delta/topsectoren Kortom: geen garantie dat huidige ‘place’ noodzakelijkerwijs profiteert 12/9/16

De nulmeting - De LISA cijfers voor 2015 - FEB sinds kort op recordniveau toegang tot LISA dus kan werkgelegenheid/bedrijvigheid op elk gewenst detailniveau (bv voor specifieke actieprogramma's) per gemeente/wijk etc worden samengesteld. - pendel- en beroepsbevolkingsgegevens op gemeenteniveau, in dit geval zeer belangrijk. Was 2 jaar geleden nog niet mogelijk. - uitbreiding van het CBS programma Wijken en Buurten, nu jaarlijkse consistente update. Wordt steeds belangrijker omdat het gemeenteniveau voor analyses door samenvoegingen te grof is geworden. Veel bereikbaarheidsgegevens en inkomens (voorbeelden opgenomen) - RuG: eigen digitaal wegennet waarmee potentialen kunnen worden berekend (zie inkomenspotentiaal in slides ebg deel1.ppt) - Atlas voor Gemeenten; wijk gemeenteniveau 12/9/16

EBG is geen uniforme krimpregio. EBG is aardbevingsgebied plus De Marne 12/9/16

12/9/16

12/9/16

Bevolking 2010 -2016 % groei tov van voorafgaande jaar Binnenlandse migratie 2010 - 2016 % bevolking Bevolkingsdaling EBG meer dan referentieregio’s. Vooral ook door binnenlands migratiesaldo. Sterk negatief saldo Overig Groningen in 2014 vertekend door 2000 overplaatsing van asielzoekers vanuit Ter Apel naar elders 12/9/16

Kerncijfers kerncijfers EBG 2015 EBG % van provincie Bevolking 31-12 120143 20,6% Beroepsbevolking 60000 19,7% Werkzame beroepsbevolking 55800 20,0% Werkoze beroepsbevolking 4200 16,2% Werkloosheid % 7% 8,5% Banen werknemers 2014 31800 13,1% Zelfstandigen 2014 6800 totaal werkgelegenheid 2014 38600 14,0% Relatief veel zelfstandigen in EBG Verschil werkzame beroepsbevolking 55800 en totaal werkgelegenheid 38600 is negatief pendelsaldo (ca 17 000 in 2015). Uitwerking pendel woon-werk in volgende tabel (voor 2014) 12/9/16

Werkgelegenheid 2012 - 2015 Toelichting zie concept rapport versie 3 12/9/16

Woon- en werklocatie N.B weglekeffecten Banen werknemers 2014 (x 1000) Werkregio Woonregio EBG Stad Groningen Overig provincie Friesland Drenthe Rest nederland totaal uitgaande pendel in % woonregio inkomende pendel in % werkregio pendel saldo in % 23,1 15,2 5,5 1 2,3 3,1 50,2 27,1 54% 8,7 27% -18,4 -37% 2,2 65,1 5,8 4,6 8 8,9 94,6 29,5 31% 63 49% 33,5 26% 4 20,9 57,2 4,3 13 6,8 106,2 49 46% 25,3 -23,7 -22% 0,8 7 221,4 29,1 269,4 48 18% 27,5 11% -20,5 -8% 0,9 15,4 9,5 4,9 144,8 30,4 205,9 61,1 30% 50,9 -10,2 -5% 4,5 1,4 12,7 19,6 6786,4 6825,4 39 1% 78,3 39,3 Totaal 31,8 128,1 82,5 248,9 195,7 6864,7 N.B weglekeffecten Vraag aan EBG: wat is succesvolle outcome? Baan/bedrijvigheid in EBG gebied, danwel baan/bedrijvigheid in bijv. Stad Groningen 27.100 (54%) van de 50.200 in EBG wonende werknemers werkt buiten het EBG gebied, waarvan 15.200 in de Stad 63.000 (49%) van 128.100 werknemersbanen in de Stad worden mensen van buiten de Stad vervuld 12/9/16

Werkgelegenheidsgroei naar sectoren 2015 Nederland en EBG gebied De linker en rechter schaal zijn vergelijkbaar omdat het aantal banen in het EBG gebied ongeveer 0,5% is van het landelijke totaal. Landelijk groeisectoren zegt iets over kansrijkheid? In EBG lichte groei in diverse sectoren valt weg tegen vooral industrie, post/koeriers en overige zorg. 12/9/16

Werkloosheid 2015 Heterogeen gebied (1) 12/9/16

Gemiddeld persoonlijk inkomen 2014 Voor wat betreft inkomen steekt EBG steekt niet ongunstig af van andere landelijke gebieden binnen het Noorden. Wel tov landelijk en andere krimpgebieden 12/9/16

Werkgelegenheid naar sector 2015 EBG Nederland Volgende slide is belangrijker maar die snappen ze niet (meteen?) Dus deze ook even laten zien 12/9/16

Werkgelegenheid naar sector 2015 Variant van Pieken in Delta discussie 12/9/16

% 65 en ouder relatief tov landelijk gemiddelde Vergrijzing 2014 % 65 en ouder relatief tov landelijk gemiddelde Gemeenten Wijken Afstand tot voortgezet onderwijs Afstand tot kinderdagverblijf Buurten Buurten Diversiteit binnen het gebied voor veel indicatoren in beeld te brengen. Gemeenteniveau zegt weinig. 12/9/16

Overwegingen mbt steunbeleid Heterogeen gebied Keus voor placed based policies: EBG gebied Specifiek vs generiek beleid; nu beide Weglekeffecten onvermijdelijk Wat is succesvolle outcome? 12/9/16

Agenda Vraagstelling en aanpak Resultaten interviews (input en output) Nulmeting monitor (voorbeelden van outcome) Vervolgvoorstel 12/9/16

Voor hierna Verder ontwikkelen programmamonitor (outcome) Starten projectmonitor (EAZ Wind) Mogelijke uitbreidingen Relaties onderzoeken tussen output en outcome! Gebruik van 6 digit postcodedata op gemeente niveau met koppeling aan projectinvestering. Daarmee prioritering van projecten mogelijk! Kunnen dit realiseren via Gerard Marlet, werkzaam bij Atlas van Nederlandse Gemeenten 12/9/16

Naar een prioritering van mogelijke projecten; voorbeeld uit Leeuwarden 12/9/16

Voor hierna Verder ontwikkelen programmamonitor (outcome) Starten projectmonitor (EAZ Wind) Mogelijke uitbreidingen Relaties onderzoeken tussen output en outcome! Gebruik van 6 digit postcodedata op gemeente niveau met koppeling aan projectinvestering. Daarmee prioritering van projecten mogelijk! Meten van bekendheid en imago van EBG 12/9/16