Project Familiezorg 19 september 2016 Geachte meneer van Rijn, geachte aanwezigen, Ik vind het ontzettend leuk dat ik u/jullie vandaag wat mag vertellen over ons mooie project Familiezorg en dat ik dat mag doen samen met studenten, verpleegkundige en cursisten die bij dit project betrokken zijn. Ik wil ook graag even Klaartje van Montfort welkom heten. Zij is directeur van het expertisecentrum Familiezorg, waarmee we heel nauw samenwerken De basis voor dit project is een innovatie werkplaats, een samenwerking tussen praktijk, onderwijs en onderzoek, waarin gewerkt wordt aan een maatschappelijk vraagstuk. 19 september 2016

Waarom? Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving In ons huidige gezondheidszorgsysteem wordt in toenemende mate verwacht dat burgers, familieleden en naasten participeren in de zorg voor hun kwetsbare naasten In deze transitie werken verpleegkundigen dus eigenlijk nauwelijks meer met alleen met de patiënt, maar met families die met elkaar de zorg voor hun partner, ouders of kinderen moeten gaan organiseren. In dit project werken we aan het ontwikkelen van goede, professionele ondersteuning van families die te maken krijgen met de zorg voor een familielid. Een heel belangrijk element in deze ondersteuning is de aandacht voor de onderlinge relaties binnen een familiesysteem. Het project is daarmee breder dan alleen zorg voor dementerenden 5-9-2018

Waarom? “Op de vraag wat mantelzorgers motiveert om langdurig en intensief voor hun naasten te zorgen hebben zij een eenduidig antwoord: de relatie met degene voor wie zij zorgen, dat is voor hen een motiverende kracht om zorg te verlenen. Het hart van de familiezorg is daar waar de zorg gegeven wordt, waar families vragen, problemen en wensen hebben” 5-9-2018

Waarom? Familierelaties beïnvloeden gezondheid en welzijn van de patiënt of cliënt (House et al, 1982; Clark et al, 2014) Ziekte en gezondheid beïnvloeden gezondheid en welzijn van families en familierelaties (Schulz et al, 1999; Luttik et al, 2006 ) Uit heel veel wetenschappelijk onderzoek weten we dat sociale steun van familie van cruciaal belang voor patiënten of zorgvragers als het gaat om patiënt outcome zoals zelfzorg, zelfmanagement, maar ook welzijn, kwaliteit van leven en zelfs overleving van deze zorgvragers Aan de andere kant weten we, ook uit wetenschappelijk onderzoek, dat ziekte of afhankelijkheid van zorg binnen een familiesysteem effect heeft op alle leden binnen dat familiesysteem U ziet hier een afbeelding van een mobiel, een metafoor voor een familiesysteem, wanneer een poppetje uit balans raakt komt het hele systeem in beweging. Posities ten opzichte van elkaar veranderen. Die ene beweging heeft effect op het hele systeem en het vraagt inspanning van het hele systeem om weer in balans te komen. Ziekte of afhankelijk worden van familie heeft effect op het hele familiesysteem, het brengt het systeem in disbalans en vraagt om inspanning van iedereen om een nieuwe balans te vinden. 5-9-2018

Voorbeeld verhaal Dementie en familierelaties onder druk Voorbeeldverhaal Esther Vogel; - Even voorstellen; wie ben je en waar werk je? - familie met dementerende moeder en kinderen die voor haar zorgen- 5-9-2018

Dat hebben studenten onderzocht In het nieuwe opleidingsprofiel voor de HBO verpleegkundige staat deze samenwerking en ondersteuning van familie en naasten inmiddels ook duidelijk beschreven. Als beroepsgroep erkennen we dat samenwerken met en het ondersteunen van families een belangrijke taak van de verpleegkundige is, maar hoe denken verpleegkundigen in de dagelijkse praktijk hier eigenlijk over? Dat hebben studenten onderzocht 5-9-2018

Onderzoek Lectoraat Verpleegkundige Diagnostiek Attitude van verpleegkundigen afd. Chirurgie UMCG (n=85) (helemaal ) mee eens Het is belangrijk om uit te zoeken wie deel uitmaakt van de familie van de patiënt 71% De aanwezigheid van familie is betekenisvol voor mij als familie 61% Ik zoek altijd uit wie tot de familie van de patiënt behoort 38% Ik nodig familie uit aan het einde van de zorgrelatie 22% Ik vraag familie op welke manier ik hen kan ondersteunen 25% Dit is eigenlijk het beeld wat ook uit internationale studies naar voren komt; verpleegkundigen vinden familie belangrijk, maar handelen er nog niet naar 5-9-2018

Wat? Het Familiegesprek als wetenschappelijk onderbouwde interventie welke kan worden ingezet door verpleegkundigen ten behoeve van; Versterking van de kracht van het familiesysteem Optimale inzet van formele en informele zorg Preventie van overbelasting van families/mantelzorgers We experimenteren met deze innovatie en werken aan de wetenschappelijke onderbouwing van deze verpleegkundige interventie waarbij we denken dat deze interventie bijdraagt aan; Het ondersteunen en versterken van het familiesysteem Het komen tot een goede inzet formele en informele zorg Preventie van overbelasting van mensen in dat familie systeem En daar ligt de basis voor onze business case. We hebben gezien dat overbelasting van mantelzorgers leidt tot toename van gezondheidsklachten en daarmee met gezondheidszorgconsumptie en ziekteverzuim. Wij denken dat het goed inzetten van het familiegesprek kan bijdragen aan het welzijn van families en daarmee aan de preventie van kosten die voortvloeien uit overbelasting 5-9-2018

Wat? Het familiegesprek; is een gepland gesprek tussen een zorgvrager, een of meer familieleden en een verpleegkundige Doelen open communicatie, uitspreken van wensen en verwachtingen gezamenlijk doel en mogelijke oplossingen formuleren balans tussen draaglast en draagkracht De Innovatie Werkplaats concentreert zich op het Familie gesprek. Onder het Familiegesprek verstaan we; Een gepland gesprek tussen een zorgvrager, een of meer familieleden en, in dit geval, een verpleegkundige In dat familie gesprek Laten we iedereen aan het woord, iedereen spreekt zich uit over hoe hij of zij naar de zorgsituatie kijkt en wat zijn wensen en verwachtingen zijn We proberen te komen tot het formuleren van een gezamenlijk doel en manieren om daar te komen En dat doen we rekening houdend met de draagkracht van ieder individu in het systeem 5-9-2018

Wat en hoe? Professionele ondersteuning begint altijd met; De ontmoeting ….. Het familieverhaal in beeld …... Vertel eens ….... Het Genogram en het Ecogram 5-9-2018

5-9-2018

5-9-2018 Symposium CoE HA, November 2015

5-9-2018

Wat? Het familiegesprek; is een gepland gesprek tussen een zorgvrager, een of meer familieleden en een verpleegkundige Doelen open communicatie, uitspreken van wensen en verwachtingen gezamenlijk doel en mogelijke oplossingen formuleren balans tussen draaglast en draagkracht De Innovatie Werkplaats concentreert zich op het Familie gesprek. Onder het Familiegesprek verstaan we; Een gepland gesprek tussen een zorgvrager, een of meer familieleden en, in dit geval, een verpleegkundige In dat familie gesprek Laten we iedereen aan het woord, iedereen spreekt zich uit over hoe hij of zij naar de zorgsituatie kijkt en wat zijn wensen en verwachtingen zijn We proberen te komen tot het formuleren van een gezamenlijk doel en manieren om daar te komen En dat doen we rekening houdend met de draagkracht van ieder individu in het systeem 5-9-2018

Wat en hoe in het project Onderwijs Zesdaagse training ‘Het Familiegesprek’ voor HBO-verpleegkundigen Wat doen we dan en hoe doen de dat? Zoals ik al zei aan het begin van mijn presentatie; op dit moment zitten we midden in het geven van de training Het Familiegesprek aan 8 verpleegkundigen, uit zowel de intramurale (ziekenhuiszorg) als de eerstelijnszorg. Na afloop van deze training gaan deze verpleegkundigen experimenteren met de methodiek van het familiegesprek in hun eigen zorgpraktijk. Alle verpleegkundigen voeren minimaal drie gesprekken met families en documenteren hoe dit verloopt. We hopen binnenkort een jonge promovendus aan te stellen die, samen met studenten, onderzoek gaat doen naar de haalbaarheid, wenselijkheid en effectiviteit van het familiegesprek vanuit het perspectief van de familie, de professional en het gezondheidszorgsysteem. 5-9-2018

Wat en hoe in het project Onderwijs Zesdaagse training ‘Het Familiegesprek’ voor HBO-verpleegkundigen Praktijk Toepassing van het Familiegesprek in de zorgpraktijk Onderzoek Onderzoek (promotietraject) naar haalbaarheid, wenselijkheid en effectiviteit Wat doen we dan en hoe doen de dat? Zoals ik al zei aan het begin van mijn presentatie; op dit moment zitten we midden in het geven van de training Het Familiegesprek aan 8 verpleegkundigen, uit zowel de intramurale (ziekenhuiszorg) als de eerstelijnszorg. Na afloop van deze training gaan deze verpleegkundigen experimenteren met de methodiek van het familiegesprek in hun eigen zorgpraktijk. Alle verpleegkundigen voeren minimaal drie gesprekken met families en documenteren hoe dit verloopt. We hopen binnenkort een jonge promovendus aan te stellen die, samen met studenten, onderzoek gaat doen naar de haalbaarheid, wenselijkheid en effectiviteit van het familiegesprek vanuit het perspectief van de familie, de professional en het gezondheidszorgsysteem. 5-9-2018

Citaat cursist ‘’Voor mij was de belangrijkste opbrengst van de training de bewustwording van de rol van de familie. Dat is toch heel raar na jaren verpleging; je hebt korte gesprekjes met familie en verder doe je er niet zoveel mee. Ik ben me heel erg bewust geworden dat er in families ook van alles kan spelen dat belemmerend kan werken of juist bevorderend kan werken. Ook in mijn werk, los van die gesprekken, merk ik dat ik toch veel meer naar familie omkijk, voor zover er tijd is natuurlijk. Je bent je er in ieder geval bewust van’’. promotie onderzoek; Susanne Broekema 5-9-2018

Met wie? 5-9-2018

Dank voor uw aandacht! 5-9-2018