Darwin in de klas

Overzicht Evolutie en creationisme Cognitieve belemmeringen Praktisch? Wetenschap en religie Hoe evolutietheorie aanbrengen? Creationistische argumenten

Charles Darwin (1809-1882)

De reis met the Beagle (1831-1836)

Juni 1837: evolutie

Fossielenbestand

Biogeografie

Embryologie

Homologieën

Rudimentaire organen

Classificatie ‘Systema naturae’ weerspiegelt afstamming (gedeelde kenmerken wijzen op gemeenschappelijke voorouders)

Slecht ontwerp

September 1838: Natuurlijke selectie Willekeurige variatie Selectie, doordat de best aangepaste organismen een grotere kans maken om zich voor te planten Continu proces, herhaald bij elke generatie: Ontstaan van complexe adaptaties: verklaring van ontwerp Ontstaan van soorten: diversificatie

Evolutie van het oog

Ontwerpargument

Ontwerper

Great Chain of Being Statische en onveranderlijke wereld Ontworpen door God De best mogelijke wereld Nadruk op essenties Plaats van de mens: bovenaan de aardse schepping, tussen hemel en aarde

Brief aan Joseph Hooker (1844) “Ik ben ervan overtuigd (nogal tegenovergesteld aan de mening waarvan ik vertrok) dat soorten niet (het is als het bekennen van een moord) onveranderlijk zijn.”

24 November 1859 On the origin of species by means of natural selection or the preservation of favoured races in the struggle for life

Apentheorie

Natuurlijk selectie als een persoon Wallace to Darwin, 2 July 1866: “Now I think this arises almost entirely from your choice of the term “Nat. Selection” & so constantly comparing it in its effects, to Man’s selection, and also to your so frequently personifying Nature as “selecting” as “preferring” as “seeking only the good of the species” &c. &c. To the few, this is as clear as daylight, & beautifully suggestive, but to many it is evidently a stumbling block. “

Evolutie als vooruitgang Evolutie als vooruitgang, met mens als eindpunt Doelgericht, dus ruimte voor God (theïstiche evolutie)

Verzet tegen evolutie

The Butler act, Tennessee 1925 “it shall be unlawful for any teacher in any the Universities, Normals and all other public schools of the State which are supported in whole or in part by the public school funds of the State, to teach any theory that denies the story of the Divine Creation of man as thought in the Bible, and to teach instead that man has descended from a lower order of animals.”

Jaren 1960: Jonge-aarde creationisme

Jaren 1990: Intelligent Design

Louisiana Science Education Act (2008) (…) to create and foster an environment within public elementary and secondary schools that promotes critical thinking skills, logical analysis, and open and objective discussion of scientific theories being studied including, but not limited to, evolution, the origins of life, global warming, and human cloning.”

40 percent in de VS

Creationisme in Europa

Harun Yahya

Cognitieve belemmeringen De menselijke geest heeft intuïtieve verwachtingen over hoe de wereld functioneert Essentialistisch denken Teleologisch (doel-oorzakelijk) denken Intentioneel denken

Essentialistisch denken Organismen hebben een onzichtbare , onveranderlijke kern (een “essentie”) die hun identiteit, ontwikkeling en gedrag bepaalt Deze kern wordt niet aangetast door uiterlijke kenmerken te veranderen of door een andere opvoeding

Teleologisch denken

Intuïtieve psychologie Als sociale wezens hebben we de neiging om snel de aanwezigheid van andere wezens te zien Daarnaast hebben hebben we ook de neiging om intenties en gevoelens toe te schrijven aan compleet natuurlijke of mechanische fenomenen (computer, auto, maar ook de natuur)

Darwin over natuurlijke selectie “[a]s in time the term must grow intelligible, the objections to its use will grow weaker and weaker”.

Begrijpen en aanvaarden van de evolutietheorie Evolutietheorie gaat in tegen intuïtieve, spontane verwachtingen Systematische misverstanden Weerstand Religieuze overtuigingen enten zich op en versterken dezelfde intuïties; daarenboven ingebed in gemeenschap => Oneerlijke strijd voor de leerkracht: hoe aanpakken?

NOMA? Non-Overlapping Magisteria (Stephen J. Gould)

NOMA niet houdbaar Filosofisch: Praktisch: religies doen feitelijke uitspraken over de wereld moraliteit is vaak van erbarmelijk niveau wetenschap heeft gevolgen voor ons wereldbeeld en ons zelfbeeld Praktisch: Als geloof van leerling zegt dat God het leven heeft geschapen zoals het is, dan gaat ET in tegen dat geloof Komt ook aan bod in de lessen zedenleer (dus meer dan enkel wetenschap)

Confrontatie? Respect voor leerlingen, niet rond de pot draaien Discussie aangaan en wijzen op implicaties voor geloof bv. in verband met het ontstaan van de mens, het bestaan van God, enz. Risico op complete afwijzing en verzet

Praktische NOMA “Later op terugkomen, laten we ons houden aan de feiten” Creëert misschien ruimte om materiaal aan te dragen die een leerling aan het denken kunnen zetten Darwin: geografisch spreiding en fossielen “theory of creation” Belangrijk voor conceptuele verandering

Hou het concreet! Vermijd aanvankelijk verraderlijke thema’s zoals de verandering van soorten en de evolutie van de mens Breng praktische voorbeelden aan: Resistentie tegen antibiotica Resistentie tegen herbiciden Ontwerpen van software “Micro-evolutie”, maar eerste stap!

Weerstand? Onwil? Moeilijk om als leerkracht alleen aan te pakken Idealiter in samenspraak met autoriteitsfiguren binnen de gemeenschap van leerlingen (ouders, religieuze leiders)

Creationistische argumenten 1. wetenschap: “where you there?” Wetenschap is meer dan experimenten en rechtstreekse observatie Vergelijk met een detective: moet die bij de misdaad aanwezig zijn?

Creationistische argumenten 2. De evolutietheorie “Biologische complexiteit kan nooit door toeval ontstaan zijn” Natuurlijke selectie is geen toeval

Louter toeval? METHINKSITISLIKEAWEASEL (Dawkins, The Blind Watchmaker,1986) Door toeval: 1/2623 Door natuurlijke selectie: 23 x 26: max. 598 stappen (170, 98, 153, 89, 199, 51, etc.)

Creationistische argumenten 3. Bewijs voor evolutie Behe, 2007: “[r]andomly duplicating a single gene, or even the entire genome, does not yield new complex machinery; it only gives a copy of what was already present.” Hiaten in het fossielenbestand

Archaeopteryx

Tiktaalik Rosae

Vragen? Stefaan Blancke, st.blancke@gmail.com