Woordraadstrategieën In klas 1 leer je zes woordraadstrategieën. Deze moet je kunnen toepassen. Dat betekent dat je de betekenis van een onbekend woord uit de tekst kan halen, door één van de zes strategieën te gebruiken. Op de volgende dia’s worden de woordraadstrategieën kort uitgelegd.

1. Zoek een synoniem Een synoniem is een ander woord met dezelfde betekenis. In een tekst wordt soms een synoniem gebruikt voor het woord dat je niet kent. Het synoniem kan in dezelfde zin staan als het ‘moeilijke woord’. Het synoniem kan in een zin ervoor of erna staan.

2. Zoek een omschrijving of definitie Een omschrijving is een soort uitleg van wat een woord betekent. Een definitie is een heel nauwkeurige omschrijving. In een tekst staat soms een omschrijving of definitie van het woord dat je niet kent. De omschrijving of definitie kan in dezelfde zin staan als het ‘moeilijke woord’. De omschrijving of definitie kan in een zin ervoor of erna staan.

3. Zoek een voorbeeld In een tekst staat soms een voorbeeld van het woord dat je niet kent. Dat er een voorbeeld wordt genoemd, kun je vaak herkennen doordat er een signaalwoord bij staat: bijvoorbeeld, zo is er, zoals, denk maar aan, neem, zo. Ook een dubbele punt (:) kan aangeven dat er voorbeelden volgen. Het voorbeeld kan in dezelfde zin staan als het ‘moeilijke woord’. Soms ervoor, soms erna. Het voorbeeld kan ook in een zin ervoor of erna staan.

4. Zoek een tegenstelling Een tegenstelling is een woord met een tegengestelde betekenis: het betekent het tegenovergestelde van het ‘moeilijke woord’. Voorbeeld: Deze vruchtensap is troebel, maar die frisdrank is helder. In een tekst wordt soms een tegenstelling gebruikt voor het woord dat je niet kent. De tegenstelling kan in dezelfde zin staan als het ‘moeilijke woord’. De tegenstelling kan in een zin ervoor of erna staan.

5. Zoek een bekend woorddeel De betekenis van een onbekend woord kun je soms raden doordat je één of meer delen van het woord herkent. Let op dit soort woorden: Woorden die samengesteld zijn uit twee of meer andere woorden. Bijvoorbeeld: inschrijfgeld is geld dat je betaalt als je je inschrijft om ergens aan mee te doen. Woorden met een voorvoegsel (zoals af-, de-, des-, on-, ont-). Bijvoorbeeld: desinteresse bestaat uit des- en interesse. Des- geeft vaak het tegenovergestelde aan. Desinteresse betekent dus geen interesse. Woorden met een achtervoegsel (zoals –loos of –baar). Bijvoorbeeld: ademloos bestaat uit adem en –loos, wat ‘zonder’ betekent. Ademloos is dus zonder adem (of met ingehouden adem). Woorden met een voorvoegsel én een achtervoegsel. Bijvoorbeeld: ontelbaar bestaat uit on-, tel (van tellen) en –baar en betekent dus ‘wat je niet kunt tellen’ (oftewel ‘heel veel’).

6. Bekijk de afbeelding Bij veel teksten staat een illustratie of afbeelding (een tekening, een foto, een diagram, een grafiek). Soms kan de afbeelding helpen om een onbekend woord uit de tekst te begrijpen. Gebruik bij het zoeken naar de betekenis van een onbekend woord ook de andere woordraadstrategieën.