WEESBRONPROBLEMATIEK Algemeen kader en aanpak

Vele nationale en internationale toepassingen van radioactiviteit Inleiding Vele nationale en internationale toepassingen van radioactiviteit

Inleiding Samenvatting Energie Medisch Industrie

PROBLEMATIEK Nationale en internationale incidenten Grensoverschrijdende problematiek Voorbeelden: Brazil: Goiânia incident … België: Duferco La Louvière SITA Valomac Gent – staalverwerkend bedrijf

The Goiânia radiological accident BRAZIL (1987) The Goiânia radiological accident Cs-137 radiotherapiebron van 50,9 TBq 93 g. (!) CsCl-zout (poedervorm) Ongecontroleerde afvoer Terecht op schroot 159 huizen gecontroleerd – 101 huizen besmet 6 huizen afgebroken 200 personen geëvacueerd 58 publieke plaatsen ontsmet (straten, winkels, …) 64 voertuigen ontsmet 3500 m3 radioactief afval 112800 personen gescreend 271 personen besmet 20 personen gehospitaliseerd 4 doden 20 000 000 $ uitgegeven 730 betrokken medewerkers voor decontaminatie

The Goiânia radiological accident BRAZIL (1987) The Goiânia radiological accident

België (09/2011)

België (09/2011) Cs-137 bron in smeltoven van 10 GBq (geschatte activiteit) Uitbating van de oven stopgezet (15/09/2011 -> 10/10/2011) Medische onderzoek van de werknemers geen gevolgen voor de gezondheid Staalname van de omgeving Geen besmetting teruggevonden Besmet stof: 600 Ton 350 Ton: > 10 Bq/g radioactief afval – verwerking te ontwikkelen +50 vaten secondair afval gegenereerd > 10 Bq/g radioactief afval 150 Ton stof tussen 1 en 10 Bq/g Specifieke oplossingen dienen bepaald te worden 100 Ton < 1 Bq/g: vrij te geven

België (06/2013) Am-241 bron in elektrische smeltoven (geschatte activiteit: 20 MBq) Medisch onderzoek personeel: geen gevolgen voor de gezondheid Controle van de installatie : Geen besmetting 25 ton besmette slakken (beneden de vrijstellingslimiet)  gestort

Probleem Gebruik radionucliden in 20ste eeuw niet altijd zo strikt gecontroleerd als vandaag Bepaalde toepassingen – die nu verboden zijn – deden zich voor binnen publieke domein: bv. radiumhoudende verf op uurwerken, radioactieve bliksemafleiders, radioactieve rookdetectoren, … Vergunnings-, controle- en inspectiemechanismen nooit 100% waterdicht Opsporen van ongewenste radioactieve bronnen (=weesbronnen) in de klassieke afval- en recyclagesectoren  Richtlijn 2003/122/Euratom van 22/12/03 – art. 9.3

EXTRA VERPLICHTINGEN VOOR BEPAALDE BEDRIJVEN IN DE AFVALSECTOR KB 14/10/2011 - Koninklijk besluit betreffende het opsporen van radioactieve stoffen in bepaalde materiaal- en afvalstromen en betreffende het beheer van weesbrongevoelige inrichtingen KB tot stand gekomen door samenwerking FANC – NIRAS – Gewesten. Regelmatig overleg geweest met alle betrokken partijen – ook beroepsfederaties. Publicatie op 2/12/11 – van kracht op 1/01/12. Eveneens technische richtlijn van het FANC: praktische modaliteiten (procedure interventie na ontdekken radioactieve stof) en standaardformulieren EXTRA VERPLICHTINGEN VOOR BEPAALDE BEDRIJVEN IN DE AFVALSECTOR Radioactiviteit in afval - 08/03/2013 – Alg. Dir FANC Jan Bens 13

Weesbrongevoelige inrichtingen MINIMALE VERPLICHTINGEN Containerparken Schroothandelaar < 25,000 T/j Sorteercentra Schroothandelaar > 25,000 T/j Verbrandingsoven Smeltoven > 25,000 T/j Storten BIJKOMENDE MAATREGELEN

Installatie en gebruik van een meetpoort MINIMALE VERPLICHTINGEN BIJKOMENDE MAATREGELEN Installatie en gebruik van een meetpoort Vormingsplicht Meldingsplicht Aanstellen van intervenant Opstellen waakzaamheidsprocedure Voorzien van lokaal voor tijdelijke opslag

710 geregistreerde weesbrongevoelige inrichtingen

244 geregistreerde meetpoorten Aantal Mechanical-biological treatement (PM) 1 Sort Centres (PM) 4 Landfill (PM) 10 Incinerator (PM) 26 Melting Ferro- and Nonferro (PM) 39 Country Borders (PM) 57 Scrap (PM) 107 Totaal 244 Grootste groep: recyclagesector: 16% (smeltovens)+ 48% (schroot) Douane:  megaportsproject – geen verplichting door KB maar project met Amerika  voor terrorismedoeleinden (met neutronendectie)  in haven van Antwerpen en Zeebrugge Ziekenhuis  vrijwillig kunnen daar ook meetpoorten geïnstalleerd worden. 17

Registratie en opvolging detecties EXPLOITANT Eerste analyse: ev. dringende maatregelen Registratie alarm Beslissing weesbron Opvolging: NORM, medisch, … Afhandeling alarm Opslag FANC Aangifteformulier Mail met beslissing en nodige documenten Erkend deskundige NIRAS

Opleidingen door het FANC Kaderleden/Bestuurders Intervenanten Personeel van weesbrongevoelige inrichtingen Personeel sites uitgerust met meetinstrument

Informatie naar stakeholders (1/3) Posters:

Informatie naar stakeholders (2/3) Volledig dossier op de website: Algemene info FAQ vragenlijst Digitale versie van de posters Film Presentaties van alle opleidingen Wizard

Informatie naar stakeholders (3/3) Nieuwsbrief

Controles en inspecties Fase 1: Administratieve controles: Lijsten gewesten Beroepsverenigingen Registratieformulieren On-line survey Fase 2: Controles ter plaatse: Uit administratieve controles (fase 1) Klachten / vragen Jaarlijks inspectieplan

The Federal Agency for Nuclear Control Ravensteinstraat 36 1000 Brussels Tel  : +32 (0)2 289 21 11 Fax : +32 (0)2 289 21 12 www.fanc.fgov.be