Filmpje Bekijk het filmpje Bron: Youtube. Gezondheidsrisico’s Huidletsel. Meander, 2014. Bekijk het filmpje

Welke soorten huidletsel? Decubitus Letsel door incontinentie Smetten (intertrigo) Skin tears (scheur in de huid, ook wel huidflapje) Welke soorten huidletsel zijn er? Decubitus (doorligwonden) wordt veroorzaakt door druk- en schuifkrachten. Decubitus wordt ingedeeld in vier categorieën (I, II, III en IV). Categorie I: niet-wegdrukbare roodheid Categorie II: blaar (met gesprongen blaardak), ontvelling Categorie III: decubitus zonder necrose, verlies volledig huidlaag (vet is zichtbaar, wondbeslag kan aanwezig zijn) Categorie IV: decubitus met necrose, verlies volledige weefsel laag (spieren, pezen en/of bot zichtbaar, wondbeslag of necrose kan aanwezig zijn) Letsel door incontinentie (incontinentie dermatitis) wordt veroorzaakt door urine en/of feces. Het bijtende (etsende) effect van bijvoorbeeld urine en feces kan de huid verweken. Er ontstaat roodheid en de oppervlakkige huidlagen kunnen stuk gaan. Smetten (intertrigo) wordt veroorzaakt door huid op huid contact in de plooien, de aanwezigheid van warmte en vocht en onvoldoende luchtcirculatie. Smetten wordt ingedeeld naar verschijningsvorm: Smetten Kenmerkt zich door een licht rode, intacte huid tot een felrode, glanzende, intacte huid. De zorgvrager kan klagen over jeuk en een schrijnend/branderig gevoel. Smetten met een nattende huid Kenmerkt zich door een felrode, nattende en kapotte (erosieve) huid en verweking (maceratie). De zorgvrager kan klagen over jeuk en een schrijnend/branderig gevoel. Er kan een scherpe rode wondlijn (fissuur) zichtbaar zijn op de breuklijn van de ene helft van de huidplooi en de andere helft. Smetten met een geïnfecteerde huid Naast de kenmerken van smetten zoals hiervoor beschreven kunnen een of meerdere van de volgende klinische verschijnselen zichtbaar zijn: pustels (puistjes), natten, geel/groen exsudaat, randschilfering, satelliet laesies (‘eilandjes voor de kust), felrode huid, pus, korstvorming en een onaangename geur. Skin tears worden veroorzaakt door wrijving of wrijving in combinatie met schuifkrachten. Skin tears zijn wonden die meestal op armen en benen van oudere volwassenen ontstaan als gevolg van wrijving of wrijving in combinatie met schuifkrachten. De bovenlaag van de huid (epidermis) komt los van de onderlaag van de huid (dermis), of zowel de bovenlaag als onderlaag komt los van de onderliggende structuren. Oudere volwassenen hebben vaak een dunne kwetsbare huid, maar ook door medicijnen kan de huid kwetsbaar worden. Er zijn drie categorieën: Categorie 1 Skin tears zonder weefselverlies. Er is geen huid verloren gegaan. De wondranden kunnen nog tegen elkaar aangelegd worden. Categorie 2 Skin tears met gedeeltelijk weefselverlies. Er is huid verloren gegaan. De wondranden sluiten niet meer aan. Categorie 3 Skin tears waarbij de volledige epidermale (opperhuid) flap is verdwenen. De losse huid is er helemaal af. Bron: Kennisplein Zorg voor Beter (www.zorgvoorbeter.nl)

Risicoplaatsen? Achterhoofd Stuit Billen Bilnaad De buikplooi Ellebogen Ribben Oksel Heupen Knieën (buiten- en binnenkant) Decubitus, letsel door incontinentie en smetten komen op verschillende plaatsen voor. Op een aantal plaatsen kunnen meerdere vormen van huidletsel voorkomen. Geef aan welk soort letsel op de volgende plekken voorkomt en in welke houding. Bron: Kennisplein Zorg voor Beter (www.zorgvoorbeter.nl)

Risicoplaatsen? Achterhoofd Stuit Billen Bilnaad De buikplooi Ellebogen Ribben Oksel Heupen Knieën (buiten- en binnenkant) decubitus, rugligging incontinentieletsel/decubitus, rugligging, zithouding incontinentieletsel incontinentieletsel en smetten smetten decubitus, rugligging/buikligging/zijligging/zithouding decubitus, zijligging/buikligging decubitus, zijligging Decubitus, letsel door incontinentie en smetten komen op verschillende plaatsen voor. Op een aantal plaatsen kunnen meerdere vormen van huidletsel voorkomen. Geef aan welk soort letsel op de volgende plekken voorkomt en in welke houding. Bron: Kennisplein Zorg voor Beter (www.zorgvoorbeter.nl)

Waar moet je alert op zijn? Verminderde mobiliteit, activiteit, sensibiliteit Verminderde huidconditie Verminderd bewustzijn of verwardheid Slechte voedingstoestand Neurologische stoornissen Afwijkende lichaamstemperatuur Incontinentie Huid-op-huid-contact Het filmpje dat jullie eerder bekeken gaf een aantal aanknopingspunten waar je op kunt letten voor het risico op huidletsel. Welke waren dat? Wat kunnen jullie nog meer bedenken? En waarom zijn dit risicofactoren? Risico bij verminderde mobiliteit, activiteit en/of sensibiliteit Door te lang dezelfde houding aan te nemen kunnen drukplekken ontstaan op risicoplaatsen. Bij verminderde mobiliteit kan oedeem aan voeten en benen ontstaan waardoor bijvoorbeeld schoeisel gaat knellen en er drukplekken kunnen ontstaan. Bij verminderde sensibiliteit kan iemand niet zelf voelen of er drukplekken zijn, bijvoorbeeld bij een dwarslaesie of neuropathie. Risico bij verminderde huidconditie Een verminderde conditie van de huid is een risicofactor en kan komen door: Een te droge of te vochtige huid, een droge of te vochtige huid is kwetsbaarder, daardoor is de kans op het ontstaan van huiddefecten en/of infecties groter. Ouderdom, bij ouderen is de huid dunner en minder soepel. Daardoor ontstaan er vaker doorbloedingsstoornissen. Medicijnen (zoals corticosteroïden en chemotherapie), deze medicijnen maken de huid dunner en kwetsbaarder. Risico bij verminderd bewustzijn en/of verwardheid De cliënt de kan adviezen niet (goed) uitvoeren. De cliënt kan mogelijk geen (pijn)klachten aangeven. De cliënt kan niet (goed/tijdig) zelfstandig van houding veranderen. Risico bij slechte voedingstoestand Een slechte voedingstoestand is een risicofactor voor decubitus. Een tekort aan calorieën en/of voedingstoffen vergroot, door een verminderde weerstand, de kans op infecties en huiddefecten en op een vertraagde wondgenezing. Bij ernstige vermagering ontstaat bovendien ter plaatse van benige uitsteeksels (heupen, staartbeen, ellebogen) extra risico op huidletsel. Risico bij neurologische stoornissen Cliënten met verlammingen kunnen niet zelfstandig van houding veranderen en/of Door gevoelsstoornissen vallen waarschuwingssignalen (zoals pijn of een verkeerde houding) weg. Bij spasticiteit ontstaat plaatselijk een te hoge druk en herhaalde bewegingen veroorzaken schuif- en/of wrijvingskrachten. Ook op onverwachte plekken. Risico bij afwijkende lichaamstemperatuur Bij koorts wordt de huid vochtig en week door transpiratie. Bij ondertemperatuur vernauwen de haarvaten zich waardoor de stofwisseling van de huid vermindert en deze kwetsbaar wordt. Risico bij incontinentie Urine en feces beschadigen de huid doordat deze o.a. zouten en zuren bevatten. Het vocht maakt de huid week en daardoor kwetsbaar. Er ontstaat roodheid en de oppervlakkige huidlagen gaan stuk. Op de lange termijn is er een risico op een infectie door bacteriën. Risico bij huid-op-huid-contact Een vochtige omgeving maakt de huid week en kwetsbaar. p de lange termijn kan de huid gaan scheuren en kunnen er infecties ontstaan. Bron: Kennisplein Zorg voor Beter (www.zorgvoorbeter.nl)

Tips Link naar de tips: Verschil decubitus en letsel door incontinentie: http://www.nursing.nl/Global/Downloads/Nursing Poster decubitus of IAD.pdf Thema huidletsel op het Kennisplein Zorg voor Beter: http://www.zorgvoorbeter.nl/ouderenzorg/Vindplaats-Huidletsel.html De Bradenschaal: http://www.btsg.nl/infobulletin/Bradenschaal.html