ADEMHALING Gaswisseling = uitwisselen van zuurstof tegen koolstofdioxide

Verbranding bij een kaars Kaarsvet + zuurstof  water + koolstofdioxide + energie Helder kalkwater is een indicator voor koolstofdioxide Verbranding bij de mens (vindt plaats in elke levende cel) Glucose + zuurstof  water + koolstofdioxide + energie

Een amoebe en een pantoffeldiertje halen adem via het celmembraan Een amoebe en een pantoffeldiertje halen adem via het celmembraan. Het oppervlak van hun celmembraan is groot genoeg om voldoende O2 op te nemen.

trachee lucht stigma Insecten halen adem met een buizenstelsel dat door hun lichaam loopt. De cellen halen rechtstreeks O2 uit een trachee  geen tussenkomst van het bloed.

kieuwplaatjes kieuwspleet slokdarm kieuwboog mondholte kieuwholte kieuwdeksel kieuwspleet Vissen halen adem met kieuwen. O2rijk water stroomt langs de kieuwplaatjes.De zuurstof wordt door de bloedvaatjes in de kieuwplaatjes opgenomen en er wordt CO2 afgegeven aan het langstromende water

O2 CO2 Zuurstofrijk water wordt met de bek opgenomen en langs de kieuwplaatjes gevoerd. Zuurstof wordt in het bloed opgenomen en CO2 wordt afgegeven. Het water verlaat de vis via de kieuwspleten

Longen en huidademhaling Alleen longen Alleen longen amfibie reptiel zoogdier Het inwendig oppervlak van de zoogdierlongen is veel groter dan dat van een even groot reptiel of van een even groot amfibie koudbloedig warmbloedig koudbloedig Longen en huidademhaling Alleen longen Alleen longen

neusholte mondholte keelholte strottenhoofd Luchtpijp Long bronchie longblaasje

Slijmproducerende cel trilhaarcel neusslijmvlies Slijmproducerende cel neusademhalen via de neus heeft 4 voordelen t.o.v mondademhaling 1. Haren filteren de lucht 2. Slijm maakt de lucht vochtig 3. De lucht wordt verwarmd (via bloedvaten en ‘warm’slijm’) 4. De lucht wordt gekeurd door het reukorgaan

huig strotteklepje slokdarm luchtpijp ademhalen slikken verslikken Het strotteklepje sluit de luchtpijp af De huig sluit de neusholte af.

longblaasje longhaarvat longhaarvat longblaasje buitenaanzicht CO2 longhaarvat longblaasje buitenaanzicht doorsnede Op plaats A is het bloed zuurstofrijk

Cel Bij de longen en bij alle cellen vindt gaswisseling plaats Alle cellen hebben zuurstof nodig voor de verbranding

long borstbeen rib wervelkolom inademing uitademing Borst- of ribademhaling long borstbeen rib wervelkolom inademing uitademing Borstbeen en ribben omlaag Borstholte wordt kleiner Longen worden kleiner en lucht wordt eruit gedrukt Borstbeen en ribben omhoog Borstholte wordt groter Longen worden vacuum getrokken en zuigen lucht aan

long middenrif rib Buik- of middenrifademhaling borstbeen inademing uitademing Middenrif omhoog  borstholte kleiner  longen worden kleiner gedrukt  lucht wordt weggeperst Midderif omlaag  borstholte groter  longen worden vacuum getrokken  lucht wordt aangezogen

Als de ruimte door het samentrekken van het middenrif groter wordt zetten ontstaat er in de borstholte een onderdruk en vullen de longen zich met lucht

Astma De slijmvliezen in de luchtwegen worden dikker. De spiertjes om de luchtwegen trekken samen en raken verkrampt. De doorgang voor de lucht wordt kleiner, dit maakt ademen moeilijker. De longen raken overvol met lucht. De lucht wordt niet genoeg ververst, wat leidt tot benauwdheid.

Chronische bronchitis – ontsteking aan de bronchiën COPD Longemfyseem – afname van de elasticiteit van het longweefsel Hooikoorts – allergisch voor stuifmeel en schimmelsporen