Ablativus absolutus 22 maart
Herhaling (I) Voor wat voor zinsdelen wordt de ablativus zoal gebruikt? Wat hebben deze zinsdelen met elkaar gemeenschappelijk?
Herhaling (II) Het participium praesens actief (ppa) Het participium perfectum passief (ppp) Het ppa is actief/passief Het ppa is gelijktijdig/voortijdig aan de hoofdzin Het ppp is actief/passief Het ppp is gelijktijdig/voortijdig aan de hoofdzin Hoe zien de ablatieven van het ppa en het ppp eruit?
Nieuw: de ‘losgemaakte ablatief’ Een bijwoordelijke bepaling kan in het Latijn ook een ppa of ppp bevatten. Dit noemen we een ablativus absolutus. Bijv. Magistro vocante omnes audiunt. Discipulis laborantibus magister gaudet. Labore perfecto omnes domum rediunt.
Gelijktijdig/voortijdig, actief/passief Een ablativus absolutus met een ppa erin geeft aan: -dat de handeling gelijktijdig is met de handeling in de hoofdzin -dat het naamwoord in de ablativus de handeling uitvoert Een ablativus absolutus met een ppp erin geeft aan: -dat de handeling voortijdig is met de handeling in de hoofdzin -dat het naamwoord in de ablativus de handeling ondergaat (beter: heeft ondergaan)
Oefenen Iunone laesa Troiani multa mala subierunt. Didone relicta Aeneas Italiam navigavit. Remo caeso Romulus Romam condidit. Romulo regnante Roma adhuc (= nog) parva erat. Tarquinio pulso Romani reges non iam habuerunt. Caesare imperante Roma Galliam provicit. Caesare occiso magnus tumultus Romae fiebat.
Bijzonder Ook sommige naamwoorden (rex, dux, consul, vivus, invitus) kunnen een abl. abs. regeren: Wat zijn hiervan de ablatieven?
abl. abs. zonder ppa of ppp Numa rege Roma valde tranquilis erat. Cicerone consule Catilinam coniurationem fecit. Crasso Pompeioque consulibus Caesar Brittaniam invasit. Scipione duce Romani Hannibalem superaverunt. In bello patribus vivis filii periunt (= ‘komen om’). Matre invita nihil agas (agere = ‘doen’).