Cultuur van het moderne, eerste helft twintigste eeuw Vernieuwingen op het gebied van techniek. Gevolgen voor de kunst.

De moderne tijd, eind 19e eeuw Machine wordt gezien als reuzenslaaf, een nieuw onderdeel van het bestaan geen twijfels (milieu bijv.) optimisme Sonia Delaunay 1925 met een door haar beschilderde auto

Bevolking trekt naar grote steden (werk) Landschap wordt in de kunst vervangen door het beeld van de grote stad Weergave als die van een landschap Kunst is niet meegegaan met de technische ontwikkelingen (eind 19e eeuw)

Auto Opvallendste kenmerk van de technologie Vele indrukken tegelijkertijd konden niet weergegeven worden

Monument voor Levassor Wedstrijd Parijs-Bordeaux-Parijs gewonnen door Levassor met de Panhard-Levassor 5 onhandige entree: Materiaal: koel, moet warm/heet zijn Vormgeving:onderwerp te nieuw, niet gewend aan deze vormen

Hoe dan? Maurice Denis: 'Een schilderij is niet alleen een strijdros, een naakte vrouw, of een verhaaltje, maar vooral een oppervlak bedekt met kleuren die op een bepaalde manier zijn gerangschikt.' Eiffeltoren: Van boven af het landschap bekijken, dus “platte” ruimte, dynamiek, beweging, abstractie.

Begin twintigste eeuw:Kunst als uitingsvorm verandert snel Zoeken naar een passende vorm: breken met allerlei vaste regels Als eerste Kubisme: “Wetenschappelijke” benadering van de werkelijkheid; - Verschillende standpunten worden in één beeld weergegeven - Hoekige vormen Dus abstraheren.

Futurisme: breken met allerlei regels 1909: Eerste futuristische manifest van Marinetti; literatuur, muziek en beeldende kunst moeten volledig nieuwe kunst scheppen, los van tradities. provocerend en agressief vooral aanhang bij jongeren en avant-garde

Optimistisch geloof in de vooruitgang. Verheerlijking van beweging, machines, techniek, lawaai, snelheid, licht, etc.

Agressie was een voorwaarde om kunst te scheppen Musea waren stoffige pakhuizen Bibliotheken waren bedompt Academies waren niet met hun tijd meegegaan WEG ERMEE

BEELDEND Weergeven van beweging en snelheid, liefst met lawaai en al erbij. Onderwerpen: auto’s, stoommachines, kanonnen, beweeglijke straatbeelden etc. Marinetti: “Een raceauto op topsnelheid, vuur spuwend uit al zijn buizen, is mooier dan de Nikè van Samothrake”

Hoe af te beelden op een plat vlak? Simultaneïteit Opeenvolgende momenten tegelijkertijd weergeven. (met dank aan de uitvinding van de fotografie en de film)

Hoe ziet het eruit? Krachtlijnen en schokgolven (nu nog steeds bij strips) Sterk fragmentarisch “Chaos en botsen van verschillende ritmen”

Architectuur (futurisme) Meestal alleen plannen en ontwerpen. Wolkenkrabbers, nieuwe strakke vormen en lijnen Uitgebouwde liftkokers, verdiepingen springen steeds iets terug.

Toneel (futurisme) Marinetti: “Manifesto dei Dramaturgi Futuristi”; “wij futuristen moeten acteurs leren het publiek te minachten”. Hij schreef stukken waarin verschillende scenes zich tegelijkertijd afspeelden. Publiek moest deel uitmaken van de voorstelling Acteurs beeldden samen een machine uit Combinatie van dansers en marionetten Choreografie met een bewegend decor.

Muziek futurisme) Polyritmiek: verschillende ritmes door verschillende instrumenten gelijktijdig gespeeld. Polyharmonie: verschillende akkoorden of harmonieën tegelijkertijd gespeeld. Ook: Lawaaimachines, elektrisch aangedreven (Russolo).

Andere voorbeelden Arthur Honneger: Pacific 231 Het geluid en het ritme van het spoor Als kind raakte Honegger door treinreizen van zijn geboortestad Le Havre naar Parijs gefascineerd door het geluid, de snelheid en de techniek van de enorme locomotieven. Toen hij in 1923 zijn Mouvement symphonique no.1 componeerde was de ‘Pacific’ de meest gebruikte locomotief: een 300 ton wegende machine met een maximumsnelheid van 120 kilometer per uur.

Alexander Mossolov - Zavod (ijzergieterij) George Antheil- Ballet Mecanique Darius Milhaud – Machines Agricoles Met de dreunende klanken van staal en machine-achtige ritmes probeerde de Rus Alexander Mossolov begin jaren '20 het geluid van de opkomende Sovjet-industrie te imiteren. Mossolov was in die jaren zeer productief in het componeren van muziek die de hoop en het optimisme van de jonge republiek vertegenwoordigde. Antheil's Ballet mécanique was tegelijkertijd het hoogte- én dieptepunt van zijn verblijf in Parijs. De première van het werk veroorzaakte een grote rel, vergelijkbaar met het oproer bij de première van Strawinsky’s Sacre du Printemps. muziek als begeleiding bij de film Ballet mécanique van de Franse kunstenaar Fernand Légér. De drie dikke rollen geven bij elkaar meer dan twintig minuten muziek, uiteraard even lang als de oorspronkelijke versie van de film. Dit is een animatiefilm met beelden van machines en over het scherm dansende voorwerpen, een mechanisch ballet dus. Door problemen met de synchronisatie van de filmprojector en de zestien (!) pianola's, later bewerkt voor acht piano's, een pianola, vier xylofoons, twee elektrische bellen, twee vliegtuigpropellers, een tamtam (op een trommel gelijkend slaginstrument), vier grote trommen en een elektrische sirene die Antheil wilde gebruiken (naast vele levende musici, met vooral slagwerkers), is het stuk nooit zo uitgevoerd als aanvankelijk bedoeld. Antheil maakte daarom direct daarop een orkestversie van het stuk, die meer bekendheid heeft gekregen. Minder geweldadig, maar zeker niet minder origineel is Darius Milhaud’s Machines agricoles opus 56 uit 1919. De teksten van deze 6 pastorale liederen zijn letterlijk afkomstig uit catalogi van landbouwmachines.