Depressieve leerlingen op het voortgezet onderwijs 20 april 2017 Lisette Jongbloets Hier komt ook tekst

Hoeveel jongeren per klas (30 lln) met Brainstorm Hoeveel jongeren per klas (30 lln) met Psychosociale problemen Suïcidale gedachtes Diagnose depressie Zijn er specifieke aandachtsgroepen, bijv. VMBO, cultuur, achtergrond, verdeling jongens meisjes etc Welke signalen kan een school herkennen? Welke actie onderneemt wie van school en wanneer? Welke kernpartner betrek je? Wat is de rol van de ouders? Denk vast na over casuïstiek die je zou willen bespreken.

Hoeveel jongeren hebben depressie? Landelijke cijfers: Diagnose depressie: tot 12 jaar 1% > 12 jaar 4% Meisjes 2x > jongens Diagnose dysthymie (persisterende depressieve stoornis) even vaak Volwassenen: (lifetime) depressie 18,7 % dysthymie 1,3 % Bronnen: Kenniscentrum kinder en jeugdpsychiatrie Trimbos instituut (NEMESIS onderzoek)

Sociaal emotionele problemen: (SDQ klas 2+4 grens/verhoogd) Wat Utrechtse cijfers Sociaal emotionele problemen: (SDQ klas 2+4 grens/verhoogd) Totaal in Utrecht: 8% VMBO: 10% HAVO/VWO: 7% Jongens en meisjes: even vaak Last van een ingrijpende gebeurtenis Totaal: 14% VMBO/ H/VWO: gelijk Meisjes >jongens 18% /9% Bron: Volksgezondheidmonitor Utrecht/ JGZ 14/15

Nog meer Utrechtse cijfers Serieus gedacht aan zelfdoding Totaal in Utrecht: 10% VMBO: 9% HAVO/VWO: 10% Jongens en meisjes: 7% / 12% Culturele achtergrond: Klas 2 klas 4 Totaal Autochtoon 11% 10% 11% ↑ Suri/Antill/Arubaans 21% 6% 14% ↑ Marokkaans 3% 3% 3% ↓ Turks 6% 9% 8% Overig 12% 14% 13% ↑ Nooit 90% 90% 90% Een enkele keer 6% 7% 6% Af en toe 2% 2% 2% Vaak 1% 1% 1% Heel vaak <1% 1% <1% Bron: Volksgezondheidmonitor Utrecht/ JGZ 14/15

Nog meer Utrechtse cijfers Zelfverwonding Totaal in utrecht: 5% VMBO: 6% HAVO/VWO: 5% Jongens en meisjes:3% / 7% Nooit: 95% 1 keer 3% Meerdere keren: 2% Bron: Volksgezondheidmonitor Utrecht/ JGZ 14/15

https://youtu.be/eSnf-pyiZcA Diagnose depressie https://youtu.be/eSnf-pyiZcA Bijna de hele dag een somber gevoel hebben Niet kunnen genieten van dingen waar je eerst wel blij van werd (kinderen kunnen wel nog blije momenten hebben!) Heel veel of heel weinig willen eten Je waardeloos voelen Je bent prikkelbaar Je hebt geen of weinig zin in seks Je kunt je slecht concentreren Soms het gevoel hebben niet meer te willen leven Je hebt vaak lichamelijke klachten Niet goed kunnen slapen Bron Altrecht

Oorzaken/ ontstaan depressie

Hoe vast te stellen? Uitsluiten van lichamelijke oorzaken Bijv. het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) en verschillende lichamelijke ziekten die ook leiden tot bijvoorbeeld somberheid, lusteloosheid, gebrek aan energie en slaapproblemen (schildklierproblemen, virale infecties, etc) Meetinstrumenten: ADIS-C, CDI, CBSK, CBSA

Wat kan school? Signalen: Lichaamstaal: desinteresse, passiviteit of juist onrustig Gedrag: traagheid,weigerachtig,boos Cognitief: zwart-wit denken, prestaties, desinteresse, piekeren Verzuim: veel lichamelijke klachten Zelfbeeld: laag zelfbeeld, faalangst, catastroferen Sociaal: isoleren, aansluiten andere peergroup Wat zie je niet?:maskeren, stoer doen

Ga in gesprek/ inventariseren Hoe gaat het? Benoem signalen (concreet) Wat kan school? Ga in gesprek/ inventariseren Hoe gaat het? Benoem signalen (concreet) Check: slapen, activiteiten, sociaal, thuis, ingrijpende gebeurtenissen, zelfbeeld, zelfverwonding, ook positieve zaken! Wat is er nodig? Hoe kan ik je helpen? Wie is betrokken? Vertrouwenspersonen/steunsysteem? (vrienden/ouders/leerkrachten/sport) Betrekken ouders (wettelijke regels/protocollen school) Is het kind veilig?

Wat kan school ? Gesprek/ vervolg/ plannen Wie binnen school betrekken? Welke kernpartners betrekken? (JGZ, VO-team) Moet er verdere diagnostiek gedaan worden? OPP / passend onderwijs? Sociale omgeving? Plan van aanpak Gesprekstechnieken: https://www.youtube.com/watch?v=xhxuxYZKhqA

Wat kan school (beter) niet? Niets doen Te snel gesprek stoppen (was maar grapje, etc) Zelf diagnose stellen (leerkracht is informant, diagnose stellen is teamwork, GGZ met..) Té veel aandacht alleen voor klachten/problemen Beloftes doen die je niet waar kunt maken

Rol van school met en zonder diagnose Aandacht voor leerling (niet alleen depressie, maar ook positieve ontwikkelingen) Aandacht voor ouders (zie boven) Aandacht voor leerling in relatie klas Flexibel en realistisch Structuur Stimuleer beweging Stimuleer positieve activiteiten

Behandelingen/ sociale kaart Rol buurtteam GGZ: 1e lijn: Indigo, etc (verwijslijst JGZ) en 2e lijn: Altrecht, UMC Crisishulp Samen Veilig Midden nederland 0800-2000 Crisisdienst Altrecht: alleen via huisarts 3e lijn: “Geweldloos verzet” (Haim Omer): training Altrecht Website: depri-en-dan.nl Gripopjedip.nl

Vragen / casuistiek

Bronnen en websites www.volksgezondheidsmonitor.nl http://www.kenniscentrum-kjp.nl/ www.altrecht.nl